W publikacji omówione zostały zagadnienia związane z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego w przeszłości i obecnie. Koncentruje się, m.in. wokół zagadnień: początków samorządu terytorialnego oraz drogi do restytucji samorządu powiatowego w III Rzeczypospolitej, konstytucyjnych gwarancji dochodów samorządu terytorialnego, prawnych gwarancji ochrony jednostki wobec działań organów samorządowych, a także zarządzania zasobami ludzkimi w jednostkach samorządu terytorialnego. Monografia przedstawia problemy decentralizacji zadań z zakresu ochrony przyrody i ochrony zabytków, w sposób szczegółowy omawia realizację polityki ochrony środowiska przez jednostki samorządu terytorialnego na przykładzie województwa lubelskiego