Analiza uwarunkowań środowiskowych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym gminy Cegłów

Autorami tej publikacji są naukowcy i praktycy, inżynierowie i artyści, architekci, urbaniści, architekci krajobrazu – ludzie, którzy kształtują nie tylko miejsca, w których żyjemy, ale i naszą świadomość. Podejmują w niej wybrane zagadnienia związane z priorytetami rozwoju miast. Zagadnienia te są skoncentrowane na aspektach proekologicznych (krajobraz i zieleń miasta) oraz prospołecznych (miasto dla ludzi). W części pierwszej – Krajobraz i zieleń miast – nakreślono historyczny zarys ewolucji poglądów na rolę i znaczenie zieleni w miastach. Stwierdzono, że kompromisowa idea rozwoju zrównoważonego nie jest obecnie wystarczająca. Konieczny jest kolejny krok w stronę regeneracji środowiska, podnoszenia biokultury i powszechnego stosowania narzędzi inżynierii ekologicznej w projektowaniu regeneratywnym. Podkreślono, jak silnie oddziałuje na nas krajobraz miasta postrzegany różnymi zmysłami. Krajobraz wizualny i akustyczny pełni istotną rolę w ekologicznym projektowaniu przestrzeni zurbanizowanej. Szczególnie newralgicznym obszarem miast są doliny rzeczne. Kształtowanie miejskich frontów wodnych wiąże się z wykorzystaniem potencjału rzek, ale też z poszanowaniem praw wody i środowiska przyrodniczego. Druga część – Miasto dla ludzi – jest poświęcona aspektom społeczno-kulturowym w zrównoważonym rozwoju miast. Miasta są tworzone przez ludzi dla ludzi. Istotne jest współdziałanie urbanistów i decydentów oraz społeczeństwa w procesach rozwoju miast. Zamieszczono przykład wpływu polityki na zmiany priorytetów kształtowania miejskiej przestrzeni publicznej i jej znaczenia dla tożsamości miasta. Jakość przestrzeni publicznej w polskich miastach jest przedmiotem badań. Piękno, użyteczność i zrównoważenie przestrzeni wspólnej są bowiem warunkami tworzenia miast przyjaznych użytkownikom, rozwijania interakcji i kontaktów społecznych. Narzędziem podnoszenia jakości i budowania tożsamości miejsc publicznych może być sztuka. Wskazano możliwości powiązania techniki i sztuki na rzecz zrównoważonego transportu miejskiego. Zbadano znaczenie połączeń i efektywność przepływów ludzi, idei i towarów w złożonych organizmach miejskich, jakimi są metropolie, postrzegając je jako systemy autopojetyczne.

Tematem książki jest prezentacja, na podstawie wieloletniej kwerendy w zbiorach naukowych i archiwach, informacji zebranych z wielu rozproszonych źródeł, historii architektury sportowej w krajach pozaeuropejskich, przedstawionej na tle uwarunkowań społeczno-kulturowych.
Jest to konsekwentna kontynuacja wieloletnich prac badawczych na temat dziejów budownictwa sportowego w Europie i innych kontynentach. Nasze zainteresowania skupiały się na historii obiektów wznoszonych w Europie, a w kolejnym etapie w krajach pozaeuropejskich, w Afryce, Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej oraz Azji i Australii, dziejach budownictwa sportowego rozważonych na tle społeczno-kulturowych uwarunkowań, w kontekście rozwoju poszczególnych dyscyplin sportowych opisywanych cywilizacji. Efektem drugiego etapu tych prac jest niniejsza monografia, opracowana na podstawie zebranego i uporządkowanego materiału. Jak mamy nadzieję, takie ujęcie historii powszechnej architektury sportowej, daje pełny obraz dziejów budownictwa dla sportu na tle rozwoju cywilizacji wszystkich kontynentów.
Prezentowane zagadnienia są kontynuacją prac na temat obiektów sportowych w Europie, książki tych samych autorów pt.: ‘Dzieje obiektów sportowych w Europie”, wydanej w roku 2017 przez Akademię Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Ich rozszerzenie o kolejne kontynenty, jak mamy nadzieję, pozwalają na zaprezentowanie pełnego obrazu rozwoju architektury sportowej na całym świecie, omówionego na tle historii rozwoju różnorodnych cywilizacji i tworzących ją społeczeństw. Przekrój historyczny, jaki monografia obejmuje, to okres od czasów antycznych po współczesność (ponad 4000 lat). Rozwój powszechnej architektury sportowej, podobnie jak w przypadku historii budownictwa sportowego w Europie, pragniemy przedstawić na tle najistotniejszych wydarzeń politycznych i przemian społecznych, takie ujęcie jest bowiem powszechne wśród historyków sportu i ten sposób wydaje się w pełni uzasadniony wobec podejmowanego tematu
Książka powstała w oparciu o materiał zgromadzony w czasie realizacji kolejnych badań statutowych: ds.-114, ds.-144 oraz ds.-316, którymi Anna Pawlikowska-Piechotka, kierowała na Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie w latach 2007-2019, a także niezależnych badań obu autorów prowadzonych od kilkunastu lat.

