Antropologia praktyk kulinarnych Tom 5

Gdy w 1958 roku ukazała się Antropologia strukturalna, Claude Lévi-Strauss (1908–2009), później światowej sławy francuski antropolog, miał już za sobą kilka ważnych publikacji, w tym bestsellerowy Smutek tropików. Zapewne dzięki Antropologii… został rok później powołany do College de France. Tom obejmuje działy omawiające język i pokrewieństwo, organizację społeczną, magię i religię (gdzie autor opisuje m.in. strukturę mitów) oraz sztukę. Dzieło już samym tytułem ukształtowało pewną perspektywę poznawczą w tej dziedzinie. Wzorem amerykańskim Lévi-Strauss mówi raczej o antropologii kulturowej niż o etnologii, tę zaś jako teoretyczną naukę porównawczą odróżnia od etnografii. Antropologia-etnologia ma poszukiwać struktur organizujących różne dziedziny życia społeczności ludzkich. Ma się sytuować między jałową ogólnością teorii a równie jałowym banałem szczegółowego opisu etnograficznego. Inspirowany fonologią Jakobsona i lingwistyką de Saussure’a, Lévi-Strauss za pomocą prostych środków algebraicznych rozwija skomplikowane teorie wyjaśniające m.in. struktury relacji pokrewieństwa zarówno wśród grup etnicznych, jak i w mitologii. Strukturalizm był w naukach humanistycznych znakiem czasu, a Antropologia strukturalna przyczyniła się do upowszechnienia tej orientacji w latach sześćdziesiątych XX wieku. Inaczej jednak niż dogmatyczni pozytywiści odcinający badania formalne od empirycznych Lévi-Strauss pojmował etnologię strukturalną jako drugą obok historii twarz Janusowego oblicza nauki.

Każdy z nas ma swoją pamięć – to dzięki niej wiemy, kim jesteśmy. Ale czy istnieje jakieś My, które swoją tożsamość również buduje na pamięci? A jeśli tak, to czy pamięć owego My, pamięć zbiorowa, składa się z pamięci indywidualnych, autobiograficznych?
To byłoby zbyt proste. Tak jak zbiorowość nie jest wyłącznie sumą jednostek, tak samo pamięć zbiorowa nie może być sumą jednostkowych pamięci. Istnieją wprawdzie pewne analogie, lecz mogą one posłużyć tylko jako wskazówki do badania tego złożonego zjawiska, interesującego zarówno dla psychologów, jak i dla historyków, antropologów, socjologów czy literaturoznawców.
Zagadnienie pamięci zbiorowej ma więc charakter interdyscyplinarny. Przedstawiciele różnych dziedzin szukają odpowiedzi na pytanie, co owa pamięć zawiera, jakie informacje trafiają do jej zasobów, a jakie z niej znikają – lub są wymazywane. Z pamięcią zbiorową łączą się bowiem pewne procesy: jej formowania, zniekształcania, a nawet zawłaszczania.
To, do jakiej pamięci się odwołujemy – czy tej, która gloryfikuje naszą przeszłość, celebruje męczeństwo i chwali dokonania, czy może tej, w której obraz naszej wspólnoty jest nieco mniej idealizowany – wywiera istotny wpływ na to, jak traktujemy samych siebie, a także innych ludzi, tych, którzy tworzą odrębne zbiorowości. Znacząco wpłynie też na naszą przyszłość, którą dopiero zbudujemy.
Książka Tomasza Maruszewskiego jest cennym źródłem wiedzy psychologicznej nie tylko o tym, jak tworzy się i jak funkcjonuje pamięć zbiorowa, lecz przede wszystkim o tym, w jaki sposób jest użytkowana w społecznej codzienności. Ma to szczególne znaczenie w społeczeństwach trapionych przez konflikty światopoglądowe czy polityczne, bo skonfliktowane strony tworzą odmienne wersje zbiorowej pamięci dotyczącej tych samych faktów, zdarzeń czy idei. Zrozumienie istoty wielu konfliktów społecznych jest tym samym niemożliwe bez rekonstrukcji różnych wersji pamięci zbiorowej.
Z recenzji Wiesława Łukaszewskiego
Książka podejmuje ważne zagadnienie relacji między pamięcią jednostki, zwłaszcza autobiograficzną, a pamięcią zbiorową. Ta ostatnia często bywała i wciąż bywa przedmiotem rozważań historyków i socjologów, jak również politologów i antropologów kulturowych. Ale zarówno ich pojmowanie, jak i sposoby badania stosowane w tych dziedzinach wiedzy albo w ogóle ignorowały osiągnięcia psychologii akademickiej, albo też czerpały z niej bardzo selektywnie. Tomasz Maruszewski, wychodząc od ustaleń swojej nauki dotyczących funkcjonowania pamięci jednostkowej, twórczo porównuje ją z pamięcią zbiorową. Znajduje wiele podobieństw między nimi, ale też znaczące różnice.
Z recenzji Macieja Dymkowskiego
Tomasz Maruszewski – profesor psychologii, wybitny badacz pamięci autobiograficznej, od pewnego czasu zajmuje się też pamięcią zbiorową. Pracuje na Wydziale Zamiejscowym Uniwersytetu SWPS w Sopocie. Specjalizuje się w psychologii poznawczej, ale w kręgu jego zainteresowań badawczych znajdują się również zagadnienia z pogranicza psychologii poznawczej i psychologii emocji, takie jak poznawcza reprezentacja emocji. Autor Psychologii poznania i Pamięci autobiograficznej, współautor monografii Emocje – aleksytymia – poznanie (wspólnie z Elżbietą Ścigałą) oraz Psychologii. Podręcznika akademickiego. Opublikował wiele artykułów naukowych, a także prac popularyzatorskich. Ma dwoje dzieci – Joannę i Krzysztofa. Pasjonuje się muzyką barokową i fotografią.

