11 września. Dzień, w którym zatrzymał się świat

W grudniu 1972 roku Jean McConville, wdowa, matka dziesięciorga dzieci, została na ich oczach wywleczona z domu w Belfaście przez zamaskowanych napastników. Wtedy widziano ją po raz ostatni. Wiele lat później okazało się, że IRA skazała ją na śmierć za donosicielstwo. Nigdy nie potwierdzono, czy zarzuty były prawdziwe. McConville i jej rodzina byli ofiarami Kłopotów – konfliktu między republikanami a lojalistami, który przez ponad trzydzieści lat zbierał krwawe żniwo w Irlandii Północnej. Patrick Radden Keefe stara się odtworzyć losy zaginionej wdowy. Przygląda się również członkom IRA, zwłaszcza siostrom Dolours i Marian Price.
Próbuje poznać ich historię, zrozumieć, jak kształtowały się i zmieniały ich poglądy. Czy brutalną przemoc, której dopuszczali się bojownicy, usprawiedliwiała trwająca w ich przekonaniu wojna? Jaką rolę w konflikcie odgrywały brytyjskie siły specjalne, których metody były nieraz równie bezwzględne? Jaką cenę zapłacili niewinni ludzie uwikłani w konflikt?
Proces pokojowy, rozpoczęty w 1998 roku podpisaniem porozumienia wielkopiątkowego, trwa już ponad dwie dekady, jednak wydarzenia z przeszłości wciąż mają wpływ na Irlandię, a dyskusja o winie i karze za zbrodnie daleka jest od rozstrzygnięcia.
Książka nagrodzona Amerykańską Nagrodą Krytyków Literackich oraz Nagrodą im. George’a Orwella, najlepsza książka historyczna 2019 roku według Amazon.com, najlepszy reportaż roku według „Time'a”. Bestseller „New York Timesa”, jedna z dziesięciu książek roku „The Washington Post”, „The Wall Street Journal” i „Chicago Tribune”, najlepsza książka roku „The Economist”, „Kirkus”, „Variety”, „Library Journal”, „London Times”, „Vanity Fair”, „The Atlantic”, „Foreign Affairs”, „Huffington Post” i „The Guardian”. Jedna z dziesięciu najlepszych książek non-fiction dekady według „Entertainment Weekly”.
„Matka dziesięciorga dzieci znika bez śladu w pewien grudniowy wieczór. Dwie piękne siostry zafascynowane walką zbrojną IRA stają się gwiazdami więziennych strajków. Chłopak z nienagannie przystrzyżoną brodą przemienia się z zimnego terrorysty w zręcznego polityka. Keefe opowiada o trzech dekadach krwawego konfliktu w Irlandii Północnej, pokazując, że kluczem do zrozumienia Kłopotów nie jest polityka, lecz doświadczenie ludzi, które pieczołowicie rekonstruuje z zebranych materiałów archiwalnych i wywiadów.

Na rynku wydawniczym istnieje szereg cennych publikacji poświęconych zjawisku terroryzmu. „Medyczne skutki terroryzmu” nie są jednak publikacją konkurującą z większością literatury przedmiotu, ponieważ skupiają się na reagowaniu na następstwa zamachów.

Poza pracą służb kontrterrorystycznych i policyjnych miejsce zamachu jest polem działania służb ratowniczych. To także zagadnienia związane z koordynacją działania służb ratowniczych od etapu dysponowania, kierowania akcją ratowniczą, pracą szpitali aż do roli medycyny sądowej w kontekście identyfikacji ofiar i oceny mechanizmów urazu. W publikacji uwzględniono także zagrożenia o charakterze CBRN oraz możliwości cyberataków na sieci teleinformatyczne ochrony zdrowia.

Książka powstała na podstawie doświadczeń autorów, którzy w swoim życiu zawodowym zajmowali się omawianymi zagadnieniami. To praktyczny przewodnik po zasadach reagowania na zaistniałe zdarzenia.

