Aborcja Spojrzenie filozoficzne, teologiczne, historyczne i prawne

Periodyk „Philosophy and Canon Law” stanowi otwarte interdyscyplinarne forum wymiany myśli filozofów i prawników (kanonistów), nie wyłączając przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Mierzenie się z problemami podejmowanymi w rocznikach tematycznych jest – z samego założenia – próbą odpowiedzi na palące problemy dynamicznie zmieniającego się świata: społeczne, religijne, kulturowe i cywilizacyjne. Ramy przedmiotowej refleksji drugiego tomu czasopisma zakreśla, zaznaczona tytułem, paradygmatyczna triada: człowiek (osoba) – rodzina – społeczeństwo, której źródłem inspiracji jest najważniejszy dokument Soboru Watykańskiego II: konstytucja Gaudium et spes.

“Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie”.

“Jeśli przyjmujemy nierealny plan egzystencjalny, chcemy w naszym dniu upakować zbyt wiele, cały czas płyniemy po powierzchni życia, nie dając sobie szans na odkrycie jego głębi”.

“Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi”.

***

Piewcy wartości niespiesznego życia stawiają przed nami ważne pytania: Czy rzeczywiście musimy dążyć do zapełnienia zadaniami każdej minuty życia? A co jeżeli wędrówka w kierunku mniej i wolniej prowadzi do wewnętrznego spokoju i szczęśliwszego życia? Więc gdyby tak przestać biec? Bo czy gdy dotrzemy do celu, nie trzeba będzie zacząć biec jeszcze szybciej?

Slow life opiera się na przekonaniu, że życie to nie wyścig, a człowiek to nie maszyna.

Celem spełnionego życia nie musi być maksymalizacja konsumpcji, wydajności i produktywności. Szczęście można budować wokół takich wartości, jak wewnętrzny spokój, relacje międzyludzkie, zdrowie, umiejętność delektowania się chwilą obecną, szacunek do środowiska naturalnego, zrównoważony rozwój, minimalizm jako przeciwwaga dla nadkonsumpcjonizmu, utrzymywanie równowagi pomiędzy różnymi obszarami życia (work-life balance).

Co znajdziesz w książce?

- mnóstwo inspiracji, w tym wiele złotych myśli uznanych autorytetów;
- sporo motywacji, by zatroszczyć się o siebie i jakość swojej codziennej egzystencji;
- dużo wiedzy – książka zawiera liczne odwołania do literatury fachowej, a także suplement napisany przez dra hab. filozofii;
- konkretne wskazówki i przykłady, które mogą Ci pomóc wieść lepsze życie.

O czym jest książka 9 kroków ku slow life…?

9 kroków ku slow life. Jak odnaleźć spokój i piękno w codzienności to książka o potrzebie zwolnienia tempa życia i sposobach na poprawienie jakości codziennej egzystencji.

Fragmenty

Slow life - głębszy smak życia

Slow life (z ang. powolne, niespieszne życie) to styl egzystowania będący przeciwwagą dla idei, na których – jak się zdaje – opiera się współczesna kultura Zachodu. Nieustanne dążenie do zwiększania wydajności, produktywności, efektywności, liczby osiągnięć czy stanu posiadania to według zwolenników idei slow life błędne koło, które z czasem nieuchronnie prowadzi do obniżenia jakości życia. [...]

