Akceptacja Pełni

Napisana pięknym, wolnym od hermetyczności językiem książka o tym, w jaki sposób współcześnie żyjący polscy filozofowie podchodzą do najważniejszych tematów swojej profesji: świata, duszy i Boga oraz – szerzej – o pożytkach płynących z filozofowania. Gdyż, jak pisze Marek Dobrzeniecki, nawet jeśli filozofia nie jest cudownym eliksirem mogącym uleczyć wszystkie objawy kryzysu, to stanowi ekwiwalent mapy obcej krainy i jako taka pomaga odzyskać orientację na nieznanych i budzących grozę terytoriach, w które wkraczamy za sprawą cywilizacyjnego przyspieszenia.

Jak odnaleźć duchowość bez Boga i dogmatów? Pasjonująca lektura nie tylko dla ateistów! Czy można obyć się bez religii? Czy Bóg istnieje? Czy ateiści skazani są na życie bez duchowości? Tak wiele istotnych pytań w czasach „zderzenia cywilizacji” i „powrotu religijności”. André Comte-Sponville odpowiada na nie jasno i ze swobodą wielkiego filozofa, a także „prawego człowieka”, któremu obcy jest, jakże często spotykany, resentyment i nienawiść. Dla niego, duchowość jest zbyt istotna, by pozostawić ją różnego rodzaju fundamentalistom. Podobnie laickość jest zbyt cenna, by zawładnąć nią mieli najbardziej szaleni przeciwnicy religii. Dlatego też istotne jest odnalezienie duchowości bez Boga, bez dogmatów, bez kościoła, takiej, która chroniłaby nas zarówno przed fanatyzmem jak i nihilizmem. Autor uważa, że XXI wiek będzie duchowy i laicki albo go nie będzie.

Czy można powiedzieć, że coś koniecznie musimy pamiętać? Czy mają rację ci, którzy nam powtarzają: „Zapomnij o tym, łatwiej ci będzie wtedy żyć”? Kwestie te, choć kluczowe, na ogół nie są poddawane głębszej refleksji filozoficznej. Avishai Margalit w swej książce skłania czytelnika do przemyślenia na nowo problemu pamięci i jej związków z etyką. Dzięki temu książka ta staje się przewodnikiem po świecie skomplikowanych palimpsestów minionych wydarzeń. W świecie, w którym wciąż konfrontujemy się z duchami czy wręcz upiorami pamięci, rozważania Margalita pomagają nam zrozumieć przeszłość i ustosunkować się do niej.

Leszek Koczanowicz, Uniwersytet SWPS



W swojej głęboko humanistycznej książce, która oferuje przystępnie napisaną filozofię na czasy kolejnych masowych zbrodni, Avishai Margalit zadaje pytanie, czy istnieje etyka pamięci. Powierza czytelnikom mądrą, osadzoną w tradycji zachodniej filozofii i religii refleksję poszukującą dróg uzdrowienia relacji z innymi w szacunku, trosce i lojalności. Uświadamia, że każde z nas może się znaleźć w roli „moralnego świadka” ujawniającego zło, którego było przedmiotem. To książka, która nas wzbogaca, umacnia i czyni lepszymi ludźmi.

Ewa Domańska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu


Avishai Margalit (ur. 1939) – filozof izraelski, profesor filozofii Uniwersytetu Hebrajskiego, wykładał m.in. w Harvard University, Wolfson University, Oxford, Freie Universität Berlin oraz w Institute of Advanced Study w Princeton. Zajmuje się filozofią społeczno-polityczną, filozofią moralności i religii. Autor m.in.: Idolatry (z Moshem Halbertalem, 1992), The Decent Society (1996), The Ethics of Memory (2002), Occidentalism: The West in the Eyes of Its Enemies (z Ianem Burumą, 2004), On Compromise and Rotten Compromises (2010), On Betrayal (2017).



Popadnięcie w całkowite zapomnienie przeraża nas nie tyle jako coś, co stanie się po naszej śmierci, ile jako świadectwo naszych obecnych relacji. Obawiamy się, że moglibyśmy niewiele znaczyć dla osób, z którymi teraz jesteśmy związani. Troska o pozostawienie śladów i bycie pamiętanym jest więc racjonalną troską o nasze relacje gęste i ich trwałość. To właśnie na taką formę pozostawienia śladów wolno nam mieć nadzieję.

Avisahi Margalit

(fragment książki)



Seria Prawo i Teoria Społeczna

Seria wydawnicza zainicjowana w Centrum Edukacji Prawniczej i Teorii Społecznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Celem serii jest konfrontowanie wiedzy prawniczej z jej politycznymi i społecznymi podstawami. Prawo jest wielowymiarową praktyką społeczną, w której ogląd prawniczy jest uprzywilejowany, lecz nie jedyny. Dlatego, nawiązując do współczesnych dyskusji filozoficznych i polityc

Nowe wydanie klasycznej książki o jednym z najważniejszych polskich myślicieli politycznych okresu zaborów. Ukazuje ona związki filozofii i polityki w myśli Mochnackiego, analizuje jego rozważania o narodzie i samowiedzy narodowej, koncepcję władzy rewolucyjnej, stosunek do powstania listopadowego i poglądy społeczne. Stawia też pytanie o to, czy Mochnacki był makiawelistą, podporządkowującym moralność wymogom skuteczności w realizowaniu stawianych polityce narodowej celów. To zarazem uniwersalna opowieść o polskim myśleniu i działaniu politycznym w sytuacji, gdy sukcesy i błędy mają szczególnie dalekosiężne i nieodwracalne konsekwencje.

