2

Co wiedzą poeci? Adam Zagajewski udziela na to pytanie sprzecznych odpowiedzi. „Nic nie wiedzą, ale zapisują pojedyncze metafory” – mówi w jednym z wierszy, gdy w innym sugeruje: „A może tylko udawaliśmy, że nic nie wiemy…”

Poezja, podobnie jak śpiew, rodzi się „tam gdzie oddech”, ale to, co najważniejsze ukryte jest w milczeniu, „śpiewa to, co milczy”. W jej odbiorze ważne są więc osobiste, pozbawione uprzedzeń wrażenia. Zapytałam o nie krytyków i naukowców, profesora muzykologii, eseistkę, która ukończyła historię sztuki, tłumacza, który jest równocześnie poetą, i poetę, będącego zarazem badaczem literatury. Niepodobne do siebie wypowiedzi trafiły do tej książki. Swego rodzaju zawieszenie sądów proponuję również czytelnikowi wyboru wierszy. Zresztą sam wybór właśnie temu służy – stanowi próbę spojrzenia w nowy sposób na dawne i najnowsze teksty poetyckie Adama Zagajewskiego.

Anna Czabanowska-Wróbel

Daniel Odija – pisarz, autor powieści, dwukrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike – debiutuje jako poeta.

„ale” to zbiór świeżych, pełnych słońca i życia wierszy. Autor w swojej pierwszej książce poetyckiej bada relacje pomiędzy podmiotem a otaczającym go światem. W codzienności i jej rekwizytach szuka fundamentalnych praw, emocji i wzruszeń. Podmiot obserwuje ludzi, dostrzega zmiany uczuć i pór roku. Spór o uniwersalia toczy się tu na ławce w parku, a bohaterkami są dziewczyny śmiejące się jak mewy. Oraz same mewy. Może one też się śmieją?

Daniel Odija w centrum swojego poetyckiego uniwersum stawia jedno słowo z podsłuchanej rozmowy, światło, gdzie czai się coś niepokojącego, i przeczucia prowadzące nie tam, gdzie powinny. To poezja o rozmowie i czasie, o miejscach, w których nas nie ma, wojnie toczącej się blisko i zarazem daleko, i niesprawiedliwości.

Nie dowiemy się z tej książki, czy „prócz krwi i mięsa mamy też inne składniki siebie”. Ale możemy mieć na to nadzieję.

„Betonowa mgła” to 24-godzinna podróż poetycka po Sosnowcu. Czyli ulice, sklepy, osiedla. Jak to w poezji, podróż zrobiona jest ze słów podbieranych miastu, które wychowało autora.

„Chciałem napisać poemat, który byłby jak to miasto – zaklęte i przeklęte w swojej wieczności i efemeryczności. Wszystko zaczęło się od oślepienia światłem, kiedy wychodziłem z mojej klatki schodowej. Idea spłynęła nagle i wiedziałem już, że muszę to zrobić. Nie sądziłem jednak, że zajmie mi to sześć lat (z przerwami) i okaże się tak intensywnym przeżyciem, którego pokłosiem chciałbym się dzisiaj podzielić z czytelnikiem”.

Kolejna książka Kierca otwierająca nas na Tajemnicę. Tajemnica lalki okazuje się tajemnicą człowieka, a teatralność człowieczeństwem. „Lubienie lalek ma swoje źródło w samej istocie bycia człowieka”. I w tym jest najgłębsza poezja, poezja zaskakujących, jakby głębinowych, poruszeń duszy. Kierc wraca do dzieciństwa, do pierwszych scen wciąż trwającej baśni. Animuje Andersenowską Księżniczkę na ziarnku grochu, uruchamia Opowieść, pierwotną narrację, w której jest wszystko: poezja, proza, dramat. Życie i śmierć.
A my chcemy w tym uczestniczyć, medytując nad wyjątkową oryginalnością i odrębnością tego człowieka poezji, człowieka teatru, człowieka Słowa Wcielonego. Może to już ostatni szaman wolnego pisarskiego ducha w czasach korporacji zarządzających życiem literackim. Nie wiem. Podziwiam i polecam.
Karol Maliszewski

Maria Jastrzębska - poetka, tłumaczka, redaktorka i animatorka kultury. Urodziła się 28 marca 1953 roku w Warszawie, cztery lata później wyemigrowała na stałe z rodziną do Londynu, w latach 1973 - 76 studiowała psychologię w Sussex. Mieszka w Brighton. W roku 2012 w ramach projektu Między dwoma światami - Poezja i przekład - Between Two Worlds. Poetry and Translation Biblioteka Brytyjska przygotowała dla archiwum nagrania kilkunastu jej utworów. Jej wiersze były tłumaczone na języki: polski, francuski, fiński, słoweński.

Nowy tom wierszy Karola Samsela, kolejny po świetnie przyjętych tomach brawurowego cyklu poematowego "Autodafe". Poeta pisze wiersze niezwykle śmiałe, wynalazcze językowo, oddając głos wielu podmiotom lirycznym, tworzy polifoniczny chór. W swoich wierszach pokazuje doświadczanie istnienia przez wyjątkowo wrażliwą, twórczą jednostkę opętaną przez demony literatury, biologii, metafizyki i teologii. Karol Samsel to nie tylko polski poeta, i redaktor działu szkiców kwartalnika literacko-kulturalnego „elewator”, ale także literaturoznawca, filozof, doktor habilitowany nauk humanistycznych, wybitny znawca Norwida. Autor jest zdobywcą wielu nagród poetyckich.