40 dni walki duchowej

Bez względu na osobiste przekonania, nie można zaprzeczyć, że idea Boga odegrała znaczącą rolę w dziejach ludzkości, inspirując jednostki i całe narody zarówno do rzeczy wspaniałych, jak i strasznych. Jednak jak często zastanawiamy się, co właściwie kryje się za tą ideą?
Kim jest Bóg? Wielu mówi o Bogu w taki sposób, jakby zamieszkiwał ludzkie ciało (zwykle mężczyznę) oraz poruszał się i mówił jak człowiek. W innych ujęciach Bóg jest bezforemną, duchową postacią, nieskrępowaną przestrzenią ani czasem. Z kolei dla niektórych Bóg to przede wszystkim szczególny sposób doświadczania własnego życia. I chociaż wielu jest niezachwianych w swojej wierze w Boga, inni nie są do końca pewni, co myślą – w co właściwie wierzą, co myślą, że wiedzą, i na ile myślą, że można raczej wiedzieć, niż wierzyć.
Czytelnikom, których intryguje idea Boga, ten krótki i przyjazny przewodnik pomoże rozeznać się w labiryncie koncepcyjnych możliwości. Pisząc na pograniczu religioznawstwa, filozofii religii i historii idei, Leslie Stevenson, filozof związany z uniwersytetami w Oksfordzie i St. Andrews, przystępnie omawia osiemnaście możliwych spojrzeń na Boga. Od tradycyjnych ujęć obecnych w kulturze, sztuce i języku, przez bardziej wyabstrahowane koncepcje filozofów i teologów, aż do ujęć religijnych, kładących nacisk na osobistą relację z Bogiem – ludzkość rozumiała i rozumie boskość na bardzo rozmaite sposoby, z których każdy wnosi coś innego do naszego postrzegania świata. I choć w tym temacie trudno o bezstronność, autor przekonuje, że jeśli chwilowo odłożymy na bok własne przekonania i uprzedzenia i spojrzymy na ideę Boga z prawdziwą intelektualną ciekawością, każdy z nas dowie się czegoś wartościowego – zarówno osoby wierzące, jak i niewierzące.

Wyjątkową inspiracją do wydania niniejszego tomu jest na pewno fakt, że od kilku miesięcy przeżywamy Rok Święty Compostelański. W tym roku grób św. Jakuba Większego w Santiago de Composteli staje się źródłem szczególnych łask dla każdego pielgrzyma wędrującego drogami św. Jakuba. Wierzymy również głęboko, że jest to wyjątkowy czas dla każdego, kto chce odnowić swoje życie, a być może nawet nadać mu sens. Bo czyż nie tego szukali wędrujący przez wieki pielgrzymi, udający się do źródła łask, które znajdowali w Composteli? [...]

W prezentowanym tomie znajdują się teksty, które dotykają różnych caminowych wątków. Ich ogólną prezentację rozpoczynamy od przywołania Listu pasterskiego z okazji Roku Świętego Compostelańskiego autorstwa arcybiskupa Santiago de Compostela Juliána Barrio Barrio. To niezwykle ważny dokument, który odkrywa przed nami korzenie, mówi o teraźniejszości, a przede wszystkim inspiruje św. Jakubem Większym na przyszłość. [...] Tytuł listu Wyjdź z twojej ziemi! Apostoł Jakub na ciebie czeka! to zaproszenie do tego, aby uczynić kolejny krok wiary w naszym życiu. Oby niniejsza książka pomogła w jego podjęciu.
Ze Wstępu

