Amerykańskie milionerki

Jen Gunter bywa nazywana naczelną ginekolożką internetu i jedną z najgorętszych rzeczniczek kobiecego zdrowia. W swojej książce gruntownie, wyczerpująco i wprost opisuje rzeczy, na których zna się najlepiej. Rozwiewa mity i podaje fakty poparte najnowszymi badaniami na temat kobiecej anatomii, zdrowia i seksualności.
Czy jedzenie cukru powoduje grzybicę? Czy włosy łonowe są potrzebne? Czy należy w specjalny sposób dbać o pochwę i srom? Jaka jest prawda o szczepieniach przeciwko HPV? W czasach, gdy króluje klikalność, pseudonauka i rekomendacje influencerów, łatwo stracić orientację. Porady z internetu, sugestie życzliwych znajomych i niedoinformowanych partnerów czy nawet zalecenia przedstawicieli świata medycznego potrafią się wykluczać. Jak oddzielić mity od prawdy?
Doktor Gunter przychodzi z odsieczą. Rozprawia się z przesądami i przynosi rzetelną wiedzę. A do tego potrafi barwnie opowiadać: od anatomii przez skutki uboczne antybiotykoterapii po korzyści z przyjmowania probiotyków. Omawia najnowsze trendy i mówi, jak jest naprawdę: z florą bakteryjną pochwy, higieną intymną, hormonami, komórkami macierzystymi, zmianami w czasie ciąży i menopauzy oraz diagnozowaniem chorób. A także daje kobietom moc, gdy wyjawia, jaka jest prawdziwa potęga łechtaczki i o co chodzi z punktem G.
Dr Jen Gunter jest ginekolożką położniczką z niemal trzydziestoletnim stażem i doświadczeniem w leczeniu schorzeń pochwy i sromu. Zyskała sobie przydomek dyżurnej ginekolożki Twittera i oddanej rzeczniczki kobiecego zdrowia. Pisze felietony dla „New York Timesa” (raz na miesiąc The Cycle i raz na tydzień You Asked) i artykuły naukowe. Publikuje między innymi w „The New Republic”, „Self” i takich serwisach jak „The Cut” czy „Chatelaine”. Mieszka z dwoma synami w Kalifornii.
Jen Gunter daje kobietom broń i tarczę. To jasno i przejrzyście napisane kompendium wspomina prawie o wszystkim na temat kobiecego zdrowia. Gunter na pewno nie jest pierwszą bojowniczką o prawdę na temat kobiecej seksualności, ale dzisiaj jej głos jest najlepiej słyszalny.
„The Globe and Mail”

Jadwiga Lechicka interesuje autora jako historyczka. Temu zainteresowaniu daje on pierwszeństwo i z takiego punktu wychodzi w swych rozważaniach. Bohaterkę książki przedstawia jako człowieka pojedynczego – jednostkę podejmującą wybory życiowe, mającą indywidualne pragnienia i oczekiwania wobec siebie. Wykorzystuje do tego ślady – biografemy, które pokazują ją jako podmiot prywatny z niepowtarzalnym jednostkowym doświadczeniem, bohaterkę swojego życia. Biografemy to informacje etnograficzne, które identyfikują prywatne doświadczenie, ale nie dają w nie wglądu. W związku z tym autor jednocześnie odwołuje się do biografemów i do stworzonego przez współczesne Lechickiej kobiety nowego wzorca kobiecości – „kobiety nowej i nowoczesnej”, sformułowanego po I wojnie światowej przez środowisko, z którym Lechicka była związana – homo academica.

Równolegle z zainteresowaniem Lechicką jako człowiekiem pojedynczym autor zajmuje się kulturowym porządkiem i relacją płci w międzywojennej i powojennej historiografii polskiej. Przygląda się temu z perspektywy doświadczeń Jadwigi Lechickiej, jej stosunku do siebie samej oraz jej działań związanych z edukacją, pracą zawodową i rodziną. Diagnozując przypadek Lechickiej, dokonuje kontekstualizacji jej biografemów w zgodne zestawienie – za sprawą pojęcia uwrażliwiającego porządku i relacji płci – z biografemami innych kobiet oraz dotyczącymi ich danymi statystycznymi.

Antonina Samecka, szefowa Risk made in Warsaw zainspirowała do zmiany stylu miliony Polek. Jej filozofia to połączenie szykownego wyglądu z totalną wygodą. Świetne kroje podkreślają, to co najlepsze w figurze, jednocześnie pozwalając kobiecie być sobą. Modoterapia to pierwszy, kompletny, przewodnik po stylu, który kreujemy nie tylko przez to jak wyglądamy, ale i kim jesteśmy.

Bohaterkami tej książki są gdańszczanki. Niektóre z nich znamy z imienia i nazwiska, jak Annę Renatę Breyne, Almę Richter czy Johannę Schopenhauer. Inne możemy poznać jedynie zbiorowo jako członkinie grup społecznych: zakonnic, służących, proszarek czy położnych. Obok mieszkanek Gdańska bohaterkami książki są również wybitne postaci swoich czasów, które gościły w mieście: angielska mistyczka Margery Kempe, niemiecka aktorka Karoline Bauer, kilka polskich królowych, pruska królowa Luiza. Oficjalnie nie sprawowały władzy i nie mogły samodzielnie decydować o swoim losie, ale ich wpływ na politykę, kulturę czy religię jest bezsprzeczny. Dzięki książce „Proszarki, celebrytki i święte” historia Gdańska po raz kolejny zostaje uzupełniona o perspektywę herstoryczną. O autorze: Michał Ślubowski – absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego, przewodnik po Górze Gradowej i Oliwie, pracownik Hevelianum. Autor książek poświęconych gdańskiej herstorii: „Czarownice, mieszczki, pokutnice” (2020) oraz „Proszarki, celebrytki i święte” (2023). Twórca strony Gedanarium oraz współtwórca (z żoną Alicją) podkastów „Makabreski” i „Historia Gdańska dla każdego”. Współpracuje z wieloma instytucjami kultury w mieście. Mieszka na Strzyży, jest opiekunem psa Lucka.

Od pierwszego wydania Świata bez kobiet minęło 20 lat. Wiele się zmieniło na lepsze – ale równie wiele na znacznie gorsze. Przeżywamy dziś apogeum procesu, którego wczesną fazę Agnieszka Graff diagnozowała. Nie zaczęła się wtedy dyskusja o prawach kobiet, bo ją przerywano i ośmieszano. Dziś widać, że nie przez przypadek. Milczenie to nieodłączna część układu politycznego: po 1989 roku budowano nad Wisłą demokrację, ale z pominięciem praw kobiet. Niemal całkowity zakaz aborcji wprowadzony w 1993 roku, nazywany „kompromisem”, miał ów porządek społeczny stabilizować.
Teraz feminizm jest zjawiskiem masowym, choć osoby popierające te postulaty nie zawsze się za feministki i feministów uważają. Powstały Partia Kobiet i Kongres Kobiet, są Manify i Strajk Kobiet. Po drugiej stronie barykady znajduje się antyfeminizm – podszyty nacjonalizmem, zawsze w zestawie z homofobią, nazywany też walką z „ideologią gender”. Rządy PiS pod rękę z Ordo Iuris zafundowały Polkom prawdziwą jazdę bez trzymanki. W odpowiedzi zrodził się potężny ruch kobiecy zdolny wyprowadzić na ulice setki tysięcy osób.

Graff nie podaje recept i unika pouczeń. Daje narzędzia i pokazuje, jak (jeszcze, niestety) jest. Nowe wydanie zawiera kilka esejów z późniejszych lat: o narodowych obsesjach wokół seksualności, o polskim katolicyzmie i buncie kobiet. Wspaniale, że kolejne wydanie Świata bez kobiet, jednej z najważniejszych książek polskiego feminizmu, ukazuje się, kiedy przez kraj przetaczają się protesty i manifestacje przeciwko zakazowi aborcji i religijnemu fundamentalizmowi. Ten świetny zbiór esejów dokumentuje najnowszą historię Polski od 1989 roku z perspektywy feministycznej i snuje opowieść, w której oddano władzę nad kobietami Kościołowi, ten zaś zdradził demokrację, przekazując władzę nad Polską populistycznej prawicy.
Olga Tokarczuk

To jest klasyka. To feministyczny elementarz. Rzesze kobiet wychowały się na tej książce. Krążą o niej legendy: że w bibliotekach wyrywano z niej kartki (na własny użytek czy raczej cenzura?), że kłócono się o nią w związkach. Że ksiądz na kazaniu powoływał się na tezy Agnieszki i, oczywiście, polemizował z nimi. Mamy więc polską Rebeccę Solnit: błyskotliwą, profetyczną, wkurzającą i prowokującą do dyskusji.
Sylwia Chutnik

Niestety wciąż jeszcze nie żyjemy w świecie, w którym kolejne wydania Świata bez kobiet byłyby niepotrzebne. Ta książka czytana po dwudziestu latach – i uzupełniona o kilka nowych tekstów – wciąż ma moc czerwonej pigułki, którą bohaterowi Matrixa oferuje Morfeusz: totalnie dekonstruuje system. Tym bardziej że dzisiaj, w czasach ekspansji prawicowego populizmu i wojen tożsamościowych, Świat bez kobiet może służyć kolejnym pokoleniom tyleż za instruktaż buntu, ile za zestaw pierwszej klasy argumentów w ideowych sporach. Wzbierającej fali tradycjonalizmu nie pokona się bowiem, wciskając „cancel”, można to zrobić jedynie metodycznie rozmontowując uproszczenia, nadużycia i fałsze, na których opiera się dominacja patriarchatu. W tym zaś Agnieszka Graff zawsze była – i jest – absolutną mistrzynią. T
omasz Stawiszyński

Agnieszka Graff (ur. 1970) – tłumaczka i publicystka, absolwentka Amherst College i Oxfordu, profesorka w ośrodku Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka wielu esejów i felietonów (publikowanych m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Literaturze na Świecie” i „Zadrze”). Współzałożycielka Porozumienia Kobiet 8 Marca, członkini zespołu Krytyki Politycznej oraz członkini rady programowej stowarzyszenia Kongres Kobiet. Wydała też Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie (2008), Matkę Feministkę (2014) oraz Memy i graffy. Dżender, kasa i seks (2015, wspólnie

Autorka przygląda się społecznej funkcji dziewictwa i defloracji i dowodzi, że są one elementem procesu wytwarzania płci i cielesności, konstytuują podmiotowość kobiecą i doświadczenie bycia kobietą. Analizowane są zarówno pogłębione wywiady z kobietami, jak i dzieła literackie, filmy, audycje radiowe, kampanie reklamowe czy artykuły prasowe. Pozwala to pokazać siatkę dyskursów koncentrujących się wokół problemów seksualności, cielesności, fizjologii i anatomii kobiecego ciała, a także sprecyzować, w jaki sposób zagadnienie dziewictwa i defloracji służy społeczeństwu jako narzędzie kontroli kobiet.