Arytmetyka diabła

„Płonęli gniewem” to napisana w 1934 roku autobiografia i zarazem dziennik żydowskiego nastolatka z Bielska Podlaskiego, ukrywającego się pod pseudonimem „Beniamin R”. W tomie znalazł się też napisany w 1935 roku przez tego samego autora list do wybitnego filologa i językoznawcy Maksa Weinreicha.
W prezentowanych tekstach Czytelnik znajdzie fascynujący opis dzieciństwa i dorastania. Przedstawiona została w nich międzywojenna żydowska kultura młodzieżowa, a także syjonizm, socjalizm, komunizm i ostra rywalizacja między nimi. W tomie znajdują się też opisy katastrofy humanitarnej okresu pierwszej wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej czy też przemocy antyżydowskiej na podlaskiej prowincji w połowie lat trzydziestych XX wieku.
„Płonęli gniewem” jest też zapisem burzliwego procesu dorastania i konfliktów międzypokoleniowych, napięć między światem żydowskiej tradycji a procesami sekularyzacji. Na stronach autobiografii i listu Beniamina R. Czytelnik spotka też takie postaci, jak przyszły premier Państwa Izrael Menachem Begin czy też odwiedzający Polskę w 1931 roku największy hebrajski poeta XX wieku Chaim Nachman Bialik.
W serii ukazały się:
Ludwig Kalisch, Obrazki z moich lat chłopięcych Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM I Najstarsze pamiętniki Żydów krakowskich: Meir ben Jechiel Kadosz z Brodu, Zwój pana Meira, Jom Tow Lipmann Heller, Zwój nienawiści Jecheskiel Kotik, Moje wspomnienia, TOM II Estera Rachela Kamińska, Boso przez ciernie i kwiaty. Memuary „matki teatru żydowskiego” Mordechaj Aron Gincburg, Awiezer. Wyznania maskila

„Dziedzictwo” jest swoistą opowieścią detektywistyczną skomponowaną z rozmów nagrywanych podczas produkcji znanego filmu dokumentalnego Pawła Łozińskiego „Miejsce urodzenia”. Henryk Grynberg wraca po latach w swoje rodzinne strony, żeby dowiedzieć się, kto zamordował jego ojca i co się stało z jego półtorarocznym bratem. To śledztwo doprowadza do odkrycia wstrząsającej prawdy i ekshumacji zwłok. Dialogi o głębokim ładunku psychologicznym ukazują również szeroką gamę postaw moralnych, a końcowy monolog-epilog koryguje niektóre zeznania i uzupełnia szczegóły zbrodni nieujawnione na filmie.

Jak dotąd jedyna syntetyczna i oparta na rzetelnych badaniach źródłowych monografia konspiracyjnej Rady Pomocy Żydom i jej działalności w Warszawie. Praca powstała u początku lat 80 XX wieku – do dzisiaj aktualna. Drugie wydanie dr Aleksandra Namysło uzupełniła o przedstawienie dorobku badawczego polskiej historiografii w ostatnich 40 latach oraz dodała po raz pierwszy opracowany życiorys samej Teresy Prekerowej.
Podstawowa książka do dziejów polskiego państwa podziemnego i stosunków polsko-żydowskich w trakcie II wojny światowej.

W albumie poświęconym historii i znaczeniu ulicy Nalewki - najsłynniejszej, wręcz legendarnej żydowskiej ulicy, będącej bijącym sercem Dzielnicy Północnej - obok licznych archiwalnych fotografii pochodzących ze zbiorów instytucji z kraju i ze świata, zamieszczony został cykl esejów historycznych, kulturoznawczych, antropologicznych autorstwa cenionych ekspertów: varsavianistów, badaczy kultury jidysz oraz naukowców zajmujących się dziejami warszawskiego getta. W publikacji, oprócz fotografii znanych i cenionych autorów, takich jak Alter Kacyzne, Roman Vishniac czy Menachem Kipnis, znalazły się także fotografie nieprezentowane nigdzie wcześniej. Zebrane zdjęcia pokazują zarówno codzienne życie na ulicy Nalewki przed II wojną światową, jak i ulicę w czasie funkcjonowania getta warszawskiego, aż po jego ostateczną zagładę i morze ruin po wojnie.

