Andrzej Wajda Rysunki

Czy żyjemy już w epoce postchrześcijańskiej, jak zdawał się to widzieć
wątpiący Samuel Beckett, jeden z największych, a zarazem najbardziej
radykalnych pisarzy XX wieku, laureat literackiej Nagrody
Nobla z 1969? Czy rzeczywiście Człowiek to bezdomny w kosmosie
– istota porzucona, zapomniana, wyklęta, nad którą nikt nie czuwa?
Czy Ziemia to raczej piekło, czy nie droga czyśćcowa prowadząca do
Nieba? Czy los rodzaju ludzkiego to jedynie męczarnia, miotanie się
w ciemności – krzyż pospolity, tortura, czy nie Krzyż Odkupienia?
O tych fundamentalnych kwestiach dyskutują ze sobą Antoni Libera,
pisarz, tłumacz i znawca Becketta, oraz Janusz Pyda (OP), dominikanin,
wykładowca i duszpasterz akademicki. Pasjonujący dialog o sensie
życia i świata poprzez interpretację najwybitniejszych dramatów
autora słynnego Godota, które nakładem PIW ukazały się niedawno
w dwutomowej edycji Utworów wybranych (2017).

Tomasz Łubieński – dramatopisarz i eseista, badacz archiwów i poeta historii, erudyta i eksperymentator. W swoich dramatach rewiduje narodową przeszłość i prześwietla czas współczesny. Prezentuje przy tym postawę racjonalisty, wolną od roszczeń dydaktyzmu, niechętną „rozdzieraniu ran” i „pokrzepianiu serc”, ostrożną w konstruowaniu prostych paralel między dawnymi i młodszymi laty. Pytania, jakie pisarz zadaje światu, ludziom i literaturze, uwrażliwiają na sens pamięci historycznej. Wyrastają z przekonania, że sposób, w jaki odnosimy się do działalności minionych pokoleń, istotnie wpływa na naszą mentalność, konstruuje nas wewnętrznie.
Teatr Łubieńskiego to wyjątkowy test dla polskich mitów, stereotypów, kolektywnych i prywatnych ideologii, ślepych wiar. Sztuczność i konwencjonalność naszych zachowań zostaje tu zdemaskowana, a fałszywe gesty, zza których wyziera groźne oblicze doktryny – obnażone. Łubieński poddaje wielostronnej analizie życie zamknięte w formie, pod którą ukrywają się pozór, niemoc albo pustka.
Ewa Wąchocka

Ewa Wąchocka – profesor, kulturoznawca i teatrolog, pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego, gdzie w latach 2000–2019 kierowała Zakładem Teatru i Dramatu. Zajmuje się dramatem i teatrem XX i XXI wieku, teorią dramatu, ewolucją form we współczesnej dramaturgii, związkami dramatu z muzyką oraz praktykami performatywnymi. Jest autorką monografii: Między sztuką a filozofią. O teorii krytyki artystycznej Stanisława Ignacego Witkiewicza (1992), Autor i dramat (Katowice 1999), Współczesne metody badań teatralnych (Katowice 2003), Milczenie w dwudziestowiecznym dramacie (Kraków 2005). Ostatnio opublikowała Intymne – prywatne – publiczne (z kilkoma innymi autorami, Katowice 2015) oraz wydała monografię wieloautorską Gatunki dramatyczne. Rekonfiguracje (Katowice 2020).

Kiedy przyciśnie nas bieda, kryzys i ból istnienia, na przekór wszystkiemu uciekamy w świat żartu i beztroski. Ruszamy do kabaretu by zobaczyć jak artyści kpią w żywe oczy z tych którzy zgotowali nam kłopoty. W kabarecie jest wszystko; piosenka, poezja i pieprzny dowcip. Nie dziwota, „kabaret” to przecież nazwa zestawu naczyń z przyprawami - sól z pieprzem, coś dla smaku. Dla każdego coś miłego.
Polski kabaret mocno się zmienił przez ponad stulecie swojego istnienia. Zaczęło się od krakowskiego „Zielonego balonika” wzorującego się na paryskich kabaretach z Montmartre’u.
W Polsce międzywojennej kabaret przybrał formę teatrzyku, oscylującego między rewią a klasycznym kabaretem. Podstawą były: literackie teksty najwyższej próby, gwiazdorskie aktorstwo i mistrzowska konferansjerka.
Z kolei po drugiej wojnie światowej kabaret przejął rolę politycznego odgromnika – zarówno montowanego przez niepokornych twórców jak i przez władze polityczne. Na scenach kabaretowych występowała śmietanka aktorska, a cięte, złośliwe i pełne aluzyjnych treści teksty pisali znani autorzy.

Zielony Balonik. Królewskie miasto Kraków i frywolne żarciki.

Qui pro quo. Julian Tuwim, Marian Hemar i legendarna konferansjerka Fryderyka Járosy’ego

Perskie i Morskie Oko. Eugeniusz Bodo robi z siebie małpę

Starsi Panowie. Klasa i subtelny dowcip w szarzyźnie PRL-u

Salon Niezależnych. Wieczni protestanci

Kabaret Dudek. Rzeczpospolita najlepszych aktorów i błyskotliwych tekściarzy

Pod Egidą. „Więcej powietrza!” Ilu kolegów z garderoby donosiło po spektaklu na Pana Janka?