Duński przepis na to, jak zachować człowieczeństwo we współczesnym świecie Postęp i rozwój technologii od kilku dekad nabierają coraz większego tempa – nic więc dziwnego, że człowiek czuje się zagubiony. Jak pozostać sobą w czasach, w których ludzi zastępuje się maszynami? Kim tak naprawdę jesteśmy – dziełem Boga czy efektem ewolucji? Svend Brinkmann zabiera nas w fascynującą wyprawę po Europie, w czasie której towarzyszymy młodemu Andreasowi. Wraz z bohaterem – podróżującym z tajemniczym manuskryptem – dowiadujemy się, dlaczego warto stawiać sobie pytania o naturę człowieczeństwa, poznawać historię i kulturę naszego kontynentu oraz na czym polega najważniejsze zadanie ludzkości. W czasie zwiedzania Francji, Florencji, Pragi i innych miejsc odkrywamy ludzką naturę na sześć sposobów. Ta opowieść to fascynująca podróż po meandrach człowieczeństwa. Skupia się na wszystkich zagrożeniach i szansach, jakie stwarza sobie człowiek, ale przede wszystkim pozwala zrozumieć, jak skomplikowanymi istotami jesteśmy i dokąd zmierzamy. Drogi człowieku, przede wszystkim musisz wiedzieć, że człowiek to jedyna istota, która potrafi zachowywać się nieludzko. To stwierdzenie brzmi jak żart, ale należy je potraktować poważnie. Svend Brinkmann

Ta książka stawia na głowie wszystko, co do tej pory myśleliśmy o ludzkiej inteligencji.
Jak twierdzi Justin Gregg, nasze wyjątkowe umiejętności, takie jak myślenie przyczynowo skutkowe czy posługiwanie się językiem, nie sprawiają, że jesteśmy istotami lepiej przystosowanymi ewolucyjnie ani nie czynią nas szczęśliwszymi od innych gatunków.
Inteligencja pozwoliła nam rozszczepić atom, ale oddaliśmy tę wiedzę na usługi wojny, a nasze próby ujarzmienia natury doprowadziły do groźnych zmian klimatycznych. Pod względem preferencji seksualnych jesteśmy różnorodni – jak wiele innych gatunków – ale tylko my wynaleźliśmy homofobię.
Autor stawia tezę, że istnieje powód natury ewolucyjnej, dla którego inteligencja typu ludzkiego nie rozpowszechniła się w królestwie zwierząt. Okazuje się, że inne gatunki nie potrzebują jej, by osiągnąć sukces. I – co ważne – ich sukces ewolucyjny nie pociąga za sobą zniszczenia planety i ich samych.
Co jest z nami nie tak? Inteligencja to nasza chluba czy przekleństwo? Prawda jest dziwniejsza i ciekawsza, niż myślimy.
JUSTIN GREGG jest pracownikiem naukowym Dolphin Communication Project oraz adiunktem na uniwersytecie St. Francis Xavier w Kanadzie, gdzie zajmuje się behawiorem zwierząt. Badał zdolności echolokacyjne delfinów żyjących w wodach Japonii i Bahamów.
„Prowokująca i dowcipna książka, która godzi w nasze ludzkie samozadowolenie”. - THE NEW YORK TIMES

The first volume of the graphic adaptation of Yuval Noah Harari's global phenomenon and smash Sunday Times #1 bestseller, with gorgeous full-colour illustrations and a beautiful package - the perfect gift for the curious beings in your life.

One hundred thousand years ago, at least six different species of humans inhabited Earth. Yet today there is only one-homo sapiens. What happened to the others? And what may happen to us?

In this first volume of the full-colour illustrated adaptation of his groundbreaking book, renowned historian Yuval Harari tells the story of humankind's creation and evolution, exploring the ways in which biology and history have defined us and enhanced our understanding of what it means to be "human". From examining the role evolving humans have played in the global ecosystem to charting the rise of empires, Sapiens challenges us to reconsider accepted beliefs, connect past developments with contemporary concerns, and view specific events within the context of larger ideas.

Featuring 256 pages of full-colour illustrations and easy-to-understand text covering the first part of the full-length original edition, this adaptation of the mind-expanding book furthers the ongoing conversation as it introduces Harari's ideas to a wider new readership.

Antropologiczne spojrzenie na cielesność w kobiecym bieganiu wyczynowym z punktu widzenia autoetnografii, antropologii ciała oraz antropologii sportu. Autorka przyjmuje dwie uzupełniające się perspektywy: wewnętrzną, czyli zapis zmysłowy odczuwania biegu, oraz zewnętrzną, jaką jest próba pokazania, w jaki sposób zawodniczki poddawane są sportowej dyscyplinie i jednocześnie jak konstruuje się kobieca sprawczość w bieganiu wyczynowym.