Leszek Kołakowski nie był filozofem chrześcijańskim. Nigdy nie zadeklarował się jako członek żadnego z Kościołów chrześcijańskich i nie praktykował rytuałów religijnych. A jednak chrześcijaństwo jest w samym centrum zainteresowań polskiego filozofa od samego początku jego intelektualnej biografii i to właśnie problematyce chrześcijaństwa poświęci gros swoich tekstów na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Najpierw jako surowy krytyk, później „życzliwy adwersarz”, a w końcu przyjazny sojusznik i jeden z najwybitniejszych znawców teologii naszych czasów. Dlaczego chrześcijaństwo było takie ważne dla Leszka Kołakowskiego? (fragment wstępu) Książka ta to zbiór tekstów Leszka Kołakowskiego na temat chrześcijaństwa. Religii, którą uważał za fundament naszej kultury. Leszek Kołakowski (1927–2009), historyk filozofii, profesor Uniwersytetu Warszawskiego do marca 1968, od 1970 roku Senior Research Fellow w All Souls College Uniwersytetu Oksfordzkiego. Laureat wielu międzynarodowych nagród. Autor m.in. książek Obecność mitu, Jeśli Boga nie ma…, Bóg nam nic nie jest dłużny, Świadomość religijna i więź kościelna.

Jezus w Komunii Świętej nie daje nam siebie dla naszego samozadowolenia, nawet nie tylko po to, byśmy Go adorowali. Daje nam siebie po to, byśmy w oparciu o Niego, pozwalając na przeniknięcie nas Jego mocą, wychodzili z niewoli siebie i życia dla siebie. Można powiedzieć, że przyjmowanie Komunii Świętej właśnie w aspekcie pielgrzymowania jest pozwalaniem na to, by Eucharystia wytrącała nas z naszego zastania się w sobie, z naszej stabilności i uzdalniała do pielgrzymowania przez „ciemną dolinę”, do przechodzenia przez trudne sytuacje, do prawdziwego zwycięstwa – uczty z Panem Bogiem, o której mówi Psalm 23 w. 5: „Stół dla mnie zastawiasz wobec mych przeciwników; namaszczasz mi głowę olejkiem; mój kielich jest przeobfity”.

Chrześcijanie, muzułmanie, hindusi stanowią dwie trzecie wszystkich wierzących. Pozostałe 1,4 miliarda to wyznawcy buddyzmu, shinto, sikhizmu, judaizmu, bahaizmu i rozmaitych religii ludowych. Łącznie 87% ludzkości wierzy w jakąś siłę nadprzyrodzoną. Ta liczba robi wrażenie.

Rozmaite grupy ludzi nadają suwerennemu bóstwu imiona i przypisują mu najróżniejsze atrybuty. Niektóre bóstwa są antropomorficzne, inne bardziej abstrakcyjne. W tradycjach mistycznych głównych światowych religii – systemów wierzeń, które uznajemy za duchowe – pojawia się wspólny wątek obecny w odmiennych i zdecydowanie odległych kulturach: to idea, że niepoznawalny Bóg jest wszędzie i jest wszystkim, również nami.

Które sieci neuronowe w mózgu są najaktywniejsze, gdy żarliwie się modlimy, błagamy Boga, śpiewamy w świątyni, zachwycamy się biblijną historią, bronimy naszych religijnych przekonań lub robimy inne rzeczy związane z naszą wiarą? A które nie wykazują aktywności? Co robi nasz mózg, kiedy doświadczamy mistycznych lub transcendentnych przeżyć? Które układy mózgowe uczestniczą w naszej religijności i duchowości? W jaki sposób odczuwamy i przeżywamy to, co zdaje się wykraczać poza nas samych? Co jest wspólne w doświadczeniu religijnym osób różnych wyznań?

Ta książka jest właśnie o tym, jak to wszystko się dzieje – jak mózg umożliwia ludziom bycie istotami religijnymi i duchowymi.

Medytacje nad obrazem „Ecce Homo” Brata Alberta.

Medytacje ks. Grzegorza Rysia nad obrazem „Ecce Homo”, który znajduje się w Sanktuarium Ecce Homo Świętego Brata Alberta w Krakowie. To nie jest zwykły obraz, bo też nie malował go zwykły artysta. „Ecce Homo” został namalowany nie po to, żeby cieszyć oczy. Z medytacji nad nim rodzą się pytania: Co wiem o Bogu? Ile wart jest człowiek? Patrząc na ten obraz znajdujemy też odpowiedzi na te pytania.

Ks. Grzegorz Ryś, dr habilitowany Historii Kościoła, wykładowca PAT, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji Krakowskiej.