Korzyści, jakie niesie SLOW LIFE

Zwolnienie tempa życia ma bardzo wiele zalet i może Ci przynieść różne korzyści. Oto niektóre z nich:

1. Opuszcza Cię stres związany ze zbyt szybkim życiem, które toczy się według nierealnego planu egzystencjalnego.
2. Mniejszy poziom stresu korzystnie przekłada się na stan Twojego zdrowia i jakość relacji z innymi ludźmi.
3. Zaczynasz odczuwać lekkość życia i ulgę, gdy nie starasz się już maksymalnie wypełnić każdej sekundy życia „bardzo ważnymi sprawami”. Wiesz już, że nie musisz i nie potrzebujesz tego robić.
4. Gdy zwalniasz tempo życia, cichnie w Tobie zgiełk świata. W takich warunkach jest Ci łatwiej usłyszeć Twój wewnętrzny głos i rozpoznać własne potrzeby.
5. W slow life poszerza się zakres Twojej wewnętrznej wolności. Jeśli gorączkowo nie przebiegasz przez kolejne dni swojego życia, rodzi się w Tobie czas i przestrzeń na refleksję. Weryfikujesz „przykazania społeczne” i odrzucasz te, które nie przystają do Twojego systemu wartości.
6. Żyjąc niespiesznie, funkcjonujesz bardziej uważnie i świadomie. Zmieniają się Twoje priorytety i hierarchie wartości. Dostrzegasz wartość spraw najprostszych.
7. Gdy żyjesz wolniej, łatwiej jest Ci dostrzec i docenić piękno oraz wagę natury. Mocniej niż kiedykolwiek wcześniej odczuwasz konieczność ograniczania negatywnego wpływu człowieka na środowisko naturalne.
8. Zauważasz, że ilość nie jest ważniejsza od jakości. Twoje życie jest bardziej satysfakcjonujące. Nie potrzebujesz kompulsywnymi zakupami czy nadmiarowym jedzeniem rekompensować sobie bólu istnienia. Niewiele potrzebujesz do szczęścia.
9. Gdy zwalniasz i eliminujesz ze swojego życia nadmiar spraw i rzeczy, odzyskujesz kontrolę nad własną egzystencją. Teraz już nie zapominasz o ważnych sprawach, bo jest ich tylko tyle, ile jest konieczne.
10. Więcej widzisz, więcej dostrzegasz. Odkrywasz piękno chwili obecnej.

Nierealny plan egzystencjalny

Wewnętrzny spokój wypływa z akceptacji takiej rzeczywistości, jaką ona jest tu i teraz.

Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie.

Większość z nas przyjmuje nierealny plan egzystencjalny. Chcemy i planujemy tak wiele, że wystarczyłoby na kilka żyć. To odbiera nam lekkość bytu, prowadzi do frustracji i poczucia niespełnienia.

Zasada wu wei – działanie poprzez niedziałanie

Mówi się, że dajemy siłę temu, z czym walczymy, a nasze gorączkowe starania potrafią przynieść wręcz skutek odwroty do zamierzonego. Zasada działania poprzez niedziałanie niesie propozycję świadomego zaniechania walki, usilnych wysiłków woli, by zmieniać aktualny stan rzeczy. Na pewno znasz takie sytuacje, gdy z całych sił starałeś się zasnąć, bo rano musiałeś wstać bardzo wcześnie, by zdążyć na jakiś pociąg czy samolot. Te wysiłki powodowały jednak pobudzenie organizmu, a nawet stres czy złość, co tylko oddalało Cię od upragnionego snu.

Luksus i sukces

W kulturze Zachodu powszechnie wierzy się, że luksus to posiadanie drogich przedmiotów, ale jest też inny rodzaj luksusu – i to tuż obok, nieomal w zasięgu naszej dłoni…

Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi.

Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Specjaliści od efektywności często radzą, by dzień pracy zaczynać od „połknięcia żaby”. Żabami – jak pewnie wiesz – nazywane są najbardziej nieprzyjemne sprawy, które mamy do załatwienia. Jeśli musisz połknąć żabę, no to rzeczywiście najlepiej zrobić to od razu i nie zadręczać się niezbyt przyjemnymi perspektywami. Ale… zaraz… zaraz… Dlaczego całe nasze życie ma polegać na połykaniu żab? Przecież Ty wcale nie lubisz jeść tych żab, prawda?

