Alfabet Wołyński

Prezentowany tom jest reprintem książki "Huculszczyzna. Gorgany i Czarnohora" A. F. Ossendowskiego z roku 1936. Dokładnie odwzorowuje pisownię, układ graficzny i ilustrację wydania pierwszego.

W II tomie Kresowych rezydencji ... opisano ponad 120 miejscowości z zespołami rezydencjalnymi położonych na terenie przedwojennego województwa nowogródzkiego. Jest to zaledwie około 10 procent ogólnej liczby siedzib ziemiańskich znajdujących w tym województwie przed 1939 r. Większość z nich przestała istnieć podczas XX-wiecznych zawieruch dziejowych, ale te ocalałe i pozostałości tych zniszczonych stanowią cenne pamiątki po ich dawniejszych właścicielach i pomniki dramatycznych dziejów tej ziemi.

Współczesnemu Polakowi Nowogródczyzna kojarzy się głównie z urodzonym tu naszym wieszczem – Adamem Mickiewiczem. Kanoniczny obraz „nowogródzkiej strony” tworzą wyjęte z jego dzieł opisy Soplicowa i zamku „na barkach nowogródzkiej góry”. Wspaniałym dopełnieniem tych klasycznych tekstów są zdjęcia mistrza fotografii Jana Bułhaka – także rodowitego nowogródczanina. Nie ma również świadomego rodaka, który nie słyszałby o położonym na Nowogródczyźnie Nieświeżu – wielkim zespole rezydencjalnym stanowiącym przez kilka stuleci główną siedzibę Radziwiłłów – najpotężniejszego rodu magnackiego w dziejach Rzeczypospolitej.

W następnym tomie cyklu zostaną zaprezentowane rezydencje, które znajdują się na obszarze przedwojennych województw białostockiego (w jego części wschodniej, poza obecnymi granicami Polski) i poleskiego.

Pierwsze pełne, krytyczne wydanie kroniki oddziału „Wowky”, działającego jako sotnia i kureń od wiosny 1944 po rok 1947 na Chełmszczyźnie i Podlasiu Południowym, w tłumaczeniu i redakcji naukowej dra Mariusza Sawy.

,,Zawsze byłem (i jestem) zwolennikiem poglądu, iż badaniu przeszłości towarzyszyć musi gruntowna znajomość źródeł epoki, którą próbujemy opisać. Powyższa uwaga dotyczy także konfliktu polsko-ukraińskiego z okresu wojny i pierwszych lat powojennych. Bez dobrej znajomości archiwaliów podziemia polskiego i ukraińskiego (a także dokumentacji niemieckiej czy sowieckiej), każda próba przedstawienia ówczesnych realiów – i tak przecież z zasady ułomna – będzie tę niedoskonałość pogłębiała. Krytyczne wydanie kroniki sotni „Wilki” w języku polskim pozwoli sięgnąć do niej osobom, które z różnych względów nie zdołały skorzystać z oryginału. Być może edycja ta umożliwi też skonfrontowanie ich własnych wyobrażeń ze spojrzeniem drugiej strony". [Prof. dr hab. Igor Hałagida]

***
,,Kronika sotni UPA „Wilki”, opublikowana w czasach PRL w okrojonej i zafałszowanej wersji, przez długie lata kształtowała wyobraźnię społeczną, podtrzymując stereotyp >>Ukraińca-rezuna

Jeśli nie umiemy się upomnieć o tych, którzy ginęli w okrutny sposób, tylko
dlatego, że byli Polakami, nie zasługujemy na miano wspólnoty.

Najbardziej osobista książka Stanisława Srokowskiego, pisarza od lat upominającego się o
sprawiedliwość i szacunek dla ofiar rzezi kresowej.
To antologia i chronologia zbrodni ukraińskiego ludobójstwa na Kresach, która pozwoli
czytelnikowi uporządkować swoją wiedzę na ten ciągle zakłamywany temat.

