Alchemy & Mysticism

Leonor Fini. Malarka. Piękność. Jedna z najczęściej fotografowanych kobiet XX wieku. Kobieta wyzwolona. Kobieta demon. Prowokatorka i celebrytka. Na pierwsze spotkanie z surrealistami włożyła kardynalskie pończochy. Spodobało się, miała wstąpić w ich szeregi i zostać jedną z muz, ale wybrała niezależność. Zawsze na bakier z modami w sztuce i artystycznymi trendami, uparcie pozostała wierna własnemu stylowi. Romansowała z Maksem Ernstem, przyjaźniła się z Salvadorem Dalim i Galą, Picassem, Cartier-Bressonem. Ulubienica wielkich projektantów mody: Diora, Rochas, Schiaparelli, dla której zaprojektowała słynny flakon na perfumy. Podziwiana przez Geneta czy gwiazdę popu Madonnę. Kobieta życia Konstantego Jeleńskiego, jego „czarne słońce melancholii”. Poznali się, kiedy ona była w związku z włoskim malarzem Stanislao Lepri. Nie przeszkadzał jej homoseksualizm Jeleńskiego, przeżyli razem, we troje, prawie czterdzieści lat, związani głęboką miłością, niegasnącą do końca ich dni. Spoczywają w jednym grobie, na wzgórzu nad francuską Loarą.

Oko było dla Leirisa, Artauda, Blanchota, a przede wszystkim Bataille’a przedmiotem fascynującym i zarazem odrażającym, źródłem rozkoszy i przerażenia – prawdziwym obiektem sacrum. Jako symbol boskiego porządku i rozumowego poznania stało się celem gwałtownych ataków, w których było obserwowane, otwierane, tłamszone, ściskane, miażdżone, wywracane na nice, wyłupywane, wtłaczane w różne mniej lub bardziej przystosowane do tego miejsca, a także przypisywane rzeczom i tworom, u których znaleźć się go nie spodziewano. Jednocześnie jednak – stale zyskiwało na sile i znaczeniu. Sytuując się na przecięciu literatury, sztuki, filozofii i antropologii, Historie oka opowiadają o przemianach, jakie zaszły – głównie w pierwszej połowie XX wieku – na płaszczyźnie ludzkiego postrzegania, pisania o tym postrzeganiu i szerzej: myślenia o człowieku i ludzkiej podmiotowości.

Klan Malczewskich to opowieść o ojcu i synu - Jacku i Rafale – dwóch wielkich osobowościach przejawiających podobne słabości, trudne do opanowania skłonności do druzgoczących romansów i ucieczek w samotność. Jacek Malczewski szukał inspiracji w polskim folklorze, świecie baśni, legend, mitów. Jego twórczość świadczy o bogatej i bardzo intrygującej wyobraźni. Malował obrazy nasycone symbolami, oscylujące wokół miłości, cierpienia, śmierci, spraw narodowych i ogólnoludzkich. Rafał Malczewski, syn Jacka, był obdarzony niezwykłym talentem, wdziękiem i inteligencją. Malował drobne figurki ludzkie zagubione w krajobrazie, małe stacyjki kolejowe, na których nic się nie dzieje, nastrojowe górskie pejzaże i surowe widoki industrialne. Jednym z motywów jego twórczości jest znikomość człowieka wobec ogromu przyrody i potęgi świata techniki. Dzieliły ich nie tylko różnica wieku i style, ale też pasje. Ojciec „po godzinach” pisywał wiersze i grał w karty na pieniądze; syn kochał rajdy samochodowe i wspinaczkę, której o włos nie przypłacił życiem. W książce, którą oddajemy do rąk Czytelników, autorki skupiają się na podobieństwach i różnicach między bohaterami oraz tych momentach ich biografii, które wydają się najistotniejsze dla pełniejszego wglądu w twórczość Jacka i Rafała Malczewskich.

