Aktorzy niepaństwowi

A jak antypolski, E jak element animalny, D jak demon postępu, M jak mordy zdradzieckie – brzmi niepokojąco? A może już przywykliśmy?
„Dobra zmiana” to wynik wnikliwych obserwacji i badań prowadzonych przez Katarzynę Kłosińską i Michała Rusinka w latach 2015-2019 układający się w słownik języka władzy tego okresu.
Język rządzących nie tylko przenika do naszej mowy codziennej, ale również kreuje naszą rzeczywistość. Może być źródłem żartu, ale też źródłem przemocy. Autorzy z językoznawczą dociekliwością odkrywają, co kryje się za najpopularniejszymi z używanych przez władzę słów i jak wpływają one na naszą codzienność i postrzeganie świata.
Dr hab. Katarzyna Kłosińska – językoznawczyni, pracownik naukowy Wydziału Polonistyki UW, przewodnicząca Rady Języka Polskiego PAN. Prowadzi audycję Co w mowie piszczy? w radiowej Trójce.
Dr hab. Michał Rusinek – pracownik naukowy Wydziału Polonistyki UJ, członek Rady Języka Polskiego PAN. Specjalizuje się w retoryce. Autor wielu bestsellerów, m.in. Nic zwyczajnego i Pypciów na języku.

Cieszące się popularnością i szacunkiem krytyczne rozważania prof. Bronisława Łagowskiego o polskiej rzeczywistości ostatnich lat publikowane były na łamach tygodników społeczno-kulturalnych. Pisze o historii, kulturze, moralności i narodowych mitach, o prawicy i lewicy. Jego
eseje pełne są zapadających w pamięć uwag: „Mówię to do ludzi serio, dla hipokrytów miałbym inną argumentację”.
„W polityce, jak w całym życiu, pożądane jest, aby mniej doświadczeni i mniej mądrzy wierzyli w słuszność tego, co zrobili bardziej doświadczeni i mądrzejsi. Ja się tej maksymy trzymam”.
Sięgając do argumentacji racjonalnej i konsekwentnie logicznej, Łagowski nie unika tez przewrotnych, aby wykazać absurd banałów powielanych w debacie publicznej i odsłonić bezmyślny dyktat „politycznej poprawności”.
Wyznaje: „Nie znoszę kłamstwa, kłamstwa głupiego”.
„Patriotyzm nie polega na przypisywaniu sobie zalet, jakich się nie posiada, siły, o jakiej się tylko marzy, lecz na udoskonalaniu kraju, aby te zalety i tę siłę zdobyć w przyszłości”.

Tematyka książki jest aktualna, a przyjęta przez autora perspektywa badawcza nosi znamiona prawnej i politologicznej. To jej szczególny walor, gdyż większość publikacji traktuje społeczeństwo obywatelskie w aspekcie socjologicznym. Ponadto przyjęte przez Autora podejście normatywne nie zamyka się na statycznej analizie, ale wpisuje się w kontekst badań naukowych charakterystycznych dla neoinstytucjonalizmu, uwypuklając dynamizm problemu badawczego. Kategoria społeczeństwa obywatelskiego, jaką operuje autor, umiejscowiona jest na gruncie państwa, które to stanowi płaszczyznę jego rozwoju. Autor przeprowadził szeroki i głęboki proces badawczy, wyszukał i przedstawił często zapomniane już materiały i dokumenty. Postawił nowe problemy badawcze, dokonał dojrzałej analizy tematu, sformułował wiele uogólnień i skonkretyzował szereg wniosków, połączył wiele wymiarów – analityczny i syntetyczny, teoretyczny i praktyczny, konstytucyjny i politologiczny. Publikacja jest twórczą i krytyczną analizą postawionego w tytule problemu badawczego. Przedstawione opracowanie nie tylko diagnozuje rzeczywisty obraz dyskursu konstytucyjnego na temat społeczeństwa obywatelskiego, ale też w wielu momentach zawiera wnioski de lege ferenda. Walorem opracowania zatem jest nie tylko jego charakter naukowy, ale także może ono mieć znaczenie utylitarne i stanowić asumpt do przemyśleń dla decydentów politycznych.

Głównym celem publikacji jest kompleksowa analiza koncepcji unii energetycznej od jej ogłoszenia poprzez realizację aż do oficjalnego oświadczenia, że koncepcja została zrealizowana. Autorka bada, czy faktycznie unia energetyczna została osiągnięta zarówno pod względem prawnym jak też praktycznym. Praca ma także na celu ukazanie roli unii energetycznej w prowadzeniu polityki energetycznej zarówno w ramach UE, tj. w wymiarze wewnętrznym jak też przedstawienie jej roli w kształtowaniu się polityki energetycznej na arenie międzynarodowej, tj. w wymiarze zewnętrznym.

Monografia ma charakter teoretyczno-empiryczny, z uwagi przede wszystkim na złożoność procesów zachodzących w UE oraz szeroki zakres działań w ramach unii energetycznej. Praca zawiera także analizę stanu prawnego prawodawstwa UE w ramach unii energetycznej. Zakres przedmiotowy monografii obejmuje tematykę związaną z bezpieczeństwem energetycznym UE oraz prowadzoną przez nią polityką energetyczno-klimatyczną a w szczególności pięć obszarów tematycznych, które stanowią jej filary tj. bezpieczeństwo energetyczne, solidarność i zaufanie; budowa wspólnego rynku energii; zwiększenie efektywności energetycznej; obniżenie emisyjności gospodarki oraz badania naukowe, innowacje i konkurencyjność. Ze względu na temat pracy, zakres badań obejmuje lata od roku 2015 do lipca 2021 r.