NAGRODA im. STEFANA MORAWSKIEGO

Niniejsza książka poświęcona jest japońskiej przestrzeni miejskiej, która już na pierwszy rzut oka znacząco różni się od tego, co spotykamy w Europie, w Paryżu, Berlinie czy Pradze. Charakterystyczna dla Japończyków dbałość o uwzględnienie przyrody w planie miasta, swobodne podejście do kategorii wizualności przestrzeni (nieznajomość kategorii „pejzażu miejskiego“), przywiązanie do horyzontalnej perspektywy oraz brak tradycji definiowania przestrzeni publicznej w ramach miasta to jedynie kilka z wielu cech świadczących o unikalności japońskiej urbanistyki. Owe specyficzne strategie i taktyki kreowania przestrzeni miasta zdają się posiadać swoje źródło w zakorzenionej w japońskiej kulturze, odległej od zachodniego paradygmatu filozoficznego, tradycji rozumienia kategorii przestrzeni oraz specyfice wypracowanego przez Japończyków modusu doświadczenia przestrzenności. Istotne wydaje się w tym kontekście zarówno oddziaływanie tła kulturowego (buddyzm, shinto), jak i praktyk wynikających z samej specyfiki zamieszkiwania na aktywnym sejsmicznie, otoczonym morzami, Półwyspie Japońskim.

W monografii opisano badania identyfikacyjnej roli dominanty architektonicznej w małych miastach Wielkopolski w kontekście ich przemian funkcjonalno-przestrzennych wynikających ze współczesnych uwarunkowań (gospodarka rynkowa, globalizacja, dominacja czynnika ekonomicznego i samorządność). Przyjęto, że najważniejszym kryterium analizy i oceny przestrzeni miejskiej jest szacunek dla istniejących i zachowanych wartości historycznych oraz kulturowych utrwalonych w dominantach architektonicznych. Na podstawie studiów analitycznych dokonano syntezy porównawczej, co umożliwiło określenie stanu i charakteru przeobrażeń przestrzennych analizowanych miast. Zaproponowano w tym celu narzędzie badawcze o walorach aplikacyjnych, mogące więc służyć celom zarówno teoretycznym, jak i praktycznym. W kolejnych rozdziałach omówiono: (1) podstawy metodologiczne opracowania, (2) identyfikacyjną rolę dominanty architektonicznej w przemianach małego miasta i w jego rozwoju, (3) rolę dominanty architektonicznej jako nośnika informacji o przekształceniach i rozwoju małych miast Wielkopolski, (4) wyniki studiów analitycznych wybranych miast, (5) syntezę badań.

Niniejsza książka jest zbiorem artykułów stanowiących pokłosie piątego międzynarodowego sympozjum zatytułowanego Iconicity in Language and Literature („Ikoniczność w języku i w literaturze”), które odbyło się w Krakowie w marcu 2005 roku.



Treść

Elżbieta Tabakowska

Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest


Olga Fischer

Dowody na ikoniczność w języku

Piotr Bożyk

Dizajn – między krzyżówką a poezją

Agata Hołobut

Ikoniczność w designie

Marcin Klag

Informacje i emocje – o czytaniu logotypów

Magdalena Nowotna

Ewy Ławrusiewicz stworzenie świata

Przemysław Piekarski

Smak gniewu, kolor miłości, odgłos strachu – indyjska teoria rasa

Tomasz Piekot

Werbalizacja i wizualizacja w dyskursie wiadomości prasowych

Anna Chudzik

Typy ikoniczności w szyldach

Aleksandra Machura

Ikoniczność w komiksach

Zenon Fajfer

W stronę literatury

Jolanta Antas

Gesty – obrazy pojęć i schematy myśli

Redaktor prowadząca: Katarzyna Madoń-Mitzner

Współpraca merytoryczna: Michał Piechotka

Koordynacja projektu i współpraca redakcyjna: Anna Piłat

Projekt graficzny i skład: to/studio, Aleksandra Nałęcz-Jawecka, Tomasz Kędzierski



Książka Maria i Kazimierz Piechotkowie. Wspomnienia architektów to zapiski znanej i cenionej pary, którzy w okresie PRL-u pracowali jako architekci, wkładając swoje serca w odbudowę powojennej Warszawy. Książka opowiada o ich życiu osobistym, niesamowitej więzi łączącej ich przez ponad 60 lat i o przygodzie z architekturą. Pierwotnie wspomnienia spisali oni dla swoich synów i wnuka, jednak ich opowieść i dorobek architektoniczny wykracza poza historię rodzinną.

