47 lotów balonem

Małe i duże radości, bezgraniczny smutek, absolutny zachwyt, chwilowa nostalgia. Szukanie czegoś bądź kogoś, odnalezienie siebie lub innego człowieka. Splątane myśli, proste historie. Taka paleta emocji towarzyszy każdemu z nas. Rzadko kto jednak potrafi o tym pisać. Marta Dżugaj bez wątpienia należy do tego wąskiego grona. Jej wiersze dotykają spraw najważniejszych, nie ma w nich jednak patosu – jest absolutna szczerość. To zaproszenie nie tylko do poznania świata autorki, ale do namysłu nad własnym „ja”.

Zbyszku,
przeczytałem z pożytkiem; od tych minidystychów zrobiło się mnie więcej, posługujesz się słowem, pod- i zasłowem, wokółsłowem, międzysłowem, podszewką znaczenia, słowem wielomownym i wieloznacznym, skromnym, prostym, a jakże bogatym, spoza zapętleń słowa, pytań elementarnych, zaciekawień, oczy- i nieoczywistości otwierają się perspektywy zgoła niepoetyckie, jakie? filozoficzne, bywa, że socjologiczne, zbiorowe i prywatne, my wobec nich, oni (one) wobec nas; emocjonalne, praktyczne, służące poznaniu; czyli – jak to w poezji bywa – jakbyś zdrapywał z garnuszka emalię – obijasz go? chcesz się, zdrapując emalię, dostać do metalu? bo pod emalią siedzi istota? czytam to z pocałowaniem ręki, to jest akuratne; "multum in parvo" – tak bym scharakteryzował ten zbiór.
Piotr Szewc

Dlaczego sięgamy po poezję? Dlaczego w zabieganym świecie wciąż jeszcze potrzebujemy refleksji tak różnej od tego, co proponuje nam rzeczywistość? Odpowiedź na te pytania odnajdziemy dzięki wierszom Grażyny Łuczak. Liryka tej autorki to zatrzymanie ulotności chwili, przejawiające się w subtelnych obserwacjach, pozwalających nam na inne spojrzenie na codzienność. W wierszach Łuczak objawia się niezwykła symetria rzeczywistości, przedstawiona w starej alchemicznej prawdzie o korespondencji światów, o tym, że wszystko jest ze sobą powiązane, że to, co dzieje się wokół nas, ma swój głęboki odpowiednik w życiu wewnętrznym człowieka i może na nie wpływać. Ale ta poezja to nie tylko liryka wyznania. To także apel o to, byśmy żyli, trwali, walczyli o siebie i ludzi, których kochamy; byśmy nie poddawali się mimo najboleśniejszych przeciwności losu. Autorka pisze: „Dokąd tak biegniesz? Po co się ścigasz? Weź zatrzymaj się na chwilę. Rozejrzyj się tu i teraz. Pędząc nie spostrzeżesz znaku od szczęścia”. Któż z nas nie podpisze się pod tym słowami?

Seryjna morderczyni. Sadystka. Szalona kobieta. Wampirzyca. Wilkołak. Wszystkie te epitety i określenia przypisywane są Elżbiecie Batory. Słynęła nie tylko z wyrafinowanego okrucieństwa, lecz także z nieprzeciętnej inteligencji i urody. Zwana „Panią na Czachticach” lub „Wampirzycą z Transylwanii”, przeszła do historii jako jedna z najokrutniejszych kobiet Europy.
Do dzisiaj krążą opowieści o księżnej owładniętej obsesją wiecznej młodości, dla osiągnięcia której kąpała się we krwi młodych dziewic.
Czy rzeczywiście jest odpowiedzialna za ponad sześćset zabójstw, które się jej przypisuje? A może krewna króla Polski Stefana Batorego była ofiarą intrygi uknutej przez jej krewnych do spółki z żądnymi władzy Habsburgami? Prawda wydaje się równie intrygująca jak legenda, która ciągnie się za „Krwawą Hrabiną”.

Wiersze z cyklu "Fotoalbum" są konsekwentną serią prób dotarcia do prawd najprostszych poprzez redukcję języka. Tomasz Majzel z namysłem cedzi słowa, dobiera je z rozwagą, a więc i odpowiedzialnością, a szlachetna asceza jego stylu, czy raczej posunięta do skrajności wstrzemięźliwość wyrażania, nadaje sugestywny ton ostrożnie ubieranym w słowa myślom. Ton ten przekonująco współbrzmi w wierszach, w których słyszymy samotność w prowincjonalnym otoczeniu zastygłego w bezruchu miasteczka i obojętnej przyrody. Życie ich bohatera, wrzucone w przypadkową czasoprzestrzeń, skazuje go na rolę przechodnia i przygodnego filozofa, ale przede wszystkim czułego obserwatora detalu, który interpretuje rzeczywistość z oryginalnym subiektywizmem poszukiwacza uogólnień egzystencjalnych i metafizycznych. Szuka sensu na styku siebie i świata – stref boleśnie odrębnych i pozostających ze sobą w ciągłym konflikcie. Nie zagadujmy jednak wielosłowiem komentarza z trudem wyhodowanej poetyckiej prawie-ciszy. Ciszy, w którą warto się wsłuchiwać długo i powoli, aż stężeją w niej niepewne kontury słów.
z posłowia Piotra Michałowskiego

Kochanowski pisał fraszki przez całe życie. Treny to cykl utworów poświęcony jego córce, Urszulce.