Tey. Legendarny duet Smolenia i Laskowika

Po odzyskaniu wolności można było mówić już wszystko i o wszystkich. Część kabareciarzy poszła do polityki a niektórzy znani, lubiani a niepokorni dorobili się literek TW przed nazwiskiem.

Książka ta opowiada o teatrach polskich i niemieckich, które działały w tym samym budynku zaprojektowanym przez wiedeńską pracownią Helmera i Fellnera, a stojącym dziś przy Placu Teatralnym i noszącym imię Wilama Horzycy. Inaczej niż moi poprzednicy chciałem połączyć w jednej monografii instytucje teatralne pruskiego, polskiego międzywojennego i nazistowskiego Torunia, uchwycić zmienność życia artystycznego, idee i koncepcje, przedstawienia, a nade wszystko sylwetki ludzi, którzy tu pracowali w burzliwej pierwszej połowie XX wieku. Był to czas walki o teatr na wyłączność tylko jednego narodu, o to, żeby z tej sceny nie padło już ani jedno (polskie czy niemieckie) słowo. Zarazem jednak zdarzały się zaskakujące momenty kooperacji, przynoszące artystyczne owoce, np. toruńskie sukcesy diwy operowej Marii Janowskiej w niemieckim teatrze albo symboliczna transakcja handlowa pomiędzy ostatnim dyrektorem Stadttheater Thorn Romanem Kalkowskim, wywodzącym się z rodziny polsko-niemieckiej, a pierwszym dyrektorem Teatru Narodowego na Pomorzu, Franciszkiem Frączkowskim. Bliski kuzyn Kalkowskiego – Karol Benda dwukrotnie dyrektorował polskiej scenie w Toruniu i stał się jej najlepszym aktorem; Władysław Bracki, zanim został dyrektorem, uczył się teatru w Berlinie u Maxa Reinhardta, a później wziął udział w powstaniu wielkopolskim; Helena Grossówna miała matkę Polkę i ojca – niemieckiego rzeźnika, potem została gwiazdą kina i współpracownicą AK. „Dosyć poplątane są te węzły krwi” – mówił książę Hamlet. O tym właśnie jest ta opowieść. Głównie o teatrze, czasami także o krwi.

"Musical żyje i ma się dobrze” – przypominają autorzy we wstępie, na wypadek gdyby ktoś o tym zapomniał. Choć światła Broadwayu i West Endu zgasły na jakiś czas, pandemiczna przerwa tylko wzmocniła potrzebę istnienia tego gatunku, który powrócił na sceny całego świata ze wzmożoną siłą. Autorzy stanęli przed nie lada zadaniem – wyselekcjonowania najważniejszych i najciekawszych spośród niezliczonych tytułów musicalowych na świecie; zaktualizowania tego, co się dało (bo można to robić w nieskończoność), i puszczenia w świat. Oto owoc ich pracy – w tej książce znajdziecie fabuły aż 104 przedstawień, ich historie i perypetie, a także biogramy ich twórców. Wszystko to bogato ilustrowane zdjęciami. Przed Wami książka autorów, którzy na musicalu zjedli zęby – zarówno od strony praktycznej, jak i teoretycznej. Książka dla tych, którzy zamierzają rozpocząć zawodową przygodę z teatrem muzycznym, ale też dla tych po prostu zakochanych w Broadwayu. Książka, która wciąga w wir musicalu – ostatecznie i nieodwracalnie.

Bogata monografia poświęcona historii i teraźniejszości słynnego już Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice ukazuje ewolucję idei i ról jego założycieli i aktorów oraz prezentuje interesujące analizy wszystkich spektakli i działań gardzienickiego zespołu.


„Ogromną zaletą opracowania Tadeusza Kornasia jest ukazanie, jak wierny własnemu światopoglądowi artystycznemu pozostał — w toku burzliwej 26–letniej historii swego zespołu — Włodzimierz Staniewski. Co składa się na ów światopogląd? Oto — po pierwsze — byt ludzki jest sprzeczny, wewnętrznie agoniczny: z jednej strony cieleśnie materialny, ociężały i niejako przykuty do ziemi, do tego tu miejsca, z drugiej — duchowo lotny, marzycielski, wiecznie wyrywający się za linię horyzontu, ku niebu. Sprzeczność ta jedna, poprzez gestus — szczególnie przez taniec i śpiew — duchowe porywy cielesności, nieodmiennie heroiczne. Po wtóre, człowiek powiązany jest z innymi ludźmi i ze wszystkimi istnieniami relacją wzajemności — jest istotą obcującą, otwartą i dynamiczną, wiecznie szukającą dopełnienia w bliźnim i w harmonijnym zespoleniu wszystkich stworzeń. (...) Autor szuka świadectw tego światopoglądu w przedstawieniach wyreżyserowanych przez Staniewskiego, podobnie jak w idei Wypraw i Zgromadzeń, a potem Kosmosu GARDZIENIC”.


Leszek Kolankiewicz