Aktywizacja edukacyjna i zawodowa mieszkańców a jakość życia w miastach peryferyjnych

ABC Projektariatu jest raportem z życia projektariatu, czyli tych ludzi, którzy nie posiadają nic oprócz gotowości do włączenia się w projekt. Książka jest próbą uchwycenia pomruku projektowej maszynerii, która urządza nasze życie, a jednocześnie pozostaje na marginesach naszego pola widzenia. Realia pracy i życia w projekcie są pomijane w oficjalnych katalogach, recenzjach czy materiałach prasowych. ABC projektariatu idzie na przekór tej tendencji. Jest książką o ludziach żyjących i pracujących w projekcie.

Praktyczne wprowadzenie do metodologii badań terenowych, od samego wyboru miejsca dokonywania badań, przez zbieranie materiałów, po interpretację i w końcu prezentację badań etnograficznych. Autor rozważa najważniejsze dylematy, również etyczne, związane z rozpoczęciem obserwacji, a także stosunkiem do podmiotów badania. Książkę podsumowuje przybliżenie perspektyw etnografii w XXI wieku.

Tom 1 skupia się na głównych teoriach w ramach badań jakościowych, prezentując również podstawowe problemy, jakie może napotkać badacz w trakcie projektowania, a następnie realizacji badań. Dokładnie omówiono w nim takie podejścia, jak antropologia wizualna, badania w działaniu, etnografia czy teoria ugruntowana.

Każda emigracja ma swoje blaski i cienie. Z punktu widzenia emigranta źródłem radości bywa możliwość ucieczki od nieznośnych warunków życia, szansa zdobycia miejsca bezpiecznego lub dającego oczekiwane perspektywy rozwoju indywidualnego oraz awansu społecznego dzieci. Cieniem okazują się nieoczekiwane trudności, różnice kulturowe, obcość nowego środowiska społecznego. Po stronie społeczeństwa przyjmującego blaskiem może być uzupełnienie braków na rynku pracy, zetknięcie się z ciekawą odmiennością. Nierzadko jednak towarzyszy temu cień w postaci zachowań niezrozumiałych, nieznanych, dziwacznych, czasem wręcz nieakceptowanych, odbieranych jako groźne i odrażające. (Ewa Nowicka)

*********

Prof. dr hab. Ewa Nowicka – profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Zakładu Antropologii Społecznej UW oraz profesor w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Prowadzi badania z zakresu antropologii społecznej, problematyki akulturacji, różnorodności kulturowej społeczeństwa polskiego, adaptacji migrantów w Polsce, mniejszości etnicznych w Polsce, Europie i na Syberii. Opublikowała m.in.: "Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą" (2000); "U progu otwartego świata. Poczucie polskości i nastawienia Polaków wobec cudzoziemców w latach 1988-1998" (ze Sławomirem Łodzińskim, 2001); "Wietnamczycy w Polsce. Integracja czy izolacja?" (z Teresą Halik, 2002); "Romowie o sobie i dla siebie. Nowe problemy i nowe działania w pięciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej" (red., 2003); "Homecoming. An Anthropology of Return Migrations" (red., z Homą Firouzbakhch, 2008).

W publikacji dokonano analizy interakcji pomiędzy pacjentami i personelem medycznym, ze szczególnym uwzględnieniem obciążeń (społecznych, interakcyjnych, moralnych, fizycznych), które wiążą się z pracą lekarzy, pielęgniarek i ratowników medycznych. Wykorzystując koncepcję Everetta Hughesa – dirty work (brudnej pracy), starano się pokazać trud związany z wykonywaniem zawodu medycznego.
Tekst monografii umożliwia Czytelnikowi zrozumienie specyficznego środowiska pracy w wyspecjalizowanych instytucjach (szpitale, domy pomocy społecznej, hospicja) odpowiedzialnych za takie aspekty życia, jak choroba, leczenie, umieranie. Starano się obiektywnie pokazać pracę zespołu medycznego. Zwrócono uwagę na rozbieżności między postrzeganiem lekarza przez pacjentów a jego rzeczywistymi obowiązkami. Wizja lekarza ubranego w nieskazitelnie biały fartuch, przechadzającego się po salach chorych to tylko niewielki ułamek zadań, które musi on wykonać podczas dnia pracy. Trudne decyzje (obciążające moralnie), skomplikowane sytuacje podczas operacji i kontakt z wydzielinami ludzkiego ciała (obciążenia fizyczne), kontakt z osobami roszczeniowymi, które uważają, że zasługują na wyjątkowe traktowanie (obciążenia interakcyjne), kontakt z osobami naznaczonymi społecznie (obciążenia społeczne) to codzienność dla lekarza pracującego w placówce medycznej.
Książka jest adresowana do osób zainteresowanych współczesnymi teoriami socjologicznymi i interakcjonistycznym ujęciem pracy – zwłaszcza do lekarzy, osób zarządzających zespołami medycznymi oraz pacjentów, którzy chcą dowiedzieć się, jak wyglądają kulisy pracy medycznej.

Cenzura w PRL to temat badawczy, który – z jednej strony – ma bogatą literaturę przedmiotu, z drugiej – zasługuje na dalsze, liczne analizy i rozpoznania. Zważywszy na obszerny, niezbadany do końca materiał dokumentacyjny pozostały po działalności Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk oraz podległych mu jednostek terenowych wiele jest jeszcze zjawisk zasługujących na wydobycie z archiwalnych czeluści. Prezentowany tom próbuje w pewnym stopniu wypełnić istniejące luki badawcze, stając się kolejną ważną pozycją w bibliografii o cenzurze. Na uwagę zasługuje różnorodność perspektyw: obok artykułów stricte naukowych, będących analizą dokumentów czy próbą syntezy szczegółowych zagadnień z punktu widzenia historyka, literaturoznawcy bądź prasoznawcy (cenzura wobec pisarzy, ingerencje w prasie krajowej i regionalnej, także wobec muzyki, filmu czy fotografii), swoje miejsce znalazły zapisy dyskusji z udziałem osób, którym cenzura nie tylko kształtowała biografię literacką, ale także głęboko naznaczyła osobisty los.
Z recenzji dr hab. Marzeny Woźniak-Łabieniec, prof. UŁ

Niniejszy tom zawiera artykuły z zakresu funkcjonowania cenzury instytucjonalnej w powojennej Polsce. Redaktorzy książki przyjęli za przedmiot rozważań zróżnicowaną tematykę, uwzględniającą zarówno obszerny okres historyczny (od powstania Centralnego Biura Kontroli Prasy przekształconego w listopadzie 1945 r. w Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, aż do likwidacji instytucji w 1990 r.), jak i rozległy obszar problemowy – badanie wpływu ingerencji cenzorskich w mediach (prasie, radiu, telewizji), a także w działalności naukowej i literackiej. Redaktorzy tomu mają nadzieję, że przyczyni się on do lepszego rozpoznania form funkcjonowania cenzury w Polsce przed 1990 r. oraz pomoże dostrzec także współczesne zagrożenia wolności słowa. Nie ma już dzisiaj państwowej cenzury, ale nadal w publicznym przekazie często stosowane są manipulacja oraz kłamliwa, stronnicza selekcja informacji.