Autentyczność osobowa a medialność

Człowiek czarnoromantyczny jest odwrotnością człowieka jako duchowej doskonałości: niecierpliwy, pyszny, gniewny, niesprawiedliwy, nieufny, niewierny, bezwstydny. Ale przy tym wszystkim: ma rozmach! Destruktor, zbrodniarz, banita, który odpłatę mógłby znaleźć tylko w jakiejś koszmarnej męczarni. W dziełach czarnej romantyki do nieba wzdycha w człowieku samo Piekło.

Ponownie narodzisz się w jakimś łonie, ponownie ukształtuje się twój szkielet, ponownie trafi ta właśnie stronica do tych samych twoich rąk, ponownie przemierzysz wszystkie godziny aż do godziny twej niepojętej śmierci [Borges, Doktryna cykli].
Sformułowanie Jorge Luisa Borgesa wydobywa inspirującą siłę Nietzscheańskiej myśli o wiecznym powrocie, a równocześnie uwypukla jej przenikliwy i dojmujący charakter. Zdanie sobie sprawy z możliwości takiego powtórzenia może prowadzić do zakwestionowania oczywistości naszego trwania w czasie, wyobcowuje nas z nas samych. Idea wiecznego powrotu skłania do zadania pytania, które od tej pory powinno nam towarzyszyć nieustannie: „Czy chcesz tego jeszcze raz i jeszcze niezliczone razy?”.
Hanna Buczyńska-Garewicz, komentując chyba najbardziej znane wyrażenie tej idei – paragraf 341 Wiedzy radosnej – twierdzi, że na to pytanie można odpowiedzieć dwojako: wściekłością „zgrzytania zębami” lub „boską radością powtórzenia”, która rodzi się wraz z umiłowaniem wiecznego powracania losu. Monografia Boska radość powtórzenia. Idea wiecznego powrotu ponawia pytanie o filozoficzne znaczenie Nietzscheańskiej idei wiecznego powrotu w przekonaniu, że wywołane w ten sposób odpowiedzi będą istotne nie tylko dla badaczy pism Nietzschego, lecz także dla wszystkich zainteresowanych problemem ludzkiego istnienia w czasie.
Prezentowana praca jest próbą, z jednej strony, ustosunkowania się do obecnych w literaturze interpