Alteraktywizm w Europie Środkowej

Nowatorskie i interdyscyplinarne ujęcie problematyki dotyczącej (nie)równości płci w przestrzeni publicznej. Tematyka i treść publikacji podejmują zagadnienia istotne dla teorii oraz praktyki polityki równościowej. Twórczy charakter publikacji stanowi perspektywa zarówno krajowa, jak i międzynarodowa, analizowana przez przedstawicieli innych państw Europy. Zaprezentowane teksty są odzwierciedleniem pracy autorów reprezentujących różne środowiska naukowe oraz różne perspektywy badawcze.

Książka pt. Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego, autorstwa doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza, prezentuje bezdomność z punktu widzenia „zwykłego obywatela” stykającego się z tą problematyką jako obserwator zewnętrzny otrzymujący informacje z mediów, plotek i obrazów ulicy i na tej podstawie kształtujący swoje „widzenie problemu”. Przedstawiona publikacja prócz szerokiego spektrum analiz statystycznych, w swym zakresie metodycznym, ujmuje część teoretyczną, w której zostały przedstawione aspekty budowania postaw przez wpływ mediów i informacji w nich zawartych. Autor, za pośrednictwem przeprowadzonych badań, ukazuje wiedzę i postawy społeczeństwa polskiego w zakresie bezdomności – przyczyniając się pod tym względem do wytwarzania grupowej niechęci, stereotypów i etykietyzacji. W tym kontekście przedstawione zostało obrazowanie bezdomności i osób bezdomnych przez ogólnie pojęte media. Warunkując tym samym język mowy, który odpowiedzialny jest za działania, kształtowane przez świadomość określoną przez mity, stereotypy czy wręcz archaiczne wnioskowanie z pominięciem wiedzy a w konsekwencji, w skrajnych przypadkach, prowadzący do zachowań patologicznych i kryminalnych. Problem bezdomności i osób w kryzysie bezdomności ujęty został przez doktora Rolanda Dobrzenieckiego-Łukasiewicza w książce Bezdomność i bezdomni w opinii społeczeństwa polskiego zarówno w kontekście działań instytucjonalnych jak i postaw indywidualnych. Ujęcie to w sposób trafny pokazuje kształtowanie się działań pomocowych w kontekście aprobaty społecznej i społecznej wrażliwości. W tym znaczeniu wrażliwość społeczna stanowi ważną zmienną, wprost odnosząca się do postaw społecznych. Autor ujmuje powyższe podając przykład realizacji projektu socjalnego pt. „Najpierw mieszkanie”. Stanowiący z jednej strony bardzo potrzebny projekt kierowany do osób bezdomnych w postaci oferowanych mieszkań mających być podstawowym narzędziem wyjścia z bezdomności. Z drugiej strony zderzamy się jako społeczeństwo z problemem braku mieszkań dla osób „niebezdomnych” czyli funkcjonujących w realiach swoich ról społecznych, ale których nie stać na własne mieszkanie. Autor opracowania wprost wskazuje na możliwość powstania niechęci jednej grupy do drugiej. Realizacja tegoż projektu może stworzyć antagonizmy społeczne i zwiększenie skali niechęci osób „domnych” wobec bezdomnych, które i tak w obecnej chwili – co potwierdza także przeprowadzone badanie doktora Dobrzenieckiego-Łukasiewicza nie ma charakteru pozytywnego, a wręcz oparte jest na stereotypach, uprzedzeniach i antagonizmach wywołanych często przez występujące kryzysy.

By the scope of a remarkably informed analysis, the coherence of the reasoning, its relevance, and the sharpness of the gaze, this intellectually far-reaching synthesis opens up the opportunity to rethink rural Poland. I am convinced that Professor Halamska’s book will mark a breakthrough in the field of social sciences, both in Poland and more widely in Europe.
Prof. Marie-Claude Mariel

Maria Halamska’s work is a revealing, lucidly presented, and in-depth compendium, one that is essential for all researchers of rural areas. It is going to occupy a permanent place in the Polish social sciences. The author has incorporated the rich and subtly nuanced social history of rural Poland over the past century into a single volume.
Prof. Roch Sulima

The volume is an original synthesis, mainly based on analyses performed within the project titled Continuity and Change: One Hundred Years of Development of the Polish Countryside, which was carried out in 2015–2019 at the Institute of Rural and Agricultural Development of the Polish Academy of Sciences.

