Amor Fati 3(3)/2015 – Tanatologia cz. II

Prezentowana praca nie odnosi się do całokształtu filozofii Karla Jaspersa, lecz do jego głównego dzieła zatytułowanego Filozofia. Dlaczego właśnie tak? Na to pytanie trudno odpowiedzieć, właściwie każdy z czytelników powinien uczynić to sam. Osobiście preferowałbym Kantowskie określenie, że żadnej filozofii jako takiej nie ma, jest tylko albo historia filozofii, albo filozofowanie poszczególnych osób, które łączy komunikacja egzystencjalna, bądź zbiorowości, które układają się w jedność swych dziejów.

Korespondencja Fregego z wielkimi matematykami przełomu XIX i XX w., Giuseppe Peanem, Davidem Hilbertem i Bertrandem Russellem miała wielkie znaczenie dla rozwoju logiki, matematyki i filozofii.

Russell, w swym pierwszym liście do Fregego, odwołując się do pierwszej książki Fregego Begriffsschrift, formułuje trudność prowadzącą do antynomii. W odpowiedzi Frege odnosi zauważoną trudność do Grundgesetze der Arithmetik i odkrywa antynomię u podstaw swego systemu logicznego, który to system miał umożliwić definiowanie podstawowych pojęć arytmetyki liczb naturalnych i tym sposobem ugruntować arytmetykę.

Dyskutowano także nad następującymi tematami:

Liczba koniecznych terminów pierwotnych w systemie logicznym.
Symbole kwantyfikacji i ich rozumienie.
Koncepcja geometrii (oparta na intuicji przestrzennej lub abstrakcyjny system bez interpretacji).
Aksjomaty w geometrii (zawsze prawdziwe fundamentalne fakty intuicji lub definicje pojęć pierwotnych).
Teoria typów (powinno się mówić o Fregego-Russella teorii typów).
Warunki poprawnej definicji (tu warunek istnienia definiowanego obiektu).
Rozumienie klasy (abstrakcyjny obiekt czy system fizycznych jednostek).

Frege odwołuje się często do swych założeń filozoficzno-semantycznych, a wśród nich do konieczności odróżnienia sensu i znaczenia wyrażeń językowych oraz prawdy i fałszu jako idealnych obiektów do których odnoszą się odpowiednio wszystkie zdania prawdziwe i fałszywe. Wielokrotnie przedstawia także – dyskutując z zwolennikami logiki jako nauki o ludzkim myśleniu – koncepcję obiektywnej myśli, niezależnej od jakiegokolwiek podmiotu poznającego, gwarantującą możliwość uprawiania nauki.

Pokazane jest także społeczne tło, w jakim rodziła się logika matematyczna przełomu XIX i XX w. Książka adresowana jest do szerokiego grona czytelników zainteresowanych historią i rozwojem logiki przełomu XIX i XX w.

“Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie”.

“Jeśli przyjmujemy nierealny plan egzystencjalny, chcemy w naszym dniu upakować zbyt wiele, cały czas płyniemy po powierzchni życia, nie dając sobie szans na odkrycie jego głębi”.

“Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi”.

***

Piewcy wartości niespiesznego życia stawiają przed nami ważne pytania: Czy rzeczywiście musimy dążyć do zapełnienia zadaniami każdej minuty życia? A co jeżeli wędrówka w kierunku mniej i wolniej prowadzi do wewnętrznego spokoju i szczęśliwszego życia? Więc gdyby tak przestać biec? Bo czy gdy dotrzemy do celu, nie trzeba będzie zacząć biec jeszcze szybciej?

Slow life opiera się na przekonaniu, że życie to nie wyścig, a człowiek to nie maszyna.

Celem spełnionego życia nie musi być maksymalizacja konsumpcji, wydajności i produktywności. Szczęście można budować wokół takich wartości, jak wewnętrzny spokój, relacje międzyludzkie, zdrowie, umiejętność delektowania się chwilą obecną, szacunek do środowiska naturalnego, zrównoważony rozwój, minimalizm jako przeciwwaga dla nadkonsumpcjonizmu, utrzymywanie równowagi pomiędzy różnymi obszarami życia (work-life balance).

Co znajdziesz w książce?

- mnóstwo inspiracji, w tym wiele złotych myśli uznanych autorytetów;
- sporo motywacji, by zatroszczyć się o siebie i jakość swojej codziennej egzystencji;
- dużo wiedzy – książka zawiera liczne odwołania do literatury fachowej, a także suplement napisany przez dra hab. filozofii;
- konkretne wskazówki i przykłady, które mogą Ci pomóc wieść lepsze życie.

O czym jest książka 9 kroków ku slow life…?

9 kroków ku slow life. Jak odnaleźć spokój i piękno w codzienności to książka o potrzebie zwolnienia tempa życia i sposobach na poprawienie jakości codziennej egzystencji.

Fragmenty

Slow life - głębszy smak życia

Slow life (z ang. powolne, niespieszne życie) to styl egzystowania będący przeciwwagą dla idei, na których – jak się zdaje – opiera się współczesna kultura Zachodu. Nieustanne dążenie do zwiększania wydajności, produktywności, efektywności, liczby osiągnięć czy stanu posiadania to według zwolenników idei slow life błędne koło, które z czasem nieuchronnie prowadzi do obniżenia jakości życia. [...]

Korzyści, jakie niesie SLOW LIFE

Zwolnienie tempa życia ma bardzo wiele zalet i może Ci przynieść różne korzyści. Oto niektóre z nich:

1. Opuszcza Cię stres związany ze zbyt szybkim życiem, które toczy się według nierealnego planu egzystencjalnego.
2. Mniejszy poziom stresu korzystnie przekłada się na stan Twojego zdrowia i jakość relacji z innymi ludźmi.
3. Zaczynasz odczuwać lekkość życia i ulgę, gdy nie starasz się już maksymalnie wypełnić każdej sekundy życia „bardzo ważnymi sprawami”. Wiesz już, że nie musisz i nie potrzebujesz tego robić.
4. Gdy zwalniasz tempo życia, cichnie w Tobie zgiełk świata. W takich warunkach jest Ci łatwiej usłyszeć Twój wewnętrzny głos i rozpoznać własne potrzeby.
5. W slow life poszerza się zakres Twojej wewnętrznej wolności. Jeśli gorączkowo nie przebiegasz przez kolejne dni swojego życia, rodzi się w Tobie czas i przestrzeń na refleksję. Weryfikujesz „przykazania społeczne” i odrzucasz te, które nie przystają do Twojego systemu wartości.
6. Żyjąc niespiesznie, funkcjonujesz bardziej uważnie i świadomie. Zmieniają się Twoje priorytety i hierarchie wartości. Dostrzegasz wartość spraw najprostszych.
7. Gdy żyjesz wolniej, łatwiej jest Ci dostrzec i docenić piękno oraz wagę natury. Mocniej niż kiedykolwiek wcześniej odczuwasz konieczność ograniczania negatywnego wpływu człowieka na środowisko naturalne.
8. Zauważasz, że ilość nie jest ważniejsza od jakości. Twoje życie jest bardziej satysfakcjonujące. Nie potrzebujesz kompulsywnymi zakupami czy nadmiarowym jedzeniem rekompensować sobie bólu istnienia. Niewiele potrzebujesz do szczęścia.
9. Gdy zwalniasz i eliminujesz ze swojego życia nadmiar spraw i rzeczy, odzyskujesz kontrolę nad własną egzystencją. Teraz już nie zapominasz o ważnych sprawach, bo jest ich tylko tyle, ile jest konieczne.
10. Więcej widzisz, więcej dostrzegasz. Odkrywasz piękno chwili obecnej.

Nierealny plan egzystencjalny

Wewnętrzny spokój wypływa z akceptacji takiej rzeczywistości, jaką ona jest tu i teraz.

Radość i lekkość życia bierze się z odrzucenia balastu nadmiernych oczekiwań wobec świata i siebie.

Większość z nas przyjmuje nierealny plan egzystencjalny. Chcemy i planujemy tak wiele, że wystarczyłoby na kilka żyć. To odbiera nam lekkość bytu, prowadzi do frustracji i poczucia niespełnienia.

Zasada wu wei – działanie poprzez niedziałanie

Mówi się, że dajemy siłę temu, z czym walczymy, a nasze gorączkowe starania potrafią przynieść wręcz skutek odwroty do zamierzonego. Zasada działania poprzez niedziałanie niesie propozycję świadomego zaniechania walki, usilnych wysiłków woli, by zmieniać aktualny stan rzeczy. Na pewno znasz takie sytuacje, gdy z całych sił starałeś się zasnąć, bo rano musiałeś wstać bardzo wcześnie, by zdążyć na jakiś pociąg czy samolot. Te wysiłki powodowały jednak pobudzenie organizmu, a nawet stres czy złość, co tylko oddalało Cię od upragnionego snu.

Luksus i sukces

W kulturze Zachodu powszechnie wierzy się, że luksus to posiadanie drogich przedmiotów, ale jest też inny rodzaj luksusu – i to tuż obok, nieomal w zasięgu naszej dłoni…

Najwspanialszym rodzajem luksusu jest czas i wewnętrzny spokój, radość, brak zmartwień, niewielkie potrzeby, które łatwo jest zaspokoić, oraz satysfakcjonujące relacje z ludźmi.

Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Specjaliści od efektywności często radzą, by dzień pracy zaczynać od „połknięcia żaby”. Żabami – jak pewnie wiesz – nazywane są najbardziej nieprzyjemne sprawy, które mamy do załatwienia. Jeśli musisz połknąć żabę, no to rzeczywiście najlepiej zrobić to od razu i nie zadręczać się niezbyt przyjemnymi perspektywami. Ale… zaraz… zaraz… Dlaczego całe nasze życie ma polegać na połykaniu żab? Przecież Ty wcale nie lubisz jeść tych żab, prawda?

Work-life balance

Próba utrzymania równowagi pomiędzy różnymi dziedzinami życia powinna być jednym z podstawowych dążeń – każda źle zbalansowana łódź zaczyna się przechylać na jedną burtę i w konsekwencji może się wywrócić czy nawet zatopić. I tak jak również i żaden taboret z jedną wyłamaną nogą nie będzie stabilnym podłożem, tak życie, które nie ma kilku mocnych filarów, może być chwiejnym i niestabilnym oparciem.

Minimalizm – sztuka odejmowania

Trudno sobie wyobrazić slow life bez tęsknoty do minimalizmu, bo jakże osiągnąć w życiu wewnętrzny spokój i harmonię, jeśli całe nasze życie koncentruje się wokół obsługi niezliczonej liczby spraw i rzeczy?

Co tracisz, gdy zyskujesz?

Każda nowa rzecz obok zastrzyku przyjemności przynieść jednak może wiele negatywnych konsekwencji, takich jak: strata pieniędzy, strata miejsca i… coraz większy apetyt na posiadanie.

Oczywiście – rzeczy są nam potrzebne, pomocne, ale mamy tendencję do posiadania ponad miarę – co w skrajnych przypadkach prowadzi do uzależnienia od przyjemności kupowania i zakupoholizmu, który miewa rujnujący wpływ na życie…

Prostota jako antidotum

Dominique Loreau w książce Sztuka prostoty przekonuje, że prostota rozwiązuje wiele problemów, a przede wszystkim pozwala stworzyć miejsce dla spraw najważniejszych. Ograniczenie liczby otaczających nas rzeczy pozytywnie przekłada się na jakość egzystencji.

Natłok spraw i rzeczy odbiera nam zbyt wiele energii i czasu.

Wartość codziennych czynności

Kultura Zachodu deprecjonuje zwykłe rzeczy – warte uwagi jest przede wszystkim to, co mało dostępne i skomplikowane. Zwykłe elementy codzienności, takie jak gotowanie, sprzątanie, opieka nad dziećmi, nie są uważane za coś szczególnie ważnego i wielkiego. Nie cieszą się więc wielką społeczną estymą. W pogoni za tym, co wydaje się lepsze i ważniejsze, wielu ludzi odwraca się od swoich podstawowych potrzeb i prostych przyjemności. [...]

Wykonywanie codziennych prac domowych daje też szansę na zachowanie życiowego balansu, na oderwanie się od komputera czy smartfona w czasach, gdy wielu z nas ma za mało ruchu, gdy nasz tryb życia jest nazbyt siedzący i mało aktywny. To wszystko nam nie służy. Doceńmy więc te wszystkie proste codzienne czynności, zacznijmy się nimi cieszyć.

To, co zawiłe, skomplikowane i ambitne, niekoniecznie jest bardziej wartościowe niż to, co zwykłe i proste.

Samorealizacja człowieka

Dla idei slow life ważna jest kategoria wskazywanej przez Epikura jedynej prawdziwej przyjemności – przyjemności istnienia (żaden pośpiech nie jest w stanie mocniej potwierdzić samego faktu naszego istnienia…).

Idea slow life mieści się w konwencjach ponowoczesności. Nie jest w żaden sposób fundamentalistyczna, dogmatyczna, totalizująca. Podkreśla pozytywnie wartość życia jednostki, daje jej większe prawo do życia zgodnego z jej potrzebami.

Slow nie znaczy mniej (bo niby wolniej), ale więcej (bo pozostając bliższymi sobie, mamy więcej dla siebie).

Trochę daliśmy się zwariować, teraz więc trzeba wrócić na właściwe miejsce.

***

Zawartość książki

Wprowadzenie. Slow life – głębszy smak życia

– Pułapki kultu szybkości

– Jakość egzystencji

– Slow food

– Slow fashion

– Slow cities

– Slow gardening

– Korzyści, jakie niesie slow life

Krok 1. Akceptacja i wdzięczność

– Nierealny plan egzystencjalny

– Destrukcyjna moc nadmiernych ambicji

– Po prostu nie musisz

– Tak wiele masz

– Mądrość płynąca z natury

– Estetyka WABI-SABI – piękno niedoskonałości

– Zasada WU WEI – działanie poprzez niedziałanie

– Moc wdzięczności

Krok 2. Odwaga i wolność

– Zależność od opinii innych ludzi

– Wyuczone pragnienia

– “Piekło to inni”?

– Przywiązania i iluzje

– Luksus i sukces

– Nie połykaj żaby, zmień ją w księcia

Krok 3. Work-life balance

– Praktyczne narzędzie do monitorowania work-life balance

Krok 4. Odpowiedzialność i empatia

– Problemy ekologiczne

– Strategia zero waste

– Trudna relacja człowiek – zwierzę

Krok 5. Prostota, umiar, minimalizm

– Minimalizm – sztuka odejmowania

– Co tracisz, gdy zyskujesz?

– Minimalizm jako styl życia

– Prostota jako antidotum

– Minimalizm w praktyce – redukujemy liczbę akcesoriów kuchennych

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość ubrań

– Kosmetyki – czy i jak redukować?

– Minimalizm w praktyce – redukujemy ilość obuwia

– Minimalizm cyfrowy

Krok 6. Dobre relacje

– Pozytywne relacje – fundament dobrego życia

– Przemoc językowa

– Rozwiązania sytuacji konfliktowych

– Empatyczne, świadome rodzicielstwo – slow parenting

– Rozwój kreatywności i dzieciństwo w rytmie slow

Krok 7. Troska o siebie

– Żyć niczym królowa

– Wizerunek

– Stan flow i życie z pasją

– Potrzeba dbania o zdrowie

– Pielęgnacja skóry „od wewnątrz”

– Potrzeba kontaktu z naturą.