Po wojnie, w 1945 roku wrócili do Polski. Maciej podjął pracę w Biurze Odbudowy Stolicy, Maria – w Państwowej Pracowni Konserwacji Zabytków. Ukończyli studia architektoniczne. Maciej został asystentem w Zakładzie Architektury Polskiej. We współpracy z prof. Zachwatowiczem zajmowali się projektem odbudowy katedry św. Jana. Już w 1946 roku Maria i Kazimierz Piechotkowie utworzyli spółkę autorską i odtąd przez ponad 60 lat pracowali razem. W 1950 roku podjęli pracę etatową w Biurze Projektów Budownictwa Ogólnego Miastoprojekt Stolica Północ. Jesienią 1951 Stołeczna Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych powierzyła im opracowanie kompleksowego, urbanistyczno-architektonicznego projektu rozbudowy warszawskich Bielan. Wtedy też znaleźli swoją zawodową „niszę”. Zrezygnowali ze startowania w konkursach na prestiżowe budowle i od tego momentu zajęli się tym, co stolicy było najbardziej potrzebne – budownictwem mieszkaniowym. Ich osiedla są charakterystyczne, rozpoznawalne. Budowali je z szacunkiem dla tradycji i z dbałością o ludzi i przestrzeń. Sprzeciwiali się estetyce socrealistycznej. Projektowali głównie niskokondygnacyjne budynki, dbali o wewnątrzosiedlową infrastrukturę, o małą architekturę użytkową, swobodny układ urbanistyczny, dostęp do zieleni i słońca. Byli autorami pierwszego w Warszawie modernistycznego osiedla po okresie socrealizmu. Stale unowocześniali technologię budownictwa mieszkaniowego.

Maria i Kazimierz Piechotkowie mieszkali na Bielanach od 1962 roku aż do śmierci, na jednym z osiedli, które sami zaprojektowali. Byli zawsze nierozłączni, w życiu i pracy. A Bielany stały się dla nich dużą częścią życia. Małżeństwo udzielało się lokalnie, uczestniczyło w miejscowych świętach, było zżyte z tą przestrzenią i mieszkańcami, z którymi często znali się osobiście. Rozpoznawalność pary architektów była tak duża, że potocznie ich osiedla nazywane są do dziś „Piechotkowo”. Występowali na międzynarodowych konferencjach i seminariach, pisali książki i artykuły fachowe. Innym obszarem ich działalności była architektura żydowska w Polsce – opracowywali pionierskie publikacje związane z tym tematem, np. książka Bóżnice drewniane, z przedmową prof. Zachwatowicza.

***

Pomysłodawczynią i redaktorką książki jest Katarzyna Madoń-Mitzner – zastępczyni dyrektora Domu Spotkań z Historią, kuratorka wielu wystaw, m.in. „Maria Piechotkowa – sto lat” przygotowanej na 100-tne urodziny architektki.

Katarzyna Madoń-Mitzner: „Kiedy kilka lat temu zamieszkałam na Starych Bielanach, zaczęłam poznawać tę dzielnicę, jej fascynującą i mało znaną nawet w Warszawie historię. Odkryłam też osiedla zaprojektowane tu po wojnie przez Marię i Kazimierza Piechotków a po jakimś czasie przeniosłam się do jednego z nich. Dowiedziałam się, że pani Maria cały czas mieszka na Bielanach, że jesteśmy właściwie sąsiadkami. Zrobiło to na mnie ogromne wrażenie. Przez lata znałam nazwisko Piechotków właściwie tylko w kontekście ich pionierskich książek o żydowskiej architekturze sakralnej. Postanowiłam, że muszę nagrać jej relację biograficzną do zbioru Archiwum Historii Mówionej w Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA. Nagrywając jej relację dowiedziałam się, że państwo Piechotkowie spisali wspomnienia dla swoich synów i wnuka, zainteresowałam się tym tekstem. Tak narodził się pomysł, by Dom Spotkań z Historią, przygotował wydanie wspomnień Marii i Kazimierza Piechotków na setne urodziny Pani Marii. Trudno o bardziej warszawski temat i biografie. Spotkanie z Marią Piechotkową uważam za jedną z piękniejszych przygód zawodowych i cenną nagrodę za to, że wybrałam Bielany jako miejsce do życia.”

Książka Maria i Kazimierz Piechotkowie. Wspomnienia architektów powstała we współpracy z Marią Piechotkową oraz Michałem Piechotkiem, synem architektów. Publikacja jest bogato ilustrowana zdjęciami oraz rysunkami i projektami Piechotków. Ma charakter książki biograficznej – opisuje barwne życie małżeństwa architektów na tle ważnych wydarzeń XX-wiecznej historii Polski i Warszawy, prezentuje najważniejsze projekty architektoniczne, zrealizowane i pozostające w sferze planów, pokazuje środowisko stołecznych architektów w PRL.