Work-life balance

Próba utrzymania równowagi pomiędzy różnymi dziedzinami życia powinna być jednym z podstawowych dążeń – każda źle zbalansowana łódź zaczyna się przechylać na jedną burtę i w konsekwencji może się wywrócić czy nawet zatopić. I tak jak również i żaden taboret z jedną wyłamaną nogą nie będzie stabilnym podłożem, tak życie, które nie ma kilku mocnych filarów, może być chwiejnym i niestabilnym oparciem.

Minimalizm – sztuka odejmowania

Trudno sobie wyobrazić slow life bez tęsknoty do minimalizmu, bo jakże osiągnąć w życiu wewnętrzny spokój i harmonię, jeśli całe nasze życie koncentruje się wokół obsługi niezliczonej liczby spraw i rzeczy?

Co tracisz, gdy zyskujesz?

Każda nowa rzecz obok zastrzyku przyjemności przynieść jednak może wiele negatywnych konsekwencji, takich jak: strata pieniędzy, strata miejsca i… coraz większy apetyt na posiadanie.

Oczywiście – rzeczy są nam potrzebne, pomocne, ale mamy tendencję do posiadania ponad miarę – co w skrajnych przypadkach prowadzi do uzależnienia od przyjemności kupowania i zakupoholizmu, który miewa rujnujący wpływ na życie…

Prostota jako antidotum

Dominique Loreau w książce Sztuka prostoty przekonuje, że prostota rozwiązuje wiele problemów, a przede wszystkim pozwala stworzyć miejsce dla spraw najważniejszych. Ograniczenie liczby otaczających nas rzeczy pozytywnie przekłada się na jakość egzystencji.

Natłok spraw i rzeczy odbiera nam zbyt wiele energii i czasu.

Wartość codziennych czynności

Kultura Zachodu deprecjonuje zwykłe rzeczy – warte uwagi jest przede wszystkim to, co mało dostępne i skomplikowane. Zwykłe elementy codzienności, takie jak gotowanie, sprzątanie, opieka nad dziećmi, nie są uważane za coś szczególnie ważnego i wielkiego. Nie cieszą się więc wielką społeczną estymą. W pogoni za tym, co wydaje się lepsze i ważniejsze, wielu ludzi odwraca się od swoich podstawowych potrzeb i prostych przyjemności. [...]

Wykonywanie codziennych prac domowych daje też szansę na zachowanie życiowego balansu, na oderwanie się od komputera czy smartfona w czasach, gdy wielu z nas ma za mało ruchu, gdy nasz tryb życia jest nazbyt siedzący i mało aktywny. To wszystko nam nie służy. Doceńmy więc te wszystkie proste codzienne czynności, zacznijmy się nimi cieszyć.

To, co zawiłe, skomplikowane i ambitne, niekoniecznie jest bardziej wartościowe niż to, co zwykłe i proste.

Samorealizacja człowieka

Dla idei slow life ważna jest kategoria wskazywanej przez Epikura jedynej prawdziwej przyjemności – przyjemności istnienia (żaden pośpiech nie jest w stanie mocniej potwierdzić samego faktu naszego istnienia…).

Idea slow life mieści się w konwencjach ponowoczesności. Nie jest w żaden sposób fundamentalistyczna, dogmatyczna, totalizująca. Podkreśla pozytywnie wartość życia jednostki, daje jej większe prawo do życia zgodnego z jej potrzebami.

Slow nie znaczy mniej (bo niby wolniej), ale więcej (bo pozostając bliższymi sobie, mamy więcej dla siebie).

Trochę daliśmy się zwariować, teraz więc trzeba wrócić na właściwe miejsce.