Publikowane materiały pochodzą z bezpośredniej analizy zdarzeń i wymiany doświadczeń z uczestnikami akcji między innymi w Izraelu, Madrycie, Nowym Jorku, Oslo i Londynie, a także ocenie skutków zamachów w rejonie Ghazni w Afganistanie.

W tworzeniu książki ogromną rolę odegrali jej konsultanci, dzięki którym udało się w niej umieścić istotne i ciekawe komentarze. Dr Przemysław Guła do współtworzenia tytułu zaprosił znanych i cenionych specjalistów: Kubę Jałoszyńskiego, Pawła Tarnawskiego, Annę Świątecką, Waldemara Machałę, Odedę Benin-Goren i Krzysztofa Karwana.

Honorowy patronat nad publikacją objął Wojskowy Instytut Medyczny.

Publikacja jest adresowana do osób pracujących nie tylko w systemie ratownictwa medycznego i SOR, lecz także do ratowników straży pożarnej, policjantów oraz osób odpowiedzialnych za reagowanie kryzysowe.

"Trzymacie Państwo w dłoniach książkę o bardzo atrakcyjnej konwencji. To połączenie profesjonalnej analizy zdarzeń o charakterze terrorystycznym, do jakich dochodziło w ostatnich latach, z rekomendacjami i wskazówkami dla osób uczestniczących w planowaniu i prowadzeniu akcji ratowniczych. Nie ma tam teoretyzowania, a jedynie głęboka, wieloletnia wiedza praktyków.

Z mojej perspektywy, dyrektora największego szpitala wojskowego w Polsce, w którym leczono najwięcej żołnierzy ciężko poszkodowanych w czasie misji o charakterze bojowym, największego Centrum Urazowego w kraju, w którym dochodzili do zdrowia cywile – ofiary ataków terrorystycznych dokonywanych za granicami Polski, to bardzo cenna publikacja. Dlatego z przyjemnością przeczytałem i polecam książkę „Medyczne skutki terroryzmu” opracowaną pod kierunkiem Przemysława Guły. Doświadczenie tego oficera, lekarza, mającego bogate doświadczenie z misji w Afganistanie, eksperta od zarządzania kryzysowego, zostało zebrane w kompendium wiedzy, która powinna zostać jak najszerzej upowszechniona."
Gen. dyw. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak - dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego

Wydawać się mogło, że po pokonaniu ISIS w Syrii i ograniczeniu roli Al-Kaidy , islamistyczny terroryzm swoje dni chwały ma już za sobą. Nie należy jednak ulegać myśleniu życzeniowemu. Po wycofaniu się USA z Afganistanu odradza się tam zarówno Al-Kaida, jak i odłamy Państwa Islamskiego. Gorącym regionem staje się Afryka Subsaharyjska. Zarówno na Sahelu, jak i niżej, w kierunku równika działania terrorystów przybierają na sile. Pracownicy wywiadu, dowódcy wojskowi przewidują, że w ciągu dwóch lat problem zamachów może nasilić się także na Zachodzie. Dlatego warto przyjrzeć się ponownie ewolucji tego międzynarodowego ruchu, jego bojownikom i ideologom. Poczet islamskich ideologów i ekstremistów Sławosza Grześkowiaka to wyjątkowa pozycja na polskim rynku. Zawiera nie tylko historie dżihadystów z pierwszych stron gazet, ale także tych mniej znanych masowemu odbiorcy, co nie znaczy, że mniej istotnych dla szeroko rozumianego ruchu islamistycznego terroryzmu. Autor pokazuje niejednorodność tego ruchu i jego ewolucję w czasie. Biorąc pod uwagę, że terroryści nawzajem siebie inspirują, przekazują sobie opowieści o walkach w Afganistanie, Bośni, Czeczenii, w Syrii i Iraku, warto dowiedzieć się, co ich motywuje, jakie są ich osobiste historie, by spróbować ocenić przyszłość tego zjawiska. Bo jedno jest pewne, historia dżihadu jeszcze nie dobiegła końca. JAN WÓJCIK Redaktor Układu Sił, założyciel EuroIslam.pl

20 marca 1995 roku sekta Aum rozpyliła w tokijskim metrze trujący sarin. W wyniku zamachu, który w zamyśle miał być pierwszym krokiem do zbawczej apokalipsy, zginęło dwanaście osób, a co najmniej kilka tysięcy zostało rannych. Kilkaset trwale ucierpiało na zdrowiu. Haruki Murakami próbuje zrozumieć motywację zamachowców i często zaskakujące zachowanie ofiar – wielu pasażerów nieśpiesznie opuściło pociągi, udało się do pracy i dopiero po paru godzinach zgłosiło się do szpitala. Wybitny pisarz rozmawia z poszkodowanymi, świadkami i członkami sekty, by przedstawić nam ich relacje, a następnie zadaje pytania bez łatwych odpowiedzi. Czy atak był przypadkowym incydentem, czy wydarzeniem, które ujawniło mroczne oblicze Japonii? Czy to możliwe, że przemilczane potrzeby duchowe Japończyków zostały tak dalece wyparte, że powróciły w tej spotworniałej formie? „Warto wraz z Murakamim zejść do podziemi. Dosłownie i w przenośni. Jego niezwykły raport o zamachu gazowym w tokijskim metrze imponująco łączy prawdziwie dociekliwe dziennikarstwo śledcze z esejem zgłębiającym zbiorową świadomość i podświadomość Japończyków. To wyprawa w głąb duszy wyspiarskiego społeczeństwa żyjącego od wieków według swoich wartości, ale adaptującego się do osiągnięć i wyzwań współczesnego świata. Dzieło głośnego pisarza możemy czytać nie tylko jako portret Japonii w momencie szoku i związanego z nim rachunku sumienia. To także żmudne szukanie odpowiedzi na uniwersalne pytanie, co to znaczy żyć.” Adam Szostkiewicz „Murakamiego, podobnie jak Alfreda Hitchcocka, fascynują zwykli ludzie, których niezwykłe okoliczności raptem wyrywają z codziennego życia.” „Sunday Telegraph” „To imponujące literackie świadectwo, a zarazem jedyna w swoim rodzaju analiza japońskiej mentalności.” „Independent” „Zgromadzone świadectwa robią uderzające wrażenie. „Podziemie” od pierwszych zdań niebywale porusza i wciąga czytelnika.” „Time Out” „Sumienne i wolne od wszelkiej teatralności spojrzenie w sedno grozy.” „Scotsman”

Książka dotyczy problematyki związanej z badaniem oraz analizowaniem zagrożeń, jakie stwarza terroryzm samobójczy, wraz z uwzględnieniem zmian, jakie zaszły w ostatnich latach. Przedstawiono w niej cały szereg uwarunkowań, które złożone razem dają produkt finalny w postaci współczesnego, terrorystycznego zamachu samobójczego.

Autor korzystał z kilkuset opracowań, artykułów i publikacji oraz wielu niedostępnych ogólnie materiałów źródłowych. Zawarł również swoje wieloletnie doświadczenia własne oraz wykorzystał wiedzę innych żołnierzy Wojska Polskiego, uczestniczących w latach 90. i po roku 2000 w misjach ONZ, NATO i Koalicji Antyterrorystycznej, a także operacjach specjalnych w rejonie Zatoki Perskiej, Iraku i Afganistanu, jak również czerpał wiedzę przedstawianą w czasie międzynarodowych konferencji poświęconych tej tematyce. Bardzo bogata faktografia, połączona z dogłębną i bardzo szczegółową analizą, w istotny sposób różni tę książkę od innych pozycji literatury poświęconej terroryzmowi.

Kiedy w 1979 roku wojska radzieckie najechały Afganistan, w obronie kraju stanęły wspierane przez Stany Zjednoczone grupy miejscowych partyzantów zwanych mudżahedinami. W wojnę zaangażował się także saudyjski milioner Osama bin Laden ze swoją grupą słabo wyszkolonych i źle zorganizowanych idealistycznych bojowników. Lawrence Wright na podstawie setek relacji, dokumentów i przeprowadzonych osobiście wywiadów opowiada, jak chaotyczna początkowa organizacja Bin Ladena z czasem przekształciła się w najskuteczniejszą grupę terrorystyczną w historii. Rysuje równocześnie szeroki kontekst historyczny, wyjaśnia, jak rozwijał się islamski fundamentalizm, i przedstawia jego ideologów. Podąża też śladem Johna O’Neilla – agenta FBI zajmującego się walką z terroryzmem – który jako jeden z pierwszych zdał sobie sprawę z rosnącego zagrożenia, jakim stała się Al-Kaida w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, i usiłował temu niebezpieczeństwu zapobiec. Książka Wrighta to wyczerpująca relacja na temat długiego ciągu zdarzeń, które doprowadziły do zamachów z 11 września. „Wyniosłe wieże” otrzymały Nagrodę Pulitzera, Nagrodę Dziennikarską im. Helen Bernstein, Nagrodę im. Lionela Gelbera oraz Nagrodę Literacką „Los Angeles Times”. Weszły również do finału Nagrody Literackiej im. Arthura Rossa i były wymieniane wśród najlepszych książek roku w rankingach takich pism, jak „Time”, „Newsweek”, „The Washington Post”, „Chicago Tribune”, „The New York Times Book Review”, „San Francisco Chronicle”, „The New York Sun”, „The Economist”, „Newsday”, „Salon”, „New York”, „Los Angeles Times” i „Houston Chronicle”. „Przyczyny ataku Al-Kaidy na USA – najważniejszego ze względu na globalne konsekwencje wydarzenia XXI wieku – są wciąż mało znane i obrosły w mity. „Wyniosłe wieże” wypełniają tę lukę. Solidnie udokumentowany i wartko napisany reportaż Lawrence’a Wrighta to studim islamskiego radykalizmu oraz żenujących błędów popełnionych przez służby wywiadowcze, które miały z nim walczyć.” Robert Stefanicki „Wyczerpująca i pasjonująca relacja, która przez wiele lat będzie stanowić najpełniejszą wersję historii Al-Kaidy. [...] Niezwykłe dzieło.” „Associated Press” „„Wyniosłe wieże” Wrighta to nie tylko popis niezrównanego warsztatu pisarskiego i reporterskiego, ale też bezcenna analiza sposobu myślenia grupy nieprzystosowanych społecznie i wiecznie niezadowolonych fanatyków uparcie dążących do zniszczenia Stanów Zjednoczonych oraz grupy nieprzystosowanych społecznie i wiecznie niezadowolonych przedstawicieli amerykańskich struktur państwowych, którzy próbują ich powstrzymać.” „The Kansas City Star” „Zbiór książek na temat Al-Kaidy jest już dość obszerny, żadnej z nich jednak nie udało się tak dobrze przybliżyć niesłychanej historii ani uchwycić tajemniczego charakteru organizacji. [...] Doskonale skonstruowana opowieść Wrighta bije wszystkie inne na głowę.” „New Statesman” „Genialna! [...] To nie tylko fascynująca opowieść o losach jednostek, ale też opis zjawiska charakteryzującego część muzułmanów, którzy w wyniku przedziwnych akrobacji intelektu potrafią wykorzystywać świętą księgę (potępiającą przecież samobójstwa i zabijanie niewinnych osób) do usprawiedliwiania terroryzmu o katastrofalnych skutkach.” „Financial Times” „Wright doskonale objaśnia niepokoje, urazy, aspiracje oraz ideały napędzające i definiujące radykalny islamizm.” „Los Angeles Times” „Precyzyjna, trzymająca w napięciu relacja o współpracy pomiędzy terrorystami oraz rywalizacji pomiędzy agentami CIA i FBI.” „The New York Review of Books” „Mistrzowska analiza Wrighta jest zarazem niepokojąca i fascynująca. [...] „Wyniosłe wieże” są niczym kubeł zimnej wody, pozwalający „wielkiemu szatanowi”, za jakiego uchodzi Ameryka,