A contrastive perpective on figurative language

Die Monographie konzentriert sich auf ausgewählte Werke der deutschen und polnischen Literatur nach 1945, in denen sich die AutorInnen mit Ermland und Masuren als eigenem Geburtsort oder als Heimat der Vorfahren auseinandersetzen. Die Arbeit ist auf eine komparatistische Analyse der literarischen Texte ausgerichtet, die verschiedene herkunfts- und generationsspezifische Perspektiven vertreten. Die Erwägungen haben zum Ziel, die Rolle von Ermland und Masuren im Bewusstsein der deutschen und polnischen SchriftstellerInnen zu bestimmen. Die Autorin geht der Frage nach, wie die behandelten Werke Ermland und Masuren thematisieren. Den Bezugspunkt bildet zwar derselbe topographische Rahmen, dem unterschiedliche Bedeutungen zugeschrieben werden. Die Monographie gibt einen Überblick über die symbolischen Raumkodierungen von Ermland und Masuren und veranschaulicht den Wandel der raumbezogenen Semantisierung in der deutschen und polnischen Literatur.

The volume constitutes a collection of studies on the Armeno-Kipchak language by Professor Edward Tryjarski, an eminent Polish Turcologist, great authority on Armeno-Kipchak, his life-long main subject of research. Armeno-Kipchak was the language of the Armenians who settled in the former south-eastern territory of Poland and used it in the 16th and 17th centuries. It belongs to the Kipchak group of the Turkic languages, together with Karaim, Tatar, and many others.
The papers of Professor Tryjarski which constitute a kind of “Armeno-Kipchak Corpus” have been published in different journals and article collections in different places over a long span of time and are not readily available in their entirety. . His bibliography lists over 300 publications– books, articles, reviews, text editions and materials, bibliographical notes, reports, etc. The present volume comprises Professor Tryjarski’s contributions on Armeno-Kipchak which cover a wide range of topics – from language and literature, through history and religion, epigraphy, legal and trade documents, to astrology and alchemy. The papers dated from 1960 until present, chronologically arranged, are mostly in English, but also in Russian, German, French, and Polish.

Niniejszy tom stanowi stanowi księgę pamiątkową poświęconą Profesorowi Ryszardowi Tokarskiemu. Jest On zaliczany do grona najwybitniejszych współczesnych polskich lingwistów. Od początku swej naukowej drogi związany jest z Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W jej trakcie przeszedł wszystkie szczeble kariery akademickiej: od tytułu zawodowego magistra i stanowiska asystenta stażysty po ukończeniu studiów w 1972 roku, poprzez doktorat w 1979 roku i habilitację w 1988, do tytułu profesora w 1996 roku i stanowiska profesora zwyczajnego w 2001. Jest uczonym wysoko cenionym i docenianym zarówno w środowisku lubelskim, jak i poza nim.

W monografii przedstawiono rezultaty badań nad rzeczownikami złożonymi oraz zestawieniami (tj. wielowyrazowymi połączeniami o charakterze leksemów frazowych, czyli leksemów nieciągłych) w języku angielskim oraz polskim. Szczególną uwagę poświęcono połączeniom przymiotnikowo-rzeczownikowym zawierającym przymiotniki klasyfikujące. Zbadano wewnętrzną spójność zestawień oraz stopień widoczności ich składników dla operacji składniowych. Ukazano nieostrość granicy pomiędzy złożeniami właściwymi i wielowyrazowymi jednostkami leksykalnymi. Podkreślono interakcję pomiędzy procesami słowotwórczymi oraz składniowymi. Przedstawiono analizę omawianych zjawisk w ramach teorii morfologii konstrukcji (Construction Morphology), stanowiącej zastosowanie założeń gramatyki konstrukcji do badania wewnętrznej struktury wyrazów.

Praca skierowana jest głównie do badaczy zajmujących się słowotwórstwem, morfoskładnią, frazeologią i leksyką języka angielskiego i polskiego, językoznawstwem teoretycznym oraz kontrastywnym. Zainteresuje również studentów kierunków neofilologicznych.

Monografia zbiorowa zatytułowana Current Developments in English Historical Linguistics: Studies in Honour of Rafał Molencki to festschrift dla prof. Rafała Molenckiego złożony z 16 artykułów autorstwa przyjaciół i współpracowników jubilata z Polski i z zagranicy. Znajdziemy tu artykuły z zakresu językoznawstwa historycznego, które wpisują się w szeroki nurt badań nad historią języka angielskiego i szkockiego. Publikację otwiera artykuł Jerzego Wełny o żartobliwym charakterze, prezentujący zarazem sylwetkę prof. Molenckiego, jak i garść rozważań natury etymologiczno-kulturowej na temat jego imienia i nazwiska. Pozostałe teksty zostały rozdzielone pomiędzy tematyczne części zatytułowane odpowiednio Medieval English Syntax, Semantics/Lexis/Translation oraz Phonology. Tom stanowi świetną publikację przeglądową, dokumentującą różnorodność tematyki badawczej, metodologii i danych językowych, jakimi zajmują się obecnie językoznawcy historyczni badający historię języka angielskiego. Można w nim znaleźć studia nad gramatykalizacją, badania w skali mikro i makro, teksty o nachyleniu teoretycznym i materiałowym, poświęcone semantyce, fonologii, składni, a nawet przekładowi.

Praca jest tomem z nowej edycji serii Czytaj po polsku. Przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym tradycją kolędową. Zasadniczym celem tomu jest zapoznanie z polskimi kolędami religijnymi jako reprezentatywnymi tekstami kultury polskiej oraz z ważnymi w tradycji literackiej kolędami poetyckimi. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza zebrany materiał. Tom jest podzielony na dwie części – materiałową i ćwiczeniową, a całość obejmuje trzy działy: a) kolędy religijne, b) pieśni O narodzeniu Pańskim (Bóg się rodzi), c) kolędy poetyckie.

Część pierwsza to obrzędowe pieśni, których tematem są wydarzenia związane z przyjściem Boga na Ziemię. Są powszechnie wykonywane w czasie świąt Bożego Narodzenia. Mają rozległą historię i stanowią ważny element kultury polskiej. W istotnych dla narodu polskiego okresach historycznych miały rangę pieśni patriotycznej, były symbolem polskości. Narodowy i ludowy polski charakter jest widoczny także w budowie utworów. Kolędy polskie cechują się również bogactwem zjawisk językowych i przechowują formy archaiczne.

Wśród utworów kolędowych za królową kolęd polskich uchodzi pieśń O narodzeniu Pańskim znana powszechnie jako Bóg się rodzi. Jej twórcą jest Franciszek Karpiński, poeta reprezentujący polski sentymentalizm. Kolęda ma wyraźne elementy narodowe i społeczne związane z postulatami równości wśród ludzi.

Kolędy możemy odnaleźć także w polskiej poezji. Były tworzone najczęściej w czasach wojen, zagrożenia narodowego i walk wolnościowych. Poeci pisali wiersze stylizowane na pieśni kolędowe, kwestionując często stosowane w nich konwencje (antykolędy) i sytuując moment narodzin w tu i teraz aktualnej rzeczywistości (metakolędy).



Seria „Czytam po polsku” przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym literaturą polską i polskimi tekstami kultury. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza materiał danego tomu.