***

Zawartość książki

Wprowadzenie. Slow life – głębszy smak życia

– Pułapki kultu szybkości

– Jakość egzystencji

– Slow food

– Slow fashion

– Slow cities

– Slow gardening

– Korzyści, jakie niesie slow life

Krok 1. Akceptacja i wdzięczność

– Nierealny plan egzystencjalny

– Destrukcyjna moc nadmiernych ambicji

– Po prostu nie musisz

– Tak wiele masz

– Mądrość płynąca z natury

– Estetyka WABI-SABI – piękno niedoskonałości

– Zasada WU WEI – działanie poprzez niedziałanie

– Moc wdzięczności

Krok 2. Odwaga i wolność

– Zależność od opinii innych ludzi

– Wyuczone pragnienia

– “Piekło to inni”?

– Przywiązania i iluzje

– Luksus i sukces

– Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Krok 3. Work-life balance

– Praktyczne narzędzie do monitorowania work-life balance

Krok 4. Odpowiedzialność i empatia

– Problemy ekologiczne

– Strategia zero waste

– Trudna relacja człowiek – zwierzę

Krok 5. Prostota, umiar, minimalizm

– Minimalizm – sztuka odejmowania

– Co tracisz, gdy zyskujesz?

– Minimalizm jako styl życia

– Prostota jako antidotum

– Minimalizm w praktyce – redukujemy liczbę akcesoriów kuchennych

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość ubrań

– Kosmetyki – czy i jak redukować?

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość obuwia

– Minimalizm cyfrowy

Krok 6. Dobre relacje

– Pozytywne relacje – fundament dobrego życia

– Przemoc językowa

– Rozwiązania sytuacji konfliktowych

– Empatyczne, świadome rodzicielstwo – slow parenting

– Rozwój kreatywności i dzieciństwo w rytmie slow

Krok 7. Troska o siebie

– Żyć niczym królowa

– Wizerunek

– Stan flow i życie z pasją

– Potrzeba dbania o zdrowie

– Pielęgnacja skóry „od wewnątrz”

– Potrzeba kontaktu z naturą.

Krok 8. Piękno dnia codziennego

– Wartość codziennych czynności

– Radość przyrządzania posiłków

– Radość sprzątania

Krok 9. Otwartość i szerokie horyzonty

Suplement (Maciej Woźniczka). Slow life a praktyki duchowe (idee samorealizacji człowieka) w starożytnej myśli filozoficznej

– Narzędzia do bycia z samym sobą

– Stabilizacja stanu wewnętrznego

Fryderyk Nietzsche (1844-1900) – jeden z najważniejszych filozofów niemieckich, także filolog, poeta. Człowiek, którego poglądy znacząco wpłynęły na całą późniejszą filozofię, myślenie o człowieku, kulturze, religii. Głosił upadek cywilizacji zachodniej, opartej na myśli greckiej, sokratejskiej i etyce chrześcijańskiej. Tej apollińskiej postawie przeciwstawiał dionizyjską, witalną (połączoną z ideą woli mocy i pojęciem nadczłowieka). Krytykował chrześcijaństwo, ale jednocześnie podziwiał Chrystusa. Jego myśl doczekała się setek interpretacji i omówień. Nie sposób sobie wyobrazić współczesną filozofię bez przemyślenia jego wpływu, wpływu intelektualnego jego idei. "Antychryst" to oprócz "Yako rzecze Zaratustra" jedna z najważniejszych jego - mimo niewielkich rozmiarów - książek. Jest bowiem "Antychryst" zasadniczą rozprawą niemieckiego filozofa nie tylko z chrześcijaństwem, ale wręcz szerzej z całą tradycją judeochrześcijańską (dla przyszłych antysemitów to niestety była jedna z zasadniczych nietzscheańskich tez - ta o nafatalniejszym ludzie w historii). Ma jednak Nietzsche problem z samą postacią Chrystusa, negując jego postawę typu miłość bliźniego, nadstawianie drugiego policzka, traktuje go jednak z niekłamanym szcunkiem. Traktuje go jako postać historyczną i przypisuje mu krańcowo przeciwstawne żydowskiej hierarchii i tradycji - intencje. ba wręcz traktuje Chrystusa jako uosobienie buntu - z czym się solidaryzuje - przeciwko wszelkim dotychczasowym hierarchiom i porządkom. Warto poznac ten niezwykle interesujący, dekonstruujący dotychczasowe osądy punkt widzenia tego geniusza niemieckiej, europeskiej myśli filozoficznej.