„Na Mochnackim ciąży, moim zdaniem, jeden tylko poważny błąd polityczny. Tym błędem był współudział w przygotowaniu powstania listopadowego. Oczywiście, że zachodzi wiele okoliczności łagodzących: był to błąd całego pokolenia, nie jednostki, spiskowcami kierowały bezspornie słuszne intencje, a ich zamiary, przynajmniej w tym stopniu, w jakim były określone, miały szanse realizacji. W polityce jednak nic nie zastąpi powodzenia, a powstanie skończyło się przecież wielką katastrofą. Ocena polityczna musi uwzględniać skuteczność; działania społeczne, które nie przynoszą oczekiwanego skutku, mogą być mimo to moralnie chwalebne, ale z politycznego punktu widzenia muszą być uznane za błąd. Działalność polityczna stałaby się w jeszcze większym stopniu, niż jest, dziedziną hazardu i nieodpowiedzialności, gdyby nie stosować wobec niej surowego kryterium skuteczności”.

Bronisław Łagowski – filozof, historyk idei, eseista i publicysta, emerytowany wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, autor m.in. książek Duch i bezduszność III Rzeczypospolitej, Liberalna kontrrewolucja, Łagodny protest obywatelski, Symbole pożarły rzeczywistość, Szkice antyspołeczne.

Czyż to nie wesoła śmierć, kiedy się umiera ze sztywną kusią? Nasz przeor bardzo lubi białe mięso z kapłona... mówi brat Jan Łomignat, czyniąc w ten sposób aluzję do poglądu, że trafia się to po śmierci tym, którzy posiedli za życia mniszkę.
Tak. To zuchwała powieść. A zarazem jedna z najzabawniejszych w dziejach literatury. Nawet dziś czyta się ją z podziwem dla śmiałości autora, a zarazem bogactwa jej języka, dla wszechstronnej erudycji i szyderczego dystansu do współczesnych autorytetów. Pierwsze, czyli odwaga, wyraża się w tezach, którego mogły wówczas Rabelaise’go zaprowadzić na stos, choć kto wie czy rubaszne drwiny z ważnych tamtego świata nie były dlań jeszcze groźniejsze. Drugie, czyli język, możemy podziwiać w prawdziwej erupcji ciętego dowcipu, jego dosadności, wręcz sprośności i prawdziwej rewii twórczych, a zarazem zabawnych neologizmów, które kongenialnie spolszczył Tadeusz Boy-Żeleński.

Tak oto opowieść François Rabelais o dwu dobrodusznych olbrzymach, opojach i obżartusach, a zarazem domorosłych filozofach i teologach, stała się dla wszystkich pokoleń czytelników niezastąpioną pozycją, która przednio bawiąc, uczy przy okazji krytycznego dystansu do świata i – przede wszystkim – do samego siebie.

Niezwykła podróż po tajemniczym świecie ludzkiego umysłu Czy dusza istnieje? Czy nasz mózg to nic innego jak biologiczny komputer? Czy roboty kiedykolwiek będą mogły być świadome? Jacek Jarocki, badacz i popularyzator, wraz z czytelnikiem przemierza zawiłe ścieżki jednej z najbardziej fascynujących dyscyplin naukowych – filozofii umysłu. W niezwykle przystępny sposób omawia skomplikowane teorie filozoficzne, nawiązując zarówno do klasyków filozofii, jak i współczesnych badaczy. Gdzie jest mój umysł? to doskonała publikacja nie tylko dla studentów czy pasjonatów filozofii, ale również dla wszystkich, którzy chcą zgłębić tajniki wiedzy na temat czegoś tak bliskiego, a jednocześnie tak zagadkowego jak ludzki umysł. Nasza wyprawa będzie wieść przez dwa i pół tysiąca lat namysłu prowadzonego przez najmądrzejszych ludzi, jacy kiedykolwiek żyli na Ziemi. Ostatecznie nie dopłyniemy do żadnego celu, lecz z powrotem znajdziemy się w punkcie wyjścia. Naszą nagrodą będzie jednak znacznie większa świadomość problemów, z jakimi mierzymy się my – posiadacze własnych umysłów, zaintrygowani ich naturą – jak i tysiące naukowców, którzy każdego dnia próbują zrozumieć ten tak dobrze znany, a jednocześnie trudny do zbadania twór. W tym wypadku – trochę jak podczas niezobowiązującej przechadzki po górach – droga, którą przemierzymy, okaże się znacznie ważniejsza, niż miejsce, do którego dotrzemy. Być może zresztą jest to najkrótszy opis nie tylko celu filozofii umysłu, ale filozofii w ogóle. [fragment Wprowadzenia]