Akt pamięci

Wznowienie jednego z najpopularniejszych podręczników dla młodzieży z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Panorama całej historii Kościoła podana w prosty i zarazem popularyzatorski sposób może zachęcić kolejne młode pokolenie do głębszego poznania historii Kościoła, jaką była ona naprawdę.

Zyskali sobie powszechne uznanie. Równocześnie wzbudzali lęk i nienawiść, także wśród katolików. Opowiadane o nich historie przez wieki odzwierciedlały to rozdwojenie: jedne przedstawiały jezuitów jako świętych, inne – jako postaci demoniczne. Oczywiście nie brakowało również wyważonych ocen. Jednak dopiero przed około 20 laty dokonała się zasadnicza zmiana: historycy zaczęli podchodzić do jezuitów bardziej bezstronnie, zadając proste pytanie: Jacy oni byli? Losy zakonu założonego przez Ignacego Loyolę były wyjątkowo burzliwe. W niemal 500-letnich dziejach jezuitów nie brakowało zarówno godnych pozazdroszczenia sukcesów, jak i dramatycznych momentów, na czele z kasatą zakonu w 1773 roku. Historia pokazuje, że potrafili doskonale wychodzić z opresji. Jak im się to udawało? Autor przygląda się jezuitom od momentu powstania zakonu do czasów współczesnych. Pomaga lepiej zrozumieć reguły, którymi kierują się członkowie Towarzystwa Jezusowego. Nie unika kontrowersji, a całość urozmaica mało znanymi anegdotami. John W. O’Malley SJ (ur. 1927) – profesor teologii, wykładowca Uniwersytetu Georgetown, historyk specjalizujący się szczególnie w zagadnieniu odnowy Kościoła katolickiego w okresie kontrreformacji. W Wydawnictwie WAM ukazała się . jego książka Pierwsi jezuici (1999, drugie wydanie: 2007), za którą otrzymał nagrodę Nagrodę Jacques'a Barzuna w dziedzinie historii kultury i Nagrodę Philipa Schaffa w dziedzinie historii Kościoła.

Dobra jest dużo więcej niż myślisz
Jeden z najpopularniejszych polskich rekolekcjonistów, wspominając swoje kapłaństwo, opowiada o trudnych ostatnio relacjach między księżmi a świeckimi. Nie stroniąc od ciętych i błyskotliwych uwag, uczy nas, jak w każdej sytuacji samemu odkrywać, gdzie leży prawda. Dostrzegać dobro – nie tylko tam, gdzie jest ono oczywiste.
Polscy księża jeżdżą odlotowymi bmw czy może raczej trzymają w garażach wysłużone golfy? Czas wolny spędzają na „branżowych” zabawach czy przeżywając własną samotność w czterech ścianach plebanii? A co, jeśli są i tacy, i tacy? Czy postawa księdza mówi nam wszystko o tym, jaki jest Bóg? Czy żeby dziś chodzić w sutannie, trzeba być bohaterem? Czy fajny i życiowy ksiądz to naprawdę najlepszy kapłan, na jakiego możemy trafić? Czy antyklerykalizm jest zły? I jak powinien odnaleźć się w tym wszystkim katolik?
W ostatniej książce, nad jaką pracował, ks. Piotr mówi: „W Kościele nie istnieją tematy, o których nie warto mówić. Jeśli ktoś je porusza, to znaczy, że trzeba je wytłumaczyć. Nie możemy nabierać wody w usta”.

