Kiedy przed laty, pod koniec pierwszej połowy ostatniego stulecia
dwudziestego wieku jako uczeń szkoły podstawowej wśród
czytanek na lekcjach języka polskiego spotkałem postać pana
Zagłoby oraz fragment rozmowy Andrzeja Kmicica z księciem
Bogusławem w Pilwiszkach (Postaw sukna). Obie z Potopu.
Od drugiej części Trylogii (sześć tomów z ilustracjami Antoniego
Uniechowskiego, w ojcowskiej szafi e z książkami rozpoczęła się
moja przygoda z najwspanialszym dziełem Henryka Sienkiewicza.
Zaraz potem przyszła kolej na Ogniem i mieczem a następnie
na trzytomowe wydanie Pana Wołodyjowskiego. Przez kilkanaście
lat wierzyłem, że ukazują one najświętszą prawdę o wydarzeniach
z połowy XVII wieku a zwłaszcza o występujących
na ich kartach postaciach. Do pewnego stopnia owe doznania
przetrwały do czasu dzisiejszego, mam bowiem przed oczyma
przemawiające do wyobraźni – właśnie dzięki Uniechowskiemu
– przygody Andrzeja Kmicica i innych bohaterów wojny
z najazdem szwedzkim, Edycja pierwszej i trzeciej części cyklu
nie posiadała ilustracji, toteż tu zadziałała własna wyobraźnia.