Książka jest efektem pracy zespołu badawczego realizującego w latach 2015–2018 projekt pod nazwą „Historia pojęcia woli od V do XIII wieku”. Odpowiada zatem założeniom, kierunkom i wynikom badań prowadzonych w ramach tego projektu, koncentrującego się na badaniu myśli średniowiecznej dotyczącej różnych aspektów fenomenu wolicjonalności, ale uwzględniającego również starożytną refleksję na rożne sposoby wprowadzającą w tę problematykę. Autorzy starają się w miarę precyzyjnie opisać i w sposób uporządkowany wyjaśnić kolejne fazy, przełomowe momenty i kluczowe problemy w ewolucji ludzkiego myślenia o woli. W swoich analizach odnoszą się do dynamiki ludzkiego działania, jego dobrowolności bądź niedobrowolności, usytuowania woli tak względem zróżnicowanej dziedziny specyficznych i niespecyficznych pragnień człowieka, jak również względem innych aspektów jego życia umysłowego (zwłaszcza poznawczej aktywności intelektu), czy wreszcie względem, stanowiącej przedmiot wiary, determinującej mocy Boga. Specjalną uwagę poświęcają generującej liczne kontrowersje problematyce wolnego wyboru i wolności człowieka: jej warunkom możliwości, alternatywnym definicjom i charakterystykom czy jej związkom z teoretycznymi i praktycznymi rozstrzygnięciami w dziedzinie moralności. W tym zwłaszcza zakresie studium poświęcone średniowiecznej antropologii może się okazać szczególnie interesujące dla współczesnych czytelników, w tej historycznej opowieści rozpoznających niejeden własny problem.

Jan Kiełbasa


Książka daje wgląd w zagadnienie centralne średniowiecznej antropologii scholastycznej, a nie błąka się po opłotkach, ciekawych dla bardzo już wąskiej grupy specjalistów od danych autorów bądź problemów. (…) Temat relacji rozumu i woli jest swoistym evergreenem filozoficznym, który powinien zainteresować tak historyków myśli innych epok, jak filozofów całkiem współczesnych, którzy będą mogli dzięki książce skonfrontować się z korzeniami antropologii filozoficznej.

Z recenzji prof. dr. hab. Mikołaja Olszewskiego