Wstrząsająca i niosąca nadzieję na to, że w życiu zdarzają się cuda, autobiografia dziewczynki z Kinszasy. 9-latka uznana za przynoszącą wszelkie nieszczęścia czarownicę, poddana potwornym egzorcyzmom… 11-latka wygnana z domu… 4 lata żyje w piekle na ulicy… 15-latka otrzymuje Srebrnego Niedźwiedzia w Berlinie, nominowana do Oscara za najlepszą rolę kobiecą. „Jestem tą, która przeżyła… Moją opowieścią nie chcę wzbudzać litości, lecz nadzieję”. Rachel, przez osiem lat szczęśliwa dziewczynka, żyje w dostatniej rodzinie w Kongo. Ojciec „pracuje w diamentach”. Matka wierzy w zabobony, zaklęcia i jasnowidzów. Jeden przepowiedział, że córka przyniesie nieszczęście… Pierwsze egzorcyzmy: biała kaczka wali dziobem w czoło dziewczynki, żeby wygnać z niej demona. Od tej pory jest napiętnowana przez rodzinę, która zaczyna się rozpadać. Ojciec coraz częściej używa przemocy wobec matki. Wreszcie wysyła ją z dziećmi do stolicy, Kinszasy. Rodzina poznaje biedę, nędzę, choroby. Winna jest Rachel. Tak jak odejścia ojca, sprowadzenia głodu i powodzi. Kolejne egzorcyzmy: kościół: naga jedenastolatka stoi przed mężczyznami, którzy przyciskają jej Biblię do czoła, plują w twarz wodą, każą coś pić i krzyczeć: „Jestem czarownicą!” I wreszcie po godzinach tortur Rachel krzyczy… Kościół: naga stoi w rozkroku nad palącym się pudełkiem zapałek. Płomień ma przepędzić z niej demona… Wygnana z domu, cztery lata spędza wśród dzieci slumsów wielomilionowego miasta. Ofiara gwałtu, przemocy, znajduje kolejne opiekunki wśród nieletnich prostytutek. I nagle zdarza się cud. Wygrywa casting do głównej roli w fi lmie kanadyjskiego reżysera. Dziewczynka z piętnem wiedźmy zagra Wiedźmę wojny. A potem… Rok 2012: Berlin – niepiśmienna Rachel Mwanza odbiera Srebrnego Niedźwiedzia za najlepszą rolę kobiecą. Los Angeles – kroczy po czerwonym dywanie nominowana do Oscara za najlepszą rolę kobiecą. Nowy Jork – Festiwal Tribeca. Robert de Niro wręcza jej nagrodę za najlepszą rolę. Potem Montreal, Toronto, Dakar… 17 prestiżowych nagród. „Mam nowe życie, ale nie zapominam, skąd przyszłam”. Tak Rachel Mwanza kończy swoją autobiografi ę.

Co łączy cmentarny drewniak z kolumną Zygmunta? Dlaczego Francuzi wygnali z Warszawy Świętego Klemensa? Kto w czerniakowskim klasztorze pamięta Jackie Kennedy? Który kościół zbudowano za wygraną na loterii, a w którego murach produkowano... krajalnice do buraków?

Autor, sięgając do archiwów, tekstów historycznych i dawnej prasy, przeprowadzając wywiady i wizje lokalne, udowadnia, że sacrum nie musi być nudne. Kościoły Warszawy – te ubogie i te pełne cennych artefaktów – przez wieki kształtowały oblicze miasta, oddziaływały na jego tożsamość, wiążąc się z losem miasta i jego mieszkańców. Piotr Otrębski wybrał obiekty spoza głównego kanonu, w większości świątynie mniej rozpoznawalne lub już nieistniejące. Ta książka jest próbą ocalenia pamięci o nich i ich jakże zmiennym otoczeniu.

Piotr Otrębski – dziennikarz, varsavianista, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, autor książki Echa dawnej Warszawy. Kościoły i kaplice oraz publikacji naukowych o Warszawie, współtwórca klubokawiarni Retrospekcja, laureat Nagrody Miasta Stołecznego Warszawy. Współpracuje ze „Skarpą Warszawską". Prowadzi audycje varsavianistyczne (Tu była Warszawa) i publicystyczne w Radiu Warszawa, program „Angelus" (wspólnie z Polsat News). Specjalizuje się w tematyce samorządowej i kościelnej. Pracował m.in. w „Fakcie", TVP Warszawa. W latach 2010–2014 organizował Varsavianistyczne Mistrzostwa Amatorów Retroring (sędzia). Jest zapalonym turystą tatrzańskim i fanem zespołu Queen. Lubi kapary i bitą śmietanę (osobno).