Ale

Bajki” Franciszka Dzierżykrąja-Morawskiego - pierwsza po 133 latach edycja bajek twórcy z pogranicza Oświecenia i Romantyzmu. literata z Wielkopolski, częstego gościa w Puławach książąt Czartoryskich, generała w powstaniu listopadowym, autora wierszy i utworów dramatycznych, znanego krytyka literackiego i teatralnego, ale przede wszystkim - poety bajkopisarza. W bajkach odnajdujemy wszystkie zalety pióra Morawskiego: dowcip, humor, delikatną satyrę oraz prosty i żywy język. Można z nich wyłuskać ziarno prawdy o ludzkiej naturze, czerpać naukę zamkniętą w celnym morale. Nie straciły swej aktualności również dzisiaj, bo i wady ludzkie są od wieków takie same. W jednych bajkach pobrzmiewa nuta patriotyzmu, w innych - liryzmu, niektóre rozwijają znane przysłowia ludowe. Motywy są tradycyjne, utrwalane w literaturze przez stulecia od czasów Ezopa, bohaterowie także ci sami: Wilk, Osioł, Małpa… A pod postacią zwierząt jak zawsze ukrywa się człowiek, wszak: „Bajka w ogólności wzięta, wszystkich naprawiać powinna...”

Czy można przedstawić współczesną sytuację społeczno-ekonomiczną w postaci wesołych, choć też czasem nostalgicznych i cierpkich rymowanych ballad? Marek Szewczyk udowadnia, że jest to jak najbardziej możliwe, wchodząc w buty uważnych komentatorów spektaklu współczesności. Emigracja, wypaczenia polityczne, wszechobecne bareizmy to tematy, które skrzą się w "Bajkach polskich" niczym egzotyczna, lecz tak dobrze znana gwiazda. Miłośnicy rymu, ulicznych ballad i spojrzenia na politykę z przymrużeniem oka powinni szybko wskoczyć na pokład, bo statek Szewczyka zaraz odpływa do całkiem innego świata!

Niniejszy tomik jest zaproszeniem do świata pełnego zadumy nad chwilami szczęścia, które daje nam życie, nad cudem miłości do drugiego człowieka, a także nad ulotnością tego, co piękne. Znajdziemy tu także próbę udzielenia odpowiedzi na pytania odwiecznie nurtujące każdego z nas, o sens istnienia, o to, co tu i teraz.
Wiersze te są zapisem chwil niezwykłych, tchnących nadzieją, wypełnionych miłością, ale także momentów przepełnionych smutkiem, melancholią i wspomnieniami nie tylko o tym, co już przeminęło, ale przede wszystkim o tych, którzy pozostali tylko śladem w naszej pamięci.
POCZĄTEK
Na początku było Słowo
Potem:
– Ciało
– Dusza
– Grzech…
I jeszcze o czymś pomyślałem:
– A niech mnie!
– A niech!!!
– A?…
R.M.
Olsztyn, 15.05.2005

Zbiór Cisza na planie obejmuje wiersze napisane w ciągu ostatnich 7 lat ? w różnych okolicznościach, sytuacjach i przede wszystkim stanach: od najbardziej prywatnych (jak sen), po najbardziej publiczne (jak wydarzenia z pierwszych stron gazet). Próbowałem je pogrupować w cykle wyznaczające zakresy doświadczenia biograficznego, na które są reakcją. Wszystkie jednoczy tytuł całości. przywołany z planu filmowego. Najpierw był nazwą współtworzonego przeze mnie Festiwalu Kina Niemego XXI wieku, potem wydał się zarazem trafną formułą uogólniającą mój aktualny, wciąż niedomknięty etap życia.

Proponuję czytelnikom poezji książkę szczególną. Nie jest to tylko układanka wierszy czy próz poetyckich, urodzonych w rozmaitych „obcych” językach, z innych doświadczeń egzystencjalnych i cywilizacyjnych.

Prezentuję zbiór światów, uzbieranych w ciągu wielu lat, wielu poetyckich podróży te światy żyją tu i teraz, ożywione dzięki mojemu przylgnięciu do nich, a następnie zaproszeniu ich do polszczyzny.

Dzielę się więc rezultatem przedziwnej fascynacji czy zaintrygowania, zwieńczonego ostatecznie wyborem ? tekstów, doborem – słów, w niekończącym się pościgu za sensem i brzmieniem tamtych, oryginalnych, który sprawił, że ewidentnie cudze wiersze przeobraziły się w moje, zachowując jednak to coś do końca kulturowo nieoswojonego, co stanowi o ich atrakcyjności.

W ciągu przeszło półwiecza utwory te pojawiały się na różnych łamach gościnnych, najczęściej „Literatury na świecie”, ale także „Odry”, „Twórczości”, i od lat już – otwartego na wartościową poezję, także „obcą” – „Kwartalnika Artystycznego”.

Dla prezentowanej antologii wybrałam formę ronda: zaczyna się ona od przypomnienia prekortezjańskich „Hymnów” króla-poety Netzahualcoyotla i kończy prezentacją wierszy poetów, tworzących w rdzennych językach latynoskich narodów, których rozpoznawalna, zanurzona w mitologicznym odczuwaniu świata, w ścisłej więzi z przyrodą poezja upomina się o prawo do obecności i oddziaływania na wrażliwość współczesnego czytelnika.