Praca zyskuje nową aktualność ze względu na bieżącą sytuację międzynarodową. Przeprowadzona przez autorkę kwerenda istniejących prac naukowych o tematyce bezpieczeństwa energetycznego potwierdza, że brakuje tego typu opracowań. Praca wpisała się zatem w lukę badawczą. Autorka tworzy nową wykładnię wiedzy w zakresie unii energetycznej, co jest mocną stroną opracowania.

Książka dotyczy zasadniczych wizji tego, czym polityka jest i czym winna się stać w przyszłości. Znakomicie tę intencję oddaje struktura książki, która najpierw koncentruje się na szerokich nurtach, panoramicznych wizjach obszaru politycznego, potem zaś zwraca się (...) w stronę wybitnych twórców – wizjonerów tego co polityczne.
z recenzji doc. dr. hab. Szymona Wróbla

Polityką jest wszystko to, w czym przejawia się chęć i wola – indywidualna lub zbiorowa, luźna lub zorganizowana – oddziaływania na państwowe organa władzy oraz tychże organów funkcjonowanie i podtrzymywanie. Takie ujęcie kładzie nacisk na fakt, że polityka zaczyna się, kończy i trwa w państwie.
Włodzimierz Wesołowski

Zdaniem myślicieli klasycznych wolność sytuowała się wyłącznie w przestrzeni publicznej, w sferze polis. Była działaniem wykraczającym poza sferę konieczności, która „jest przede wszystkim zjawiskiem przedpolitycznym, cechą charakterystyczną prywatnej organizacji gospodarstwa domowego”. Polityka w ujęciu republikańskim to (...) przestrzeń swobodnej kreacji, przestrzeń, w której ludzkie działania – nieuwarunkowane czysto biologicznymi potrzebami – odciskają trwały ślad.
Marcin Gajek

Apolityczny cel, jakim jest wolność jednostkowa, wymaga zawsze procesu politycznego i nie może się bez niego obyć. W tym kontekście lektura Monteskiusza jest nieoceniona. Uzmysławia nam bowiem paradoks projektu liberalnego, jakim jest uznanie polityki za mechanizm konieczny do tego, by móc wieść życie antypolityczne.
Nina Gładziuk

Zbiorowy portret Polaka komunisty – odpowiedź na jedno z najtrudniejszych i najbardziej niewygodnych pytań w polskiej historii. Tysiące Polaków z niezwykłym fanatyzmem wzięło udział w rewolucji bolszewickiej, umacniało z uporem władzę imperium Stalina w Związku Sowieckim i władzę ludową w Polsce. Kim byli ci szeregowi komuniści i ich przywódcy? Co wciągnęło ich w wir budowy tej nowej formy totalitaryzmu? Czym różnili się od bolszewików sowieckich? Czy mieli swoje dylematy? I czy wszyscy słusznie zasłużyli na miano zdrajców i lokajów Moskwy? Profesor Nikołaj Iwanow – wybitny znawca problematyki, odkrywca nieznanego w Polsce ludobójstwa Polaków w ZSRS, tak zwanej operacji polskiej przeprowadzonej przez NKWD w latach 1937–1938; w latach 1981–1989 jedyny obywatel sowiecki aktywnie działający w podziemnej Solidarności; były pracownik Radia Wolna Europa – zestawia ze sobą życiorysy, wybory i dramaty polskich komunistów. Pisze między innymi o takich postaciach jak: Feliks Dzierżyński –– ojciec czerwonego terroru, Julian Marchlewski –– symbol polskiej autonomii komunistycznej, Józef Unszlicht – bolszewicki bohater rosyjskiej wojny domowej, Stanisław Kosior –– kat Ukrainy, Konstanty Rokossowski –– pierwszy Polak Stalina. Nie pomija też skromnego dyktatora Bieruta i Władysława Gomułki. Autor przedstawia przeróżne koleje życia i charaktery Polaków komunistów, czyny budzące u wielu dziś nienawiść (swego czasu uwielbienie), dokonane lub popełnione pod czerwoną gwiazdą. Co ich łączyło? Co przyciągnęło do komunistycznej ideologii? Jaką rolę spełnili Polacy podczas Rewolucji Październikowej i jak to możliwe, że wspólnie z Łotyszami byli i nadal są uznawani przez historyków za swoistą gwardię Lenina w pierwszych latach porewolucyjnych? Jaki utrwalił się obraz Polaka i polskości zarówno w oczach komunisty sowieckiego, jak i zwykłych Rosjan? Czy PRL naprawdę był najweselszym barakiem w obozie socjalistycznym? Przede wszystkim jednak książka jest próbą odpowiedzi na zasadnicze pytanie: dlaczego reprezentanci narodu –– którego nigdy nie udało się sowietyzować i zdecydowanie odrzucał komunizm –– odegrali tak znaczącą rolę w stworzeniu i umocnieniu sowieckiego systemu totalitarnego?