Erving Goffman (1922–1982) zalicza się do niekonwencjonalnych klasyków amerykańskiej socjologii. Mniej zainteresowany teoriami systemów i badaniami ilościowymi, preferował obserwację uczestniczącą. Najbardziej znane jego dzieło "Człowiek w teatrze życia codziennego" (1956/1959) należy do światowego kanonu badań socjologicznych. Na podstawie przeróżnych źródeł – od anonsów reklamowych po podręczniki dobrego wychowania – autor rozważa „teatralny” charakter ludzkich zachowań społecznych. Uświadamia nam ich mechanizmy, z których na ogół nie zdajemy sobie sprawy: pokazujemy się innym za pośrednictwem „fasady”, w pewnych „dekoracjach”, wycofujemy się za „kulisy”. „Fasad” mamy wiele, gramy różne role w zależności od sytuacji. Wszyscy jesteśmy aktorami, wszyscy też widzami, ale „gra”, interakcja symboliczna są wprost niezbędne do właściwego funkcjonowania społeczeństwa. Trzeba pamiętać, że tej gry nie prowadzi się dla niej samej, lecz służy ona prezentacji siebie przez człowieka w sytuacji społecznej. Inni są tu katalizatorem i warunkiem jego „występów”. Tropienie form, taktyk i chwytów tej autoprezentacji nadaje w ten sposób socjologii wymiar po trosze egzystencjalny – chodzi przecież o ludzką „jaźń”, „self”, o „siebie” – a z drugiej przesuwa badanie socjologa w stronę etnologii. Bo też znajdziemy w tej książce tyleż metodycznych analiz co frapujących szczegółów obyczajowych, niemal anegdot, zaskakujących i niezwykłych.

Świat współczesny, to świat dynamicznych przemian niemal we wszystkich sferach ludzkiej egzystencji. Proces globalizacji, a w tym technik komunikowania, niemal całkowicie zatarł różnice w dotarciu do informacji, do wiedzy, pozwalając jednocześnie ludziom na poznawania innych, odmiennych państw i krain, kultur i obyczajów, religii i tradycji. To wszystko wymusza na człowieku i społecznościach konieczność systematycznego dokształcania się, rozwijania i zmiany profili zawodowych, a nade wszystko uczestniczenia w zmianach. Dlatego często zadajemy sobie pytania o istotę współczesnego społeczeństwa, o miejsce i rolę człowieka w globalnym świecie, ale także , a może nawet przede wszystkim, o to, czy człowiek we wspólczesnej organizacji może funkcjonować w ramach pewnej idei, idei związanej z humanizmem. To zaś wiąże się z pytaniem o bycie i funkcjonowanie współczesnych organizacji począwszy od małych firm, przez koncerny, ale także struktury samorządowe i stricte polityczne. Czy współcześnie istnieją jeszcze elity, czy ich ethos powoli zamiera? Czy etyka i wartości moralne dalej znajdują poważanie w działaniach ludzkich, czy też następuje powolne odejście od tradycyjnych kanonów moralnych? Niejako w tle takiego podejścia pojawiają się problemy związane z bezpieczeństwem człowieka oraz innych bytów, a co z tym się wiąże, z zagrożeniami dla współczesnego świata. Czy nadal grożą nam wojny i jakie?

Katastrofa demograficzna ogarnia świat. Wszystkie statystyki pokazują, że wbrew mitom, już 80% ludzi na tej planecie ma mniej niż dwójkę potomstwa, a więc wymiera. Najjaskrawiej widać to na przykładzie białej i wschodnio-azjatyckiej rasy, które stoją wobec niebezpieczeństwa zagłady. Rozmnaża się tylko czarna Afryka i część społeczeństw muzułmańskich. Nigdzie na ziemi nie ma miejsca, gdzie wykształcone kobiety i ludzie zsekularyzowani mieliby więcej niż dwójkę dzieci, a więc przedłużaliby gatunek.