Oryginalny charakter poniższej publikacji wyraża się w tym, iż stanowi ona całość – ze względu na zastosowaną tu metodę, implikującą swoistą postawę wobec filozofowania – złożoną jednakże z tekstów tematycznie samodzielnych, scalanych leitmotivem – powtarzającymi się metodologicznymi wątkami, nieodmiennie towarzyszącymi analizom kardynalnych wyznaczników egzystencji człowieka, takich jak m.in.: cierpienie, wolność, śmierć, twórczość, erotyzm. Naszą drogę rozpoczniemy od zarysowania istotnych aspektów metody, by dokonać ustaleń na temat kondycji samego filozofowania, i zgodnie z wypracowanym stanowiskiem odnieść się, tak do współczesnych ekspresji filozoficznych (J. Derrida), jak też do specyficznego rozpoznania dzisiejszego świata, zawartego w przekazie rapu.

Rozprawa Aleksandra Zbrzeznego Bądźmy szczęśliwi. Homo urbanus w czasie zarazy zakwalifikowała się do finału Konkursu o Nagrodę im. Barbary Skargi ogłoszonego w maju 2019 roku, a rozstrzygniętego w listopadzie 2020. Temat konkurs brzmiał: Metafizyka dziś […] „Kosmos jest piękny. Jeśli mówi się, że filozofia rodzi się ze zdziwienia, to można dopowiedzieć, że jednocześnie towarzyszy jej osobliwy zachwyt. Oczywiście bezinteresowny, bo przecież – jak wiemy od Arystotelesa – teoretyczna kontemplacja nie ma celu innego niż ona sama. Wymaga czasu wolnego – przede wszystkim od pracy, jest wprawdzie najbardziej godną człowieka aktywnością, wiąże się bowiem z rozumem, zaś < >, ale zarazem kontemplacja ta pozostaje przywilejem stosunkowo nielicznych. To ci nieliczni, pytając o byt jako taki, mogą doświadczyć przez chwilę uczestnictwa w boskim szczęściu. Ilustracja grecka przynosi nam zdziwienie, zachwyt i opowieść o porządku – naturze. To właśnie physis staje się na długo naturalnym horyzontem teorii, nieprzekraczalną miarą istnienia i zarazem jego miarowością. Niezależnie od kosmogonicznych pomysłów, świat jest człowiekowi dany w pewnej gotowej postaci, a reguły jego funkcjonowania można najwyżej rozpoznać i do nich się dostosować – to przesłanie będzie pobrzmiewać od słynnego gnothi seauton, przez filozofię Arystotelesa, po etykę stoików”. […] Fragment Wprowadzenia Aleksander Zbrzezny o swoim eseju Konkursowe zadanie postanowiłem potraktować możliwie dosłownie, to znaczy napisać o „metafizyce dziś” – nie zaniedbując ani metafizyki, ani dziś. Esej rozpoczynam od kilku historycznych ilustracji „metafizycznego widnokręgu” – są one okazją do wskazania zmiany i czasu jako przedmiotów dalszego namysłu. Zmiana jest jednak pojęciem bardzo szerokim, akcentuję więc tylko niektóre jej aspekty – związane tak z rozumieniem nauki (Kant, Heisenberg), jak i z dokonywanym przez człowieka przekształcaniem świata. To ostatnie prowadzi do tezy o stawaniu się nie-natury, zaś konsekwencją tego rozpoznania jest propozycja modelu podmiotowości, który pozwoliłby zarówno zarejestrować ludzkie sprawstwo, jak i pomyśleć o nim w „globalnej” perspektywie. Takie roszczenie natrafia jednak na więcej trudności, niż sygnalizowała swego czasu Buck-Morss pisząc o „uniwersalnej historii”. Tytułowy homo urbanus to figura przechwycona z powieści Vargasa Llosy. W eseju identyfikuję kilka jego odmian, zastanawia mnie jednak charakterystyka społeczeństwa tworzonego przez ten „gatunek”. Nie żyjemy już tylko w społeczeństwie ryzyka, lecz (także, a może: przede wszystkim) w społeczeństwie niewiedzy i lęku – pandemiczne okoliczności można tu potraktować jako „katalizator” takiej diagnozy, a zarazem wzmocnienie tezy o stawaniu się nie-natury. Poszukiwana (proponowana) struktura podmiotowości mogłaby się opierać na „metafizyce niewiedzy”, ograniczającej zakres akceptowalnych działań, ale i wskazującej skromne zalążki uniwersalności. Oprócz wolności i tolerancji (które nie pozostają wszak bezdyskusyjne) mogłoby to być samozachowanie, z możliwym uszczegółowieniem w postaci prawa do szczęścia. Ten teoretyczny postulat wymaga oczywiście konfrontacji z praktyką, która przynosi nie tylko mnogość kulturowych modeli szczęścia, ale i ogromne nierówności, te zaś, reprodukując się w planie globalnym i lokalnym, stanowią poważne (o ile nie nieprzekraczalne) ograniczenie w swobodzie kształtowania własnego losu…

