13 Grudnia. Świadectwa Stanu Wojennego

W latach 60. XX wieku, kiedy rozpoczynano eksplorację stanowisk w Grucznie, ówczesne uwarunkowania pozwoliły na przeprowadzenie zakrojonych na szeroką skalę badań, w wyniku których wydobyto bardzo liczny zbiór ludzkich szczątków kostnych. Projekt zatytułowany „Opracowanie wyników analiz ludzkich szczątków kostnych z badań prowadzonych w latach 1964–69 w Grucznie, gm. Świecie”, który był realizowany dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, umożliwił nie tylko uporządkowanie i zabezpieczenie dotychczasowych archiwalnych opracowań materiału kostnego, lecz przede wszystkim zainwentaryzowanie i skatalogowanie zachowanych szczątków ludzkich, przechowywanych obecnie w zbiorach Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK w Toruniu.

Efektem tych prac stała się także niniejsza publikacja, w której zasygnalizowano, zadokumentowano graficznie i pokrótce scharakteryzowano wybrane zmiany chorobowe i rozwojowe, jakie udało się zidentyfikować badaczom w obrębie grucznieńskiej kolekcji kostnej. Album stał się równocześnie niezwykłym i unikalnym połączeniem antropologii, fotografii i archeologii. Jego Autorzy postanowili bowiem nie tylko opisać ślady, jakie odkryli na kościach w sposób stricte naukowy, lecz także pokazać inne, artystyczne spojrzenie na doczesne szczątki ludzkie. Publikacja to próba stworzenia dialogu między nauką a sztuką, między przeszłością a teraźniejszością, między życiem a śmiercią. Każda kość ma swoją historię, niemal każda choroba odcisnąć na niej może swoje piętno. Fascynujący obraz zdrowia i choroby, jaki odsłania się przed Czytelnikiem w miarę lektury ma zachęcić do refleksji nad ulotnością ludzkiego życia i nad pięknem, które może być znalezione nawet w najbardziej nieoczekiwanych miejscach.

Publikacja, w zamyśle jej Autorów, ma także stanowić rozbudowany materiał ilustracyjny, który towarzyszyć będzie kolejnym, aktualnie przygotowywanym interdyscyplinarnym opracowaniom stanowisk w Grucznie.

O kulisach badań w latach 60. XX wieku i o przygotowaniach do realizacji projektu opowiadają: prof. dr hab. Guido Kriesel, wieloletni Kierownik Zakładu Antropologii UMK, a w 1965 r., w pierwszym sezonie badań z udziałem antropologów - świeżo upieczony doktor oraz Autorzy Albumu: dr Alicja Drozd-Lipińska i mgr Andrzej Romański

Czesko-polski kalejdoskop literacki. Problematyki tożsamości, recepcji oraz dialogu międzykulturowego T. XVI serii Nauka o Literaturze Polskiej za Granicą pod red. Aliny Nowickiej-Jeżowej i Krystyny Wierzbickiej-Trwogi Krystyna Kardyni-Pelikanova, emerytowana pracownica naukowa UCSL CSAV, profesor-senior Uniwersystetu im. Masaryka w Brnie, to zasłużona polonistka i komparatystka. Zajmuje się polską i czeską literaturą w ujęciu porównawczym.

„D-Day” to znakomita książka napisana przez uznanego historyka Stephena E. Ambrose`a, która przybliża czytelnikom jedno z najważniejszych wydarzeń podczas II wojny światowej – inwazję aliantów na Normandię. Ambrose, znany z imponującej wiedzy historycznej i talentu do przekazywania historii w sposób wciągający, zapewnia nam pełen szczegółów i emocji opis wydarzeń związanych z operacją Overlord, czyli desantem w Normandii. „D-Day” to nie tylko wnikliwe studium militarnych aspektów tej misji – skupia się przede wszystkim na ludziach, którzy brali udział w tych wydarzeniach. To, co wyróżnia książkę, to sposób, w jaki Ambrose ożywia akcję, opisując nie tylko strategiczne decyzje i ruchy wojskowe, lecz także ludzkie historie i dramaty, doskonale oddając napięcie i emocje towarzyszące żołnierzom, którzy walczyli na brzegach Normandii. Autor przedstawia nam bohaterów, jak i zwykłych ludzi, których codzienne życie i losy zostały nieodwracalnie zmienione przez tę operację. Ambrose doskonale balansuje pomiędzy detalami militarnymi a opowieściami ludzkimi, tworząc kompletny obraz tego historycznego wydarzenia.

Praca poświęcona pierwszej dekadzie istnienia `Kultury` i jej ewolucji od powstania Instytutu Literackiego w ramach 2. Korpusu gen. Wł. Andersa do przekształcenia w samodzielny ośrodek polityczny. Po przedstawieniu w pierwszej części pracy wcześniejszej drogi życiowej twórcy IL, Jerzego Giedroycia, w kolejnej autor opisuje najwcześniejszy okres istnienia `Kultury`, do momentu podjęcia współpracy z pismem przez Juliusza Mieroszewskiego. Część trzecia rozpoczyna się opisem emigracyjnej sceny politycznej w latach 1945-1950 i poświęcona jest postawie kręgu `Kultury` wobec wewnątrzemigracyjnych sporów politycznych. W kolejnej, czwartej części autor omawia publicystykę międzynarodową pisma i głoszone na jego łamach idee konieczności współpracy Polski z sąsiednimi państwami (m.in. koncepcja ULB). Ostatnia część poświęcona została stosunkowi `Kultury` wobec Kraju, podejmowanym przez Jerzego Giedroycia staraniom utrzymania kontaktu z nim kontaktu i wywierania wpływu na krajową rzeczywistość.

Książka porównuje dzieje Śląska z dziejami Polski i Europy. Ta bogato ilustrowana pozycja (ponad 500 ilustracji) pokazuje jak idee zrodzone w krajach Europy Zachodniej oddziaływały na Śląsk i Ślązaków. Książka ta zadaje sobie pytanie jak europejskie procesy kulturowe rozwijały się na Śląsku i pozostałych ziemiach polskich? Czy idee zrodzone w Polsce znajdowały podatny grunt na Śląsku? Książka w przystępny sposób stara się odpowiedzieć na pytania: Na ile Śląsk jest polski? Na ile Śląsk jest europejski? Czy wreszcie na ile Śląsk jest śląski? Czy te kategorie postrzegania Śląska kłócą się ze sobą? Jakie Śląsk ma perspektywy w kontekście spraw polskich i europejskich?

Zupełnie nieznana, przemilczana historia młodych kobiet, które złamały klucz do kodów państw osi, pomogły aliantom wygrać wojnę i zrewolucjonizowały kryptoanalizę.

Wojska lądowe i marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych zwerbowały ponad dziesięć tysięcy kobiet z małych miast i elitarnych uniwersytetów do pracy jako łamaczki kodów podczas II wojny światowej. Podczas gdy ich bracia i ukochani chwycili za broń, one przeniosły się do Waszyngtonu, by nauczyć się łamania szyfrów. Ich wysiłki pozwoliły przyspieszyć zakończenie wojny i ocalić mnóstwo osób, a także otworzyły im drzwi do kariery. Surowa przysięga dyskrecji niemalże wymazała ich wysiłki z historii, jednak teraz, dzięki imponującym badaniom i wywiadom z ocalałymi „dziewczynami od szyfrów”, Liza Mundy przywróciła do życia intrygującą i pełną życia historię o odwadze, służbie i osiągnięciach naukowych.

Niezależnie od tego, z jak różnych pochodziły środowisk, kobiety, które spełniały wymagania postawione przez marynarkę wojenną i armię lądową, miały wiele cech wspólnych. Były inteligentne i pomysłowe, a także dążyły do zdobycia wszechstronnego wykształcenia w czasach, gdy edukacji kobiet ani nie promowano, ani nie nagradzano. Zdobyły biegłość w matematyce lub naukach ścisłych albo językach obcych, a częstokroć we wszystkich tych dziedzinach. Były obowiązkowe i kierowały się patriotyzmem, a poza tym żądzą przygód i zaangażowaniem. Nie oczekiwały też żadnej publicznej nagrody za tajną pracę, której się podjęły. Być może ta ostatnia cecha była najważniejsza.