WSPOMNIENIA Z WRZEŚNIA 1939 r.
RELACJA OJCA I OPOWIEŚĆ MATKI
RĄBALI NAS JAK KURY NA KLOCU
ZACHOWANIE SOWIETÓW, BIAŁORUSINÓW I ŻYDÓW
TERROR OUN WOBEC RODAKÓW
ZACHOWANIE KOŚCIOŁA UNICKIEGO
UKRAIŃSKIE GWAŁTY NA POLKACH
362 SPOSOBY MORDOWANIA POLAKÓW

Każdy badacz historii po przeczytaniu tej książki będzie już wiedział na pewno, że początki
masowych ukraińskich mordów sięgają września 1939 roku, a kończą się
dopiero w 1947 roku, ogarniając swoim zasięgiem aż siedem województw.
W prezentowanych świadectwach i innych dokumentach zachowaliśmy ich pierwotny,
oryginalny kształt, nawet wtedy, kiedy wydawał się nam niezgrabny lub niezgodny
z normami gramatycznymi.

Dzieje Polaków na Wołyniu to nie tylko historia ukraińskich rzezi. To zdecydowanie dłuższa i bogatsza epopeja pisana potem i łzami. Pisana krwią zamordowanych przez władze sowieckie w podziemiach odebranego wiernym kościoła w Połonnem. Tych, którzy podczas zesłania trudzili się w kazachskich kopalniach, i łzami tych, którzy potracili rodziny w wyniku Wielkiego Głodu oraz licznych represji.
Dzieje Wołyniaków to historia heroizmu prostych ludzi i cichego bohaterstwa duchownych, którzy w czasach sowietyzacji i ateizacji, ryzykując życie za rodaków i wiarę, umacniali na Ukrainie Kościół katolicki i poczucie przynależności do narodu polskiego.
Od Wielkiego Głodu lat trzydziestych i przymusowej kolektywizacji, przez zsyłki do łagrów i wywózki na Daleki Wschód, aż po bestialstwa banderowców oraz represje ze strony Sowietów, Polacy na Wołyniu robili wszystko, by ocalić własną tożsamość narodową oraz wychować w wierze katolickiej i poszanowaniu polskich tradycji następne pokolenia, które także nie powinny zapomnieć o swoich korzeniach.
Choć po upadku ZSRR represje ustały, dla Polaków mieszkających na Wołyniu batalia o polskość i Kościół katolicki na Ukrainie się nie zakończyła. Nadal walczą o swobodne kultywowanie tradycji, nauczanie języka ojczystego czy jego obecność w liturgii. Robią, co mogą, by ocalić od zapomnienia tragiczną opowieść o poległych. Opowiadają o przeszłości, gdyż wiedzą, że w obliczu historii każdy, kto milczy na ten temat, jest po prostu zdrajcą.

Marek Koprowski jest jednym z najciekawszych polskich popularyzatorów historii.
„Do Rzeczy”

Marek A. Koprowski
Pisarz, dziennikarz, historyk zajmujący się losami Polaków na Wschodzie. Plonem jego wypraw i poszukiwań jest wiele książek, z czego kilkadziesiąt ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za serię pod wspólnym tytułem Wołyń otrzymał Nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Jest też laureatem nagrody „Polcul – Jerzy Boniecki Foundation” za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.

Wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza, długoletniego organisty najpierw na Białorusi, potem na Ukrainie, świeckiego katolika bez reszty zaangażowanego w życie Kościoła katolickiego w ZSRS. Na skutek komunistycznych represji przetrzebiona inteligencja katolicka po II wojnie światowej niemal przestała istnieć, jej życie relig?ne i intelektualne toczyło się w ukryciu.
Oczywiście tylko w tym wymiarze publicznym, zawsze bowiem toczyło się ukryte życie relig?ne, także w jakimś stopniu intelektualne, a nade wszystko modlitewne. O tym właśnie mówią wspomnienia Eugeniusza Swarcewicza. Co ważne, urodzonego w rodzinie organisty, gdzie dwójka braci, żona i dzieci pana Eugeniusza także byli i są związani z działalnością i życiem wspólnoty Kościoła katolickiego.