105. Kresowy Szpital Wojskowy jako gwarant bezpieczeństwa żołnierzy w systemie służby zdrowia

Książka jest poświęcona wydarzeniom początku XXI w., kiedy to – głównie na fali obawy przed międzynarodowym terroryzmem i państwami zbójeckimi – Stany Zjednoczone postanowiły zbudować infrastrukturę chroniącą je przed atakiem rakietowym. Niezwykle ważne dla funkcjonowania tego systemu (potocznie nazywanego tarczą antyrakietową) były instalacje, które miały znaleźć się w Europie – na lądzie bądź na sąsiadujących z naszym kontynentem akwenach. Celem książki jest przybliżenie tych właśnie zagadnień: genezy projektu tarczy oraz jego ewolucji w koncepcjach kolejnych prezydentów USA; sprzętu i systemów, jakich planowano użyć, gdy projekt będzie wchodził w fazę realizacji; zachowań społeczności międzynarodowej wobec kolejnych wizji tarczy. Za szczególnie istotne autor książki uznał odtworzenie polskiego stanowiska wobec tego zagadnienia i wskazanie na ile ewolucja polskiej polityki zagranicznej w latach 2006–2010 miała wpływ na amerykańską ofertę.

Nie mam wątpliwości co do ważności i aktualności zagadnienia, jakim są koncepcje budowy systemów obrony przeciwrakietowej – zwanych popularnie „tarczą”. To, że kwestie „tarczy” od pewnego czasu stały się nieobecne w debacie publicznej, że nie stanowią one tak centralnego – jak jeszcze dwa lata temu – przedmiotu zainteresowania ośrodków badawczych i grup eksperckich nie przesądza o ich aktualności. O ważności „tarczy” dla systemu bezpieczeństwa obszaru euroatlantyckiego niech świadczą treści przyjętej w Lizbonie w 2010 roku nowej koncepcji strategicznej Sojuszu Północnoatlantyckiego. W Polsce szersze zainteresowanie tym zagadnieniem, debata o „tarczy”, bez wątpienia powróci. Być może nawet w nieodległym czasie. Dla poziomu tej debaty kapitalne znaczenie mieć będzie rzetelna wiedza o jej przedmiocie. Rzetelna wiedza nie zaszkodzi też ludziom, którzy będą podejmowali określone decyzje.

Z recenzji prof. Bolesława Balcerowicza, Instytut Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski

Bezpieczeństwo społeczności lokalnych to zarówno niwelowanie
zagrożeń, jak i szacowanie ryzyk ich wystąpienia w bezpośrednim
otoczeniu danej społeczności. Niekiedy jest ono postrzegane wyłącznie w kontekście bezpieczeństwa publicznego, ale jest to znaczne zawężenie problemu i nie odpowiada zapotrzebowaniu społecznemu.
Powinno być ukierunkowane na zapewnianiu lokalnej społeczności poczucia bezpieczeństwa obejmującego wszystkie jego stadia, tj.
przetrwania, zachowania tożsamości i niezależności, poczucia pewności i spokoju oraz prawa posiadania oraz możliwości rozwoju. Zasadniczą formą tego procesu powinno być programowanie działań
i ich sukcesywne wdrażanie w sposób satysfakcjonujący odbiorców,
czyli znów społeczność lokalną z jednym, ale zasadniczym wyróżnikiem. Bezdyskusyjnie w sferze bezpieczeństwa militarnego i w sytuacji zagrożenia wojennego podmiotem bezpieczeństwa staje się nie
społeczność czy społeczeństwo, ale państwo jako organizacja polityczna. Prymatem działań, także w środowisku lokalnym jest w tej
sytuacji dążenie do jego przetrwania jako suwerennego bytu politycznego. W pozostałych sferach bezpieczeństwa podmiotem działań
na rzecz jego zapewnienia powinien być człowiek i wspólnota ludzka