W Co to jest myślenie? staram się za pomocą narzędzi dostarczonych przez filozofię Kanta rozjaśnić problem związku między percepcją a pojęciami, który ujmuję pod postacią tzw. problemu kierowania się regułą. Argumentuję, po pierwsze, że możemy pod pewnym względem utożsamiać myślenie i percepcję, a sam problem kierowania się regułą oddalić jako wynik źle postawionego zagadnienia badawczego. Po drugie, wskazuję na to, że warunkiem możliwości kierowania się regułą jest umiejętność odróżniania reguł istotnych i nieistotnych. Brak tej ostatniej umiejętności Kant nazywa głupotą.

Rozprawa dr. Piotra Kozaka (…) jest jedną z ważniejszych i ciekawszych pozycji w literaturze polskiej poświęconej filozofii Kanta i ogólnym zagadnieniom epistemologicznym.
Prof. UW, dr hab. Marcin Poręba

Rozprawa Piotra Kozaka jest świadectwem ogromnej, rzetelnej i rozłożonej w czasie pracy badawczej w nią włożonej. Udało mu się pokazać, co takiego w podtrzymanie i aktualizację szeregu założeń Kantowskich wnosi kilka dyscyplin: zwłaszcza filozofia transcendentalna oraz epistemologia i filozofia umysłu o proweniencji analitycznej. […] Przedłożoną rozprawę oceniam jako niezwykle wartościową poznawczo, wybitną pod względem skali zamierzeń badawczych i jakości ich ostatecznej realizacji. Autor kompetentnie podjął doniosłe, centralne wręcz zagadnienie podmiotowych warunków poznania, myślenia i sądzenia.
Prof. UAM, dr hab. Ewa Nowak

W swej pracy Piotr Kozak wykonał bardzo wiele pożytecznej i wartościowej filozoficznie pracy badawczej. Sądzę również, że z powodzeniem obronił on wyjściową tezę i wykazał słuszność przyjętych założeń. Są one wartościowe poznawczo i oryginalne.
Prof. dr hab. Iwona Lorenc

Piotr Kozak (1983) – studiował filozofię i architekturę w Gdańsku, doktorat (2015) na Uniwersytecie Warszawskim. Autor książki Wychować Boga. Estetyka antropologiczna Alexandra G. Baumgartena (Warszawa 2013). Uczeń prof. Marcina Poręby.