Fragment recenzji dr. Krzysztofa Persaka

(…) całościowy, kompletny obraz powojennej przemocy wobec Żydów nie istniał. Nie było nawet wiadomo, ilu Żydów zostało w Polsce zabitych po wojnie – różni autorzy podawali szacunki od kilkuset do dwóch tysięcy. Na tym tle praca prof. Kwieka (mimo ukazania się w ostatnich latach wielu bardzo wartościowych prac przyczynkarskich oraz studiów przypadku) jest kolejnym milowym krokiem naprzód.

Autor nie tylko bowiem podjął temat antyżydowskiej przemocy w ujęciu całościowym, ale postanowił zrobić to, czego należało dokonać już dawno – skatalogować wszystkie przypadki agresji wobec Żydów w pierwszych latach po wojnie. Jest to więc praca o znaczeniu fundamentalnym, którą na zasadzie analogii można porównać do badań podstawowych w naukach ścisłych. Nie trzeba dodawać, że przeprowadzone badania (głównie archiwalne) były olbrzymim, praco- i czasochłonnym przedsięwzięciem, którego zapewne w tej skali nikt już nie powtórzy.

Julian Kwiek
Historyk ur. w 1954 roku. Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1999 roku uzyskał w UJ stopień doktora nauk humanistycznych. W 2009 roku Rada Wydziału Historycznego UJ nadała mu stopień doktora habilitowanego. Od 2015 roku profesor uczelni. Autor 12 książek i kilkudziesięciu artykułów naukowych. Zajmuje się najnowszymi dziejami Polski. jego zainteresowania badawcze koncentrują się na problematyce mniejszości narodowych (Żydzi, Łemkowie, Słowacy) i tzw. polskich miesięcy, tj. października 1956 roku, wydarzeń marcowych i grudniowych oraz „Solidarności”.

Tysiące dzieci, którym wojna odebrała dom.
Niezwykła kobieta, która zmierzyła się z Adolfem Eichmannem, aby je ratować.
Austria, 1936 rok. Dla piętnastoletniego Stephana, chłopaka z zamożnej i wpływowej żydowskiej rodziny, naziści są zaledwie hałaśliwymi, pozbawionymi wpływów nudziarzami. Jego najbliższą przyjaciółką jest błyskotliwa Žofie-Helene, której matka prowadzi postępową antynazistowską gazetę. Gdy naziści przejmują kontrolę, ich beztroskie życie zamienia się w koszmar.
Jest dla nich jednak iskierka nadziei. Holenderka Truus Wijsmuller, bojowniczka ruchu oporu, ryzykuje życiem, pragnąc ocalić jak najwięcej ludzkich istnień, i organizuje transport uchodźców do Wielkiej Brytanii. Musi zmierzyć się z Adolfem Eichmannem, nazistowskim biurokratą. Dzięki zdeterminowanej Truus zarówno Stephan oraz Zofie-Helene, jak i tysiące innych dzieci mają szansę na dotarcie za granicę, gdzie czeka ich równie niepewna przyszłość.
__
„Ostatni pociąg to absolutnie fascynująca, pięknie oddana historia miłości, straty i heroizmu wśród mrocznych dni poprzedzających II wojnę światową. Clayton doskonale oddaje napięcie i boleść tamtych czasów. To portret kobiet, które walczą o to, co wydaje się niemożliwe – szansę na uratowanie dzieci”. – Kristin Hannah, autorka bestsellerów Słowik i Wielka samotność
„Z zachwytem przeczytałam tę znakomitą książkę poruszającą temat kindertransportów, powieść, w której współczucie przeplata się z nadzieją i miłością. Dziękuję, Meg Waite Clayton, że przypomniałaś nam o tym, co może się dziać, kiedy dobrzy ludzie zmówią się przeciwko złu”. – Heather Morris, autorka bestsellerów Tatuażysta z Auschwitz i Podróż Cilki