Antiqua ac nova. Przekładaniec nr 18-19

Kształtujący się od lat 60. XX wieku, a w Polsce od przełomu wieków XX i XXI dyskurs LGBT – emancypacyjny, tożsamościowy, teoretyczny, artystyczny – powinien skłaniać badaczy do jego naukowej eksploracji. I rzeczywiście, stanowi pole zainteresowania wielu dziedzin naukowych. Traktują o nim filozofowie różnych paradygmatów, psychologowie i socjologowie, przyciąga uwagę antropologów, kulturoznawców, filmoznawców, literaturoznawców. Nie jest nieobecny w refleksji i badaniach lingwistycznych.

W Polsce najwięcej dotychczas uwagi poświęcono problematyce nominacji osób LGBT, która jest bardzo wrażliwym obszarem ujęzykowienia postrzegania i kategoryzowania osób o tożsamości psychoseksualnej innej niż powszechnie przyjęta – przez język zwany ogólnym, ale też przez język „branżowy”, czyli będący w użytku w środowisku osób LGBT.

Tok myślenia autorki kieruje się w stronę działania językowego osób nieheteroseksualnych. Wybiera ona gatunek mowy, który mocą swej performatywności stwarza nową rzeczywistość nie tylko językową – i to zarówno w skali jednostkowej, jak i społecznej. To coming out – publiczne (w różnym zakresie) oświadczenie danego człowieka o znaczeniu ‘jestem osobą LGBT’.

Praktyka komunikacyjna znana od dawna, choć jeszcze tak nie nazwana, bo obecne znaczenie wyrażenia datuje się od lat 60. ubiegłego stulecia, w Polsce pojawiła się w przestrzeni dyskursu publicznego w latach 90. XX w. Bardzo szybko została zaadaptowana: i akt komunikacyjny, nazwany coming outem, i nazwa, będącą cytatem z angielszczyzny.

Książka, mająca jako tło teoretyczne lingwistykę kulturową, traktuje o (relatywnie) nowym na polskiej mapie genologicznej gatunku mowy, jego semantyce i pragmatyce oraz o poszukiwaniach nazewniczych dla zetykietowania go (albo mówiąc językiem nowomedialnym: otagowania). Nazwa w tym przypadku ma bowiem wielki walor, ponieważ nie tylko dokumentuje ewolucję znaczenia wyrażania, ale także niesie z sobą duży potencjał emocjonalny wobec nazywanego wydarzenia komunikacyjnego.

Autorkę zajmuje polska praktyka wychodzenia z szafy, co nie oznacza, że jako tło i dokumentację materiałową pomija coming outy poza Polską i literaturę piękną, w której znajduje reprezentację problematyki LGBT i ilustracje zjawisk, o których pisze. Uważa coming out za gatunek mowy podnadgraniczny, uwagę koncentruję jednak na jego językowym opisie w polskiej przestrzeni dyskursowej.

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 4, Issue 2 to siódmy numer powstałego w 2015 roku czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.

Tegoroczny drugi numer kontynuuje kwestie podejmowane w poprzednim, związane ze wpływem szeroko pojętego środowiska uczenia się i przyswajania języka na osiągane rezultaty. Omawiane są badania nad profilem nauczania określanym jako Positive Language Education (Pozytywne Kształcenie Językowe), które łączy nauczanie języka z ogólnymi treściami edukacyjnymi skupiającymi się na dobrym egzystowaniu w społeczeństwie i dbaniem o rozwój własnej osobowości. Temu tematowi poświęcone są dwa pierwsze artykuły. Trzeci artykuł oferuje spojrzenie na środowisko przyswajania języka z perspektywy uczących się, natomiast w czwartym tekście przedstawione są korzyści wynikające z integracji trzech języków w środowisku klasowym dla rozwoju kompetencji w każdym z nich. Piąty tekst podejmuje problematykę kształcenia językowego online, prezentując ciekawe rozwiązania organizacyjno-metodyczne pozwalające na optymalizację procesu nauczania języka poprzez łączenie metod tradycyjnych z kształceniem na odległość. W ostatnim artykule naukowym prezentowane są możliwości zaadoptowania nowego modelu teoretycznego Complex Dynamic Systems Theory (Teoria Złożonych Układów Dynamicznych) dla potrzeb nauczania języka, wskazując zarówno na korzyści, jak i problemy z tym związane. W tomie zawarte są także dwie recenzje niedawno opublikowanych książek: Personality and Emotional Intelligence in Second Language Learning Katarzyny Ożańskiej-Ponikwii (recenzja autorstwa Danuty Gabryś-Barker) oraz Avialinguistics. The Study of Language for Aviation Purposes Anny Borowskiej (recenzja przygotowana przez Adama Wojtaszka). Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Monografia charakteryzuje funkcje polskich konstrukcji formalnie narzędnikowych typu szybkim krokiem, donośnym głosem, które były możliwe do uchwycenia po ich zestawieniu z odpowiednikami w niemieckich tekstach równoległych w obu kierunkach tłumaczenia. Przyjrzenie się ekwiwalentom quasi-narzędnikowego adwerbiale w niemieckich tekstach pozwoliło na postawienie na nowo pytania o jego rolę w systemie polszczyzny. „Obiektywność informacyjna” quasi-narzędnika sprawia, że możliwe jest przeniesienie charakterystyki wskazanego w wypowiedzeniu „narzędzia” (ktoku, głosu itd.) zarówno na właściwości akcji, jak i agensa. Formalne narzędniki zatem lepiej niż przysłówki i przymiotniki nadają się do pełnienia funkcji predykatów sekundarnych. Ich wielosylabowość sprawia też, że to one, a nie leksykalne przysłówki, są preferowane w pozycjach rematycznych. Rozprawa ma charakter interdyscyplinarny: przekładoznawczy, językoznawczy i metaleksykograficzny.

Książka jest pierwszym w Polsce zbiorem przykładów i wzorów korespondencji dyplomatycznej w języku arabskim wraz z jej tłumaczeniem i omówieniem w języku polskim. Charakter publikacji jest naukowy oraz popularyzatorski, aby mógł być wykorzystany przez jak największą ilość potencjalnych odbiorców. Z jednej strony książka ma być podręcznikiem dla arabistów, pomocą dla tłumaczy, ale także wnosić wkład do studiów międzynarodowych, ponieważ odzwierciedla sposób myślenia Arabów, konstruowania wypowiedzi w obszarze dyplomacji, polityki międzynarodowej, terminologii specjalistycznej oraz pokazuje kulturowy aspekt tychże treści. Książka to także leksykon specyficznej terminologii, która zdaje się być współcześnie popularna. Stara się ona porządkować i tłumaczyć pewne zjawiska poprzez nie tylko zamieszczone tłumaczenie na j. polski, ale właśnie ukazanie kontekstów danych terminów i haseł. Książka dostarcza gotowych i sprawdzonych współczesnych arabskich rozwiązań językowych w obszarze dyplomacji i polityki, co powoduje możliwość wzbogacenia przez osoby władające j. arabskim słownictwa i nabrania naturalności językowej. Odbiorcą publikacji są absolwenci i studenci studiów arabistycznych, tłumacze tego języka, ale również osoby i instytucje zajmujące się szeroko pojmowaną problematyką bliskowschodnią.

Celem książki jest określenie reguł stosowania technik konwersacyjnych w negocjacjach kryzysowych. Zjawisko komunikacji ujmowane jest przez pryzmat dostarczenia narzędzi służących poprawie skuteczności komunikacji międzyludzkiej, poprzez doskonalenie własnych umiejętności dotyczących zachowania w sytuacjach kryzysowych i formułowania wypowiedzi, rozumienia interlokutora i interpretacji jego wypowiedzi.

Monograficzne ujęcie postawy twórców wobec języka. Jest to monografia literackiej świadomości faktu, że język w pewnych sytuacjach jest po prostu bezradny.