Krok 8. Piękno dnia codziennego

– Wartość codziennych czynności

– Radość przyrządzania posiłków

– Radość sprzątania

Krok 9. Otwartość i szerokie horyzonty

Suplement (Maciej Woźniczka). Slow life a praktyki duchowe (idee samorealizacji człowieka) w starożytnej myśli filozoficznej

– Narzędzia do bycia z samym sobą

– Stabilizacja stanu wewnętrznego

Książka jest komentarzem fragmentu „Księgi rodzaju” Starego Testamentu, w którym stary Patriarcha Abraham zostaje postawiony w obliczu nakazu Boga do uśmiercenia swojego syna Izaaka. Duńczyk zarysowuje tu w sposób niebanalny, a jednocześnie przejmujący, tak zwaną sytuację konfliktową, doniosły problem etyczny, wskazując jednocześnie na różne sposoby jej rozstrzygania, jako że od czasu zamordowania Abla w izraelskiej społeczności obowiązywała norma „nie zabijaj”, a teraz ten sam Normodawca żąda dokonania zabójstwa, który to czyn ma się okazać ofiarą, a nakaz ma być próbą wiary. Na temat wyżej zarysowany napisano dziesiątki książek i setki artykułów, ponadto powstała cała galeria malarstwa pędzla najbardziej znanych europejskich malarzy, żeby wspomnieć choćby Rembrandta czy Caravaggio, a w XX wieku na przykład M. Chagalla.

CO TO ZNACZY,ŻE BÓG JEST HIPOTEZĄ NAUKOWĄ?
DLACZECO CIAŁO LUDZKIE NIE JEST DOSKONAŁE?
CZY WSZECHŚWIAT ZOSTAŁ STWORZONY DLA LUDZI?

Victor J. Stenger, amerykański fizyk i filozof, rozwija popularną w środowisku neoateistycznym myśl, że Boga, takiego jakim się jawi w religii judeochrześcijańskiej i w islamie, należy traktować jak hipotezę naukową. Analizując akt stworzenia człowieka i wszechświata w świetle odkryć fizyki i astronomii, poszukuje argumentów za istnieniem Boga oraz nieśmiertelnej duszy. Bóg. Błędna hipoteza to odważna, kontrowersyjna i najbardziej znana książka Stengera, o której Richard Dawkins powiedział, że wiele jej zawdzięcza.

„Istnienie Boga potraktuję jako hipotezę naukową, a jej konsekwencji będę szukał w obiektywnych obserwacjach świata wokół nas. Przedstawię różne modele, w których Bóg będzie miał konkretne atrybuty, dające się badać empirycznie. Oznacza to, że jeśli Bóg wyposażony w takie atrybuty istnieje, to można zaobserwować określone zjawiska. Negatywny wynik konkretnego testu będzie dyskwalifikował konkretny model. Co więcej, jeśli rzeczywiste obserwacje będą potwierdzały założenie o nieistnieniu konkretnego bóstwa, będzie to traktowane jako dodatkowy argument przeciw jego istnieniu.”
Victor J. Stenger
Bóg. Błędna hipoteza
(fragment)

W książce nie tylko analizuje się polską pedagogikę po 1989 roku, ale podejmuje się próbę sformułowania realistycznej filozofii wychowania. Zdaniem autora u podstaw wychowania leży wcześniej przyjęta koncepcja człowieka i jego działania, a zatem antropologia i etyka.
Wskazuje się więc na filozoficzne przedzałożenia teorii wychowania. W Człowiek i paideia wskazuje się na aktualność filozofii klasycznej oraz jej paideii, która jest teorią kształcenia i wychowania. Stąd tytuł pracy: Człowiek i paideia. Wskazuje to na przedmiotmaterialny rozprawy. Jest nim związek wychowania z klasyczną filozofią człowieka i jej etyką. Przedmiotem formalnym pracy jest aspekt realizmu, o czym informuje podtytuł: Realistyczne podstawy filozofii wychowania.

Praca jest przeznaczona dla pedagogów i filozofów oraz tych wszystkich osób, które są
zainteresowane teorią wychowania.