W świetle rosnącej złożoności środowiska operacyjnego tym, co powinno charakteryzować dowództwo i sztab poziomu operacyjnego, to otwartość i zdolność do kreatywnego myślenia. Taka postawa intelektualna wydaje się być konieczna w procesie opracowania jak najbardziej adekwatnego sposobu działania określonych sił i środków. Jedną z propozycji wychodzącą naprzeciw wymaganiom złożonego środowiska operacyjnego jest podejście projektowe. Jako forma myśli operacyjnej oparta na wieloparadymatowości może stanowić uzupełnienie dotychczasowych osiągnięć podejścia klasycznego i systemowego, których to paradygmaty ściśle związane są z funkcjonalizmem lub racjonalizmem technicznym.
W ramach prac naukowo-badawczych podjęto się próby zdefiniowania i opracowania założeń polskiej myśli operacyjnej w ramach podejścia projektowego, które choć kontrowersyjne, to jednak wydaje się być obiecującym kierunkiem badań, składającym się z trzech filarów: założeń sztuki operacyjnej, procesu planowania operacyjnego oraz projektowania.
Pierwszy rozdział poświęcony jest analizie zjawiska sztuki operacyjnej – jego przyczynom, celom i powstawaniu. W rozdziale drugim omówiono problematykę współczesnej sztuki operacyjnej jako kategorii sztuki wojennej. Rozdział ten jest próbą opisu miejsca, roli i zastosowania sztuki operacyjnej, jej relacji do innych kategorii sztuki wojennej, tj. strategii i taktyki. W rozdziale trzecim zawarto analizę trzech podejść do sztuki operacyjnej i procesu planowania operacji, tj. tradycyjnego (przyczynowego), systemowego i projektowego. Rozdział czwarty to zbiór przemyśleń i wniosków na temat zebranych doświadczeń zespołu naukowo-badawczego Zakładu Operacji w ciągu czterech lat, kiedy podejmowano próby wykorzystania metodologii design thinking do planowania operacyjnego. Rozdział piąty przedstawia praktyczne aspekty wdrożenia podejścia projektowego w ramach polskiej myśli projektowej. Ostatni rozdział wyjaśnia podstawy projektowania wojskowego opracowane i wykorzystywane w Siłach Obrony Izraela, Siłach Zbrojnych Stanów Zjednoczonych, Australii i Kanady.

Monografia stanowi efekt 5-letnich badań nad ewolucją współczesnego wywiadu jako instytucji państwa. Główny problem badawczy został sformułowany w formie pytania: jakie zasady i prawidłowości najlepiej wyjaśniają podstawowe mechanizmy procesu ewolucji współczesnego wywiadu, w tym w szczególności główne przyczyny zmian (lub ich braku), stabilności instytucjonalnej (lub niestabilności) oraz odporności na zmianę i trwałości rozwiązań instytucjonalnych? Natomiast głównym celem monografii było wyjaśnienie podstawowych mechanizmów, które wpłynęły na proces ewolucji wywiadu jako instytucji państwa i jego trwałego powiązania ze strukturami państwa. Praca obejmuje analizę porównawczą wywiadu w siedmiu państwach w perspektywie długookresowej. Proces badawczy przeprowadzono w oparciu o tradycję teoretyczną nurtu instytucjonalizmu historycznego (historical institutionalism) wykorzystywanego dotychczas głównie w naukach o polityce. Tym samym jest to ciekawa próba zaadoptowania do nauk o bezpieczeństwie koncepcji i metod badawczych instytucjonalizmu historycznego, co może przyczynić się do rozwoju narzędzi analitycznych tej dyscypliny naukowej.

Bezpieczeństwo od zarania ludzkości było przedmiotem zainteresowania człowieka, społeczeństwa i organizacji państwowych, głównie
w wymiarze doktrynalnym i praktycznym. Zapewnienie bezpieczeństwa wymagało od państwa powołania i utrzymania wielu instytucji wykonawczych
z odpowiednimi kompetencjami. Ponieważ zagrożenia bezpieczeństwa, niezależnie od ich źródeł, mogą wystąpić obecnie w każdej sytuacji, miejscu i czasie, koniecznością jest utrzymywanie części tych wyspecjalizowanych instytucji w ciągłej zdolności do reagowania. Instytucje te
w swoich ramach do bezpośrednich działań powołują grupy dyspozycyjne, które są różnie ujmowane i interpretowane w literaturze, ale ich wspólnym
celem jest bezpośrednia, bezzwłoczna ochrona i obrona społeczeństwa przed wszelkimi zagrożeniami, niezależnie czy są to grupy militarne, paramilitarne, cywilne czy ochotnicze. Specyfiką tych grup jest to, że ich członkami są zazwyczaj osoby wyróżniające się poświęceniem i zaangażowaniem w realizację zadań w sytuacjach trudnych, wymagających odwagi, poświęcenia i dyspozycyjności. Ze względu na trudne warunki działania wymagają one specyficznych procedur, doboru personelu i sposobów przygotowania.
Jednym z bardzo istotnych aspektów tego bezpieczeństwa jest odpowiednie przygotowanie wszystkich podmiotów do efektywnej realizacji
przypisanych im zadań.
Bezpieczeństwo było również od wieków przedmiotem poznania naukowego, ale dopiero kilka lat temu doczekało się w Polsce wyodrębnienia jako samodzielna dyscyplina naukowa. Wydarzenie to zintensyfikowało badania naukowe związane z wszelkimi aspektami poznania naukowego
bezpieczeństwa, w tym zapoczątkowało porządkowanie języka jego opisu, tworzenie specyficznych metodyk poznania, usprawnianie funkcjonowania wszelkich podmiotów bezpieczeństwa i kierowanie nimi. Owocem tego jest liczący się dorobek naukowy związany zarówno z aspektami teoretycznymi, jak i praktycznymi grup dyspozycyjnych.
Niniejsza trzytomowa publikacja jest zarówno wyrazem samodzielnej aktywności przedstawicieli polskich środowisk naukowych, jak i tej pod
auspicjami Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie posiadającej znaczący dorobek badawczy, szczególnie w obszarze bezpieczeństwa i porządku publicznego. Od wielu lat prowadzone są tu badania związane z wieloma aspektami bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz publikuje się ich wyniki.
Właśnie przygotowaniu służb dyspozycyjnych do działań w sytuacjach kryzysowych poświęcony jest niniejszy zbiór opracowań, artykułów i referatów
konferencyjnych, zawierający wyniki badań znaczących ośrodków naukowych w Polsce. Stanowi on ważny głos naukowców w rozwoju nauk o bezpieczeństwie.
W niniejszym tomie przedstawione zostały praktyczne aspekty przygotowania grup dyspozycyjnych państwa.

Zakres działalności organów administracji publicznej, dotyczący zarządzania w sytuacjach kryzysowych, wymaga wielu tzw. gwarancji umożliwiających sprawność tej działalności. Są to elementy składające się na całą problematykę
zarządzania kryzysowego, istotne z punktu widzenia służb biorących udział w działaniach ratowniczych. Odnosi się to m.in. do prawnych aspektów zarządzania sytuacją kryzysową, w szczególności zagadnień prawa cywilnego oraz procedury wydawania i weryfikowania decyzji administracyjnych.
Umiejętność poruszania się w zawiłej procedurze administracyjno-prawnej, może stanowić o powodzeniu w osiągnięciu zakładanych celów. Innym
elementem wymagającym zauważenia jest problematyka przygotowania logistycznego i medycznego w przypadkach wystąpienia zdarzeń masowych. Natomiast
wiedza dotycząca pozyskiwania środków, a także umiejętność właściwego gospodarowania nimi powoduje uzupełnianie środków niezbędnych m.in. w działaniach logistycznych.
Zaproponowana publikacja koresponduje z obszarem tematycznym przedmiotu „Gwarancje zarządzania kryzysowego” na studiach podyplomowych na kierunku bezpieczeństwo wewnętrzne w zakresie zarządzania kryzysowego w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie i przedstawia wybrane elementy stanowiące gwarancję sprawnego zarządzania w sytuacjach kryzysowych.