Antropocen

Zagadnienia omawiane w tym opracowaniu dotyczą m.in. najpopularniejszych metod
stosowanych przy ocenie wieku biologicznego dzieci i młodzieży, metod i technik wykorzystywanych przy pomiarach ciała człowieka (antropometrii) i zagadnień związanych
z ekologią człowieka. Istotną część opracowania poświęcono zagadnieniu postawy ciała
człowieka, w tym roli czynników (morfologicznych, fizjologicznych i środowiskowych) ją
warunkujących, zmianom postawy ciała w filogenezie i ontogenezie, metodom wykorzystywanym do jej oceny oraz pozycjom ciała człowieka przyjmowanym podczas pracy, wypoczynku i aktywności sportowo-rekreacyjnej.

Czy sami sobie podkładamy nogę? Jeszcze nie tak dawno uzbrojeni w oszczep polowaliśmy na mamuty, dziś spacerujemy po Księżycu, rozbijamy atomy i serfujemy po internecie. Ciągle jednak podlegamy skomplikowanym prawom ewolucji. Czy jesteśmy gotowi na nowoczesność? Brytyjski naukowiec Adam Hart udowadnia, że ewolucja przygotowała nas do życia w świecie, który właściwie już nie istnieje, a biologiczne adaptacje często działają na naszą szkodę. Otyłość jest spuścizną czasów, w których nauczyliśmy się gromadzić w organizmie tłuszcz, by przetrwać okresy głodu. Stres, czyli ratująca życie reakcja zachodząca w obliczu ataku niedźwiedzia, może teraz powodować bóle głowy i problemy z sercem. W toku ewolucji staliśmy się istotami skłonnymi do nieakceptowanej obecnie przemocy. Gnębią nas nietolerancje laktozy i glukozy… Ale nie wszystko stracone! Autor Niedostosowanych przekonuje, że skuteczne terapie, bazujące na wiedzy o ewolucji, pomogą nam pozbyć się tych problemów. I może już wkrótce będziemy lepiej „dostosowani”? Czy wiesz, że: zmiana diety człowieka neolitu doprowadziła do stłoczenia zębów, w których pojawiła się próchnica? mutacja genetyczna umożliwiająca dorosłym picie mleka bez przykrych kłopotów żołądkowych wystąpiła 3500 lat temu? gen otyłości odkryty u mieszkańców Samoa zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę? Adam Hart pokazuje z ożywczo nowatorskiej perspektywy, jak to jest wieść życie w nowoczesnym świecie, dysponując ciałem z epoki kamienia. Ta książka to ewolucjonistyczny majstersztyk, frapujący, demaskatorski i skłaniający do refleksji. Jules Howard, zoolog, popularyzator nauki, autor książki Death on Earth Tak, jest to niezwykle wnikliwa analiza niezgodności między naszą starożytną biologią a nowoczesnym światem; tak, jest to książka wypełniona po brzegi obserwacjami naukowymi; ale przede wszystkim, dzięki potoczystemu i przystępnemu językowi, jakim operuje Adam Hart, jest to naprawdę znakomita lektura! Rick Edwards, dziennikarz radiowy i autor podcastu Science-ish Lektura obowiązkowa dla tych, którzy pragną zrozumieć, co zrobiliśmy źle i czy możemy mieć nadzieję, że kiedykolwiek uda się nam wszystko naprawić. Matthew Wright, dziennikarz radiowy Niezwykle aktualna i dająca do myślenia książka, napisana inteligentnie i przystępnie; jedna z najlepszych, jakie kiedykolwiek czytałam. Helen Pilcher, autorka książek popularnonaukowych, m.in. Life Changing Adam Hart jest entomologiem oraz wykładowcą komunikacji naukowej na Uniwersytecie Gloucestershire. Współpracuje z BBC Radio 4 i BBC World Service, dla którego realizuje audycje dokumentalno-naukowe. Jest jednym z narratorów wielu popularnych cykli telewizyjnych programów dokumentalnych, w tym Planet Ant: Life Inside the Colony (BBC 4), Life on Planet Ant (BBC 2) i Hive Alive (BBC 2). Jest także autorem ponad stu publikacji naukowych. Jego poprzednia książka popularnonaukowa ukazała się w 2015 roku i nosiła tytuł The Life of Poo (Życie kupy).

Próba opisu procesu widzenia za pomocą geometrii jest narzucaniem na ów proces określonej, intelektualnie zracjonalizowanej matrycy. Pewnym śladem, który świadczyć by mógł o tym, że starożytni myśliciele byli świadomi tego faktu, jest ich pozorne wahanie odnośnie do tego, czy promienie widzenia biegną od czy do oka. Wiedzieli wszak, że widzenie jest niemożliwe bez światła, ale same promienie widzenia jako konstrukt intelektualny stanowiły też swoisty rodzaj emisji. Z kolei paradoks euklidesowego punktu, który nie składa się z części, lecz stanowi wierzchołek geometrycznego stożka widzenia, jest kwintesencją ograniczenia tak zracjonalizowanego poznania. Na zachodzie Europy wiedza ta przepadła na bez mała tysiąc lat. Gdy powraca ona za pośrednictwem średniowiecznych perspektywistów, trafia do pracowni artystów malarzy. Ci zaś, dystansując się od paradoksów kryjących się w teorii widzenia, wzięli z niej to tylko, co potrzebne im było w ich praktyce: punkt pojęty wyłącznie jako znak naniesiony na płaszczyźnie, ale gdy tak sformatowane pojęcie punktu podjął rzemieślnik o aspiracjach filozoficznych, to jest Leonardo, ontologiczną strukturę pustego znaku przeniósł on na rzeczywistość empiryczną, z nicości czyniąc jej teoretyczną zasadę.

****
Rafał Kuczyński (1982) – ukończył socjologię na Wydziale Historyczno-Socjologicznym Uniwersytetu w Białymstoku, był również na dwuletnim stypendium (Academic Year oraz Project Year) w Bard College Berlin, A Liberal Arts University. Doktorat obronił na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Członek redakcji kwartalnika „Kronos”. Tłumaczył m.in. Hannah Arendt, Jacoba Taubesa, D.H. Lawrence’a. Pracuje w Instytucie Studiów Kulturowych UwB.

Podręcznik omawia aspekty rozwoju, genetyczne i poza genetyczne czynniki rozwoju osobniczego człowieka, rozwój struktury i funkcji w ontogenezie wraz z mechanizmami rozwoju, etapy rozwoju osobniczego człowieka od zygoty do śmierci, okresy krytyczne i przejściowe w ontogenezie człowieka i ich powiązania ze zdrowiem i jakością życia, dymorfizm płciowy, cykle i biorytmy w rozwoju ontogenetycznym człowieka, międzypokoleniowe przemiany przebiegu ontogenezy, metody i techniki badań oraz modele rozwoju biologicznego człowieka.
Podręcznik jest adresowany do studentów kierunków studiów z obszaru nauk przyrodniczych, medycznych i nauk o zdrowiu, humanistycznych i społecznych oraz wszystkich zainteresowanych zmianami fizycznymi dokonującymi się w czasie życia osobniczego człowieka.

W kwietniu 1982 roku Wade Davis, antropolog z Harvardu, wsiada do nocnego pociągu do Bostonu i otwiera kopertę. Wyciąga z niej plik pieniędzy, bilet lotniczy na Haiti i wyblakłą fotografię przedstawiającą ubogiego rolnika. To Clairvius Narcisse, człowiek-zombie, uznany za zmarłego i pogrzebany w latach sześćdziesiątych, lecz na powrót żyjący w haitańskiej społeczności. Davis wyrusza na Haiti, by rozpocząć naukowe śledztwo, którego celem jest odkrycie toksyny zmieniającej człowieka w zombie. Po zagłębieniu się w kulturę vodoun, będącą haitańską odmianą religii voodoo, i doświadczeniu mistycznych obrzędów wpada na trop dwóch trucizn pozyskiwanych z ryb i płazów. Pierwsza wywołuje stan zbliżony do śmierci klinicznej, druga odwraca ten proces, jednak trwale uszkadza mózg, pozbawiając daną osobę własnej woli i indywidualnej tożsamości. Co jednak najbardziej fascynujące – z obu chętnie korzystają władze wioski. Wąż i tęcza to nie tylko zdumiewająca historia o procesie zombifikacji, ale przede wszystkim o podróży w najbardziej pierwotne zakątki ludzkiej duchowości. Autor doskonale kreśli fenomen krwawych rytuałów vodoun, które stają się punktem wyjścia do zrozumienia doświadczonej brutalnym kolonializmem historii Haiti. „Davis zawsze jest pomiędzy: pomiędzy językami antropologii, reportażu i powieści przygodowej. Ale przede wszystkim pomiędzy światami: magii i racjonalności. Mało kto umie pisać o magii, roślinach i nauce tak przejrzyście jak on.” Mateusz Marczewski

Wołga – nieodgadniona niebieska trasa nieśpiesznego ruchu. Biegnie od drewnianych cerkiewek przez meandry komarowych rozlewisk, rosyjskie miasta i miasteczka, święte puszcze i pozostałości Bułgarii Wołżańsko-Kamskiej aż po białe budowle z kredy, klify i wąwozy, zmurszałe przystanie i wielkie radzieckie hydroelektrownie. Tatarskie chatki i pasieki na jednym brzegu, deweloperskie kilkunastopiętrowce na drugim. Kazań, Samara, Joszkar-Oła, Nabierieżnyje Czełny... To tutaj tak naprawdę kończy się Europa, a w nadwołżańskim tyglu mieszają się dziesiątki kultur, historii i wierzeń.
Konstanty Usenko, którego korzenie sięgają Koźmodiemiańska w autonomicznej Republice Mari El, zabiera nas w podróż po peryferiach Europy, nie porzucając przy tym muzycznych fascynacji. Rytm marszruty wyznaczają pradawne pentatoniczne melodie pomieszane z elektronicznym radzieckim industrialem, a magicznej podróży do źródeł towarzyszy atmosfera snu na jawie.
Wykresy fal środkowej Wołgi to brawurowy przykład punkowej etnografii i wyznanie wiary nowofalowca, próbującego poskładać swoją nomadyczną tożsamość.
„To już trzecia książka Kostka Usenki, nomady „dumnego z bycia kundlem”, muzyka i pisarza. Nie użyję terminu „dziennikarz”, ponieważ siłą jego rosyjskich opowieści jest to, że ogląda i rozmawia jako swój, a nie turysta, korespondent. Przypomina Chlebnikowa, poetę futurystę, dla którego antropologia nie była nauką, lecz przeżyciem. Usenko wspomina swoje koncerty w Tatarstanie i Republice Maryjskiej, a także dzieciństwo i utwory, których uczył się w szkole muzycznej. Historyczne rozważania o skrzydlatych irbisach i świętych drzewach mieszają się z notatkami o muzyce alternatywnej oraz analizą gangów upadającego ZSRR tańczących w sakralnych kręgach do italo disco Sabriny. Punkowa etnografia w szalonym wydaniu.” Max Cegielski