Niezwykle ważną cechą sztuki chińskiej - a może w ogóle cywilizacji tego kraju - jest wielka trwałość podstawowych jej kanonów, a co za tym idzie - powolność ewolucji. Inną jej cechą charakterystyczną jest to, że w Chinach nigdy nowy styl nie eliminował całkowicie stylu poprzedniego, a jedynie ograniczał się do ilościowych modyfikacji form już istniejących. Specyficzny jest też stosunek sztuki chińskiej do człowieka. W przeciwieństwie do sztuki naszego kręgu kulturowego chińskiego twórcy nie interesuje człowiek. Dotyczy to przede wszystkim malarstwa, ale też i rzeźby, zwłaszcza monumentalnej. Dla malarza chińskiego człowiek jest tylko fragmentem pejzażu, który jest poza tym tematem samoistnym także bez postaci ludzkiej.

Dlaczego chińskie rzeźby lwów tak mocno różnią się od swoich pierwowzorów? Skąd w malarstwie chińskim tak skrupulatna dbałość o szczegóły w przedstawieniach roślin i zwierząt, a tak mała – w przypadku postaci ludzkich? Jakie wyróżniamy typy pagody? Książka ta zawiera odpowiedź na te i inne pytania i stanowi zgrabne kompendium wiedzy na temat sztuki chińskiej. Czytelnik odnajdzie tu najważniejsze pojęcia związane z różnymi dziedzinami sztuki Kraju Środka, dowie się, co wyróżnia sztukę chińską, jakie są najchętniej podejmowane przez artystów tematy oraz czym różni się ona od kanonów sztuki europejskiej.


Profesor Mieczysław J. Künstler (1933–2007) – sinolog, kierownik Zakładu Sinologii Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni przewodniczący Komitetu Nauk Orientalistycznych Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący I Wydziału Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek polskich i zagranicznych towarzystw naukowych. Światowej sławy uczony, autor ponad trzystu prac dotyczących przede wszystkim problematyki językoznawczej, a także historii, kultury i sztuki Chin, wydawanych w wielu językach, także w chińskim.

Katalog wystawy “Mariola Przyjemska. Kosumpcja, konstrukcja i melancholia” jest efektem pracy z powstającym na przestrzeni czterech dekad zbiorem obrazów, fotografii i filmów artystki. Redaktorki i kuratorki wystawy: Ewa Majewska i Ewa Opałka przypominają najważniejsze cykle prac Przyjemskiej, proponują różne perspektywy badawcze zapraszając do współpracy badaczki sztuki kobiet: profesor Izabelę Kowalczyk, Camilę McHugh i Dorotę Jagodę Michalską. Ujęty w atrakcyjną oprawę graficzną projektu Jakuba de Barbaro nawiązującą do pism life-stylowych katalog ujmuje również kalendarium życia i twórczości artystki.

Minima aesthetica nie chce – jak tradycyjna estetyka – wyręczać rozumu w jego poszukiwaniach tego, co źródłowe, istotowe, ontologicznie fundamentalne. Rezygnuje ona z tej roli, oferując w zamian nowy typ wrażliwości. Zatrzymuje się na tym, co faktyczne, zjawiskowe, fragmentaryczne, przemijające, kontyngentne, wewnętrznie nietożsame. Na tym, co stanowi odpowiedź na wyzwania współczesnej kultury, między innymi – na przemiany zachodzące we współczesnej sztuce.

Prof. dr hab. Iwona Lorenc – autorka książek z zakresu współczesnej estetyki filozoficznej i filozofii, m.in. Dlaczego sztuka? Wprowadzenie do filozofii sztuki, Logos i mit estetyczności, Świadomość i obraz. Studia z filozofii przedstawienia, wielu prac zbiorowych, artykułów o tematyce filozoficznej (zwłaszcza poświęconych fenomenologii francuskiej) i estetycznej. Kieruje Zakładem Estetyki w Instytucie Filozofii na Uniwersytecie Warszawskim, wykłada również w Akademii Teatralnej w Warszawie.