1812 Wielki Odwrót. Opowieść Tych, Co Przeżyli

Stoczona 13 września 908 r. bitwa pod Ballaghmoon (gael. Belach Mugna, Bealaigh Mugna) jest epizodem mało znanym poza Irlandią, a w polskiej literaturze nie poruszanym praktycznie w ogóle. Miała ona jednak istotny wpływ na wczesnośredniowieczną historię Zielonej Wyspy, na kolejne dekady kształtując tamtejszy krajobraz polityczny i militarny – nie będzie przesadą zaliczenie jej do najważniejszych batalii stoczonych na terenie Irlandii w epoce wikingów. W wyniku odniesionego zwycięstwa hegemonia władców Uí Néill została wzmocniona, a poniesiona przez zajmujące południowo-zachodnią część wyspy królestwo Munster klęska pogrążyła je w kryzysie, z którego podźwignął je dopiero Brian Boru, późniejszy arcykról Irlandii, który w 1011 r. uzyskał zwierzchność nad wszystkimi królestwami wyspy, a w Wielki Piątek 23 kwietnia 1014 r. poległ w stoczonej pod Clontarf zwycięskiej bitwie przeciwko wikingom z Orkadów oraz wojskom Dublina i Leinster. Choć jest on bez wątpienia najwybitniejszym władcą nie tylko w historii Munster, ale i całej wczesnośredniowiecznej Irlandii, to za szczególną postać owej epoki uznać trzeba także Cormaca mac Cuilennáina, władcę królestwa Munster, który poległ pod Ballaghmoon wraz ze znaczną częścią swojej armii. Skupił on w swym ręku władzę królewską i biskupią, będąc przy tym utalentowanym dowódcą, a po śmierci czczony był jako Święty. Jego pogromca, Flann Sinna, zapisał się w historii jako jeden z najdłużej panujących arcykrólów Irlandii (879-916), którego rządy były jednak w pewnym momencie zagrożone sukcesami Cormaca, co doprowadziło do krwawej konfrontacji pod Ballaghmoon...


Cezary Namirski (ur. 1990), archeolog, ukończył studia w Wielkiej Brytanii, uzyskując na University of Durham tytuł doktora. Obecnie pracownik Działu Archeologii Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. Autor opracowań naukowych poświęconych pradziejom Sardynii (Nuragiczna Sardynia, Kraków 2016; Nuragic Settlement Dynamics: The East Coast of Sardinia, Oxford 2020) oraz Balearów (Pradzieje Balearów. Od najwcześniejszej obecności człowieka do podboju rzymskiego, Kraków 2020), a także prehistorycznej sztuce naskalnej Brytanii i Irlandii (Prehistoryczna sztuka naskalna Wysp Brytyjskich, Kraków 2019). Jego zainteresowania obejmują m.in. epoki brązu i żelaza w środkowej części basenu Morza Śródziemnego, pradziejową sztukę naskalną w Europie Północnej oraz wczesne średniowiecze na Wyspach Brytyjskich.

The first ever illustrated study of the largest and most significant clash between the Royal Navy and the Italian Regia Marina.

The Battle of Matapan witnessed the first use of decisive new technologies to bring about a stunning British victory over the Italian Navy. The Allies had tapped into the Ultra coded messages sent by the Axis powers, and the battle witnessed the use of radar and carrier-based air strikes to bring about a critical night action. The result was the most decisive engagement of the Mediterranean naval war.

Written by renowned naval historian Angus Konstam, this book offers for the first time a unique and fully illustrated exploration of the battle. It also examines why, despite the emphatic and decisive Royal Navy victory, the Allies failed to capitalize on the strategic advantage earned in the months that followed. Battlescene artworks bring to life the cruiser clashes early on 28 March off Gavdos, the Fleet Air Arm attacks on the Italian fleet, and the 28/29 March night action that resulted in the destruction of Admiral Carlo Cattaneo's ships – Italy's worst naval defeat. The progress of the action from the initial Operation Gaudo sweep by Italy's powerful battle fleet towards Crete (aimed at disrupting Allied convoys) to the events of the climactic battle itself is revealed in detailed maps.

Książka Cele osobowe i rzeczowe w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego to pierwsza na polskim rynku monografia wskazująca dopuszczalne prawnie cele w konfliktach zbrojnych zarówno o charakterze międzynarodowym, jak i niemiędzynarodowym. Omówiono w niej cele osobowe i rzeczowe przede wszystkim z perspektywy międzynarodowego prawa humanitarnego, a także praw człowieka oraz międzynarodowego prawa karnego. Lektura niniejszej książki odpowiada na pytania o legalność ataków na określone kategorie osób lub obiektów. Autorka wskazuje przy tym na podstawowe trudności w prawidłowej eliminacji celów wojskowych oraz możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności z tytułu naruszenie prawa określającego cele w konfliktach zbrojnych. Monografia jest ważnym głosem w sprawie adekwatności regulacji prawa międzynarodowego do realiów współczesnych konfliktów zbrojnych.

Patrycja Grzebyk – adiunkt w Instytucie Stosunków Międzynarodowych Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Doktor nauk humanistycznych (2010). Absolwentka prawa (2006) oraz stosunków międzynarodowych (2005) UW. Autorka licznych publikacji z zakresu prawa międzynarodowego, m.in. monografii Odpowiedzialność karna za zbrodnię agresji (2010), wyróżnionej nagrodą im. Manfreda Lachsa i wydanej w języku angielskim (Routledge) w wersji poszerzonej pt. Criminal responsibility for the crime of aggression (2013), współredaktorka książki Pomoc humanitarna w świetle prawa i praktyki (2016). Stypendystka Fundacji Nauki Polskiej (Start 2012, 2013), Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2011–2014), Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Centrum Prawa Międzynarodowego im. Lauterpachta Uniwersytetu Cambridge (2014); jest zastępcą redaktora naczelnego Rocznika Strategicznego. Wykładała m.in. na uniwersytetach w Genewie, Kijowie, Pekinie, Monachium, Zagrzebiu. Koordynuje działalność Network on Humanitarian Action w Polsce. Mama Zosi, Łucji, Kazika i Władzia.

Przebieg i znaczenie bitwy o Kraków, jaka rozegrała się na przedpolach miasta w listopadzie i grudniu 1914 roku, jest znane niewielu Polakom. To tu, na przedpolach Krakowa, wojska austro-węgierskie powstrzymały główny impet jesiennej rosyjskiej ofensywy. Taktyczny sukces nie ograniczył się tylko do uratowania miasta przed wojskami rosyjskimi. Bitwa krakowska stworzyła grunt do strategicznych zwycięstw w bitwach pod Limanową (2-12 grudnia 1914) i pod Gorlicami (2-12 maja 1915), dzięki którym walki na froncie wschodnim I wojny już nigdy nie powróciły pod Kraków, przeniosły się do Gaklicji Wschodniej, na Litwę i Wołyń.

Była to pierwsza znacząca wygrana bitwa przez wojska austro-węgierskie. Po stronie zysków oprócz odzyskania inicjatywy strategicznej, należy zapisać odzyskanie poczucia wartości bojowej, podniesienie ducha bojowego żołnierzy. Zwycięstwo wpłynęło dodatnio na spoistość wielonarodowej armii, podniosło jej szacunek w oczach niemieckiego sojusznika i zahamowało defetystyczne nastroje, które panowały szczególnie w polskim społeczeństwie Galicja. Dla Austro-Węgier oznaczała ocalenie na jakiś czas przed katastrofą przegranej wojny.

Współczesna historiografia II wojny światowej jest przepełniona literaturą dotyczącą wielkich bitew i znaczących kampanii wojennych, nie dostrzega jednak zmagań o mniejszym nasileniu walk, lecz mających równie istotne znaczenie strategiczne. Bitwa o Lubań to ostatni zwycięski zryw niemieckich sił zbrojnych w II wojnie światowej, to ponad dwutygodniowa walka, trwająca na przełomie lutego i marca 1945 roku, w której utracono na rzecz doborowego przeciwnika połowę miasta, a następnie w doskonale przeprowadzonym kontrataku pobito rosyjską 3 Armię Pancerną Gwardii i odzyskano Lubań, jest w Polsce niemal zupełnie nieznana.

Co działo się przez kilkanaście niespokojnych dni nad Kwisą? Polski czytelnik w minionych dziesięcioleciach nie miał okazji zbyt wiele usłyszeć o lubańskiej bitwie. A powód jest prosty - wszakże klęski doznała tutaj zwycięska, braterska Armia Czerwona.

W bitwie o Lubań, niemiecki Wehrmacht zaangażował wszystkie dostępne jeszcze środki, w tym pięć dywizji pancernych i jedną piechoty oraz znaczne siły lotnictwa i umiejętnie nimi dowodząc, pokonał silniejszego przeciwnika. Znaczenie tej walki wyrażało się w odblokowaniu strategicznie ważnej magistrali kolejowej łączącej południowe Niemcy z Górnym Śląskiem i Zagłębiem Ostrawsko-Karwińskim ważnym okręgiem przemysłowym oraz z planem wyprowadzenia dalszego kontrataku w celu przerwania okrążenia wokół Festung Breslau. Ostatecznie wygrana na lubańskich polach pozwoliła również na zablokowanie rosyjskiej ofensywy na Zgorzelec i Drezno.

Album opisuje czyn żołnierzy ochotników w 1920 r. Porzucali oni rodziny, mury szkół, uczelnie wyższe, pracę, która zapewniała im byt, życie z dala od wojennego zgiełku, aby tylko wstąpić do wojska. Reprezentowali rozmaite klasy, grupy społeczne i zawody. Obok uczniów i harcerzy stawali do szeregu weterani wojenni, obok dzieci ulicy – wykładowcy uniwersytetów, obok robotników – twórcy kultury i sztuki. Nie kierowała nimi żądza sławy, zaszczytów, lecz umiłowanie wolności i pragnienie obrony zagrożonego kraju. Szli na front pełni wiary, zapału, w niemałym stopniu przyczyniając się do Cudu nad Wisłą i kolejnych triumfów polskiego oręża, pozwalających Rzeczypospolitej pokonać Rosję bolszewicką. Wielu ponownie chwyciło za broń w latach II wojny światowej. Służyli w szeregach Wojska Polskiego i armii podziemnej. Niejeden zapłacił za ochotniczy zaciąg w 1920 r. represjami lub śmiercią z rąk władzy sowieckiej i komunistów polskich. Nieliczni tylko doczekali suwerennej Polski, szacunku i opieki państwa za to, że w każdej chwili byli gotowi oddać życie za ojczyznę.