1920 rok wojna światów

Historia 19. Pułku Piechoty, który, wyruszył w 1918 r. z odsieczą dla Lwowa. Po zakończeniu Wojny Bolszewickiej znalazł w tym mieście stały garnizon. W 1939 r. walczył na północy Polski, a następnie w okolicach Płocka. W walkach poniósł znaczne straty. Tekst uzupełniają zdjęcia archiwalne.

Autorzy w 9. tomie dokumentów operacyjnych do wojny 1920 r. analizują genezę wojny, podkreślając, że Rosja sowiecka pozostała w swojej polityce kontynuatorem imperialnej carskiej Rosji. Uświadamiają celowość i dalekosiężność programu Józefa Piłsudskiego – stworzenie federacji krajów Europy Wschodniej zagrożonych sowieckim imperializmem.

W 1936 roku bolszewicy deportowali 100 tysięcy Polaków mieszkających w Związku Sowieckim, w pasie przygranicznym z Polską.Jednym z nich był Stanisław Żywutski. Jako mały chłopiec został uprowadzony przez bolszewików z rodzinnej Szepetówki na Podolu i rzucony wraz z rodziną w odległe azjatyckie stepy. W przeciwieństwie do tysięcy rodaków miał to szczęście, że przetrwał. I mógł opisać swoją gehennę, aby przekazać ją kolejnym pokoleniom. Wspomnienia Żywutskiego to lektura przejmująca. Unikalne świadectwo sowieckiego barbarzyństwa i polskiego hartu ducha.

Wspomnienia Władysława Grabskiego, dwukrotnego prezesa rady ministrów II Rzeczpospolitej, obejmujące okres jego premierostwa w latach 1923–25 — czas reformy walutowej i powstania Banku Polskiego.
Treść jest próbą podsumowania własnych działań w perspektywie szerokiej oceny ówczesnej sytuacji geopolitycznej, a przede wszystkim uzasadnienia koniecznych z punktu widzenia Grabskiego zmian. Potrzeba usprawiedliwienia wynikała z reakcji społecznych — strajki i wzrost bezrobocia sprawiły, że reformy rządu nie były postrzegane jednoznacznie pozytywnie. Skomplikowana sytuacja w województwach wschodnich i relacje z mniejszościami narodowymi, podpisanie konkordatu ze Stolicą Apostolską, kulisy polityki — to tylko niektóre z tematów poruszanych w tekście Grabskiego, powstałym już po złożeniu jego rezygnacji ze stanowiska szefa rządu, w roku 1927.

Ze wstępu Michała Rolle:

„Dzieje jednej partyzantki” z lat 1917-1920 wyrosły z jednego pnia wraz z„Pożogą” Kossak-Szczuckiej. Oba te dzieła uzupełniają się wzajemnie, dając przybliżony bodaj obraz strasznej martyrologii, przez jaką przechodziły w pamiętnych latach wojny wschodnie rubieże Rzeczypospolitej. Autor opowieści nie koloryzuje faktów, nie posługuje się żadnymi przesłankami, przedstawia dzieje niezwykłego wprost bohaterstwa junaków kresowych stylem zwięzłym, potwierdzając swoje słowa autentycznymi dokumentami.

Na ogólnym tle występuje w pełnych wyrazistych kształtach sylwetka majora Feliksa Jaworskiego, oraz jego towarzyszów broni, wśród których i autor „Dziejów jednej partyzantki” wybitne zajmował miejsce.

Książka znajdzie szerokie koło czytelników. Stwierdza ona raz jeszcze znaną powszechnie, lecz niestety nie przez wszystkich uznawaną maksymę, że kresy są pomnożycielami polskości. W latach krwawych zmagań się z bandami bolszewickimi wykazały one tyle zaparcia się i poświęcenia; kresowcy z takim animuszem i nieustraszonym bohaterstwem przelewali krew za Ojczyznę, że trafnie uczynił Wiktor Dzierżykraj-Stokalski przekazując te heroiczne czyny pamięci potomnych ku pokrzepieniu ducha i zniweczeniu skutków bezmyślnego częstokroć, a tak zawsze szkodliwego pesymizmu.

Z frontu litewsko-białoruskiego oficera sztabowego gen. Szeptyckiego i Sikorskiego do świeżo poślubionej żony. Relacje przeplatane listami ze zdobycia Lidy, Wilna, bojów w obronie Brześcia Litewskiego, opinie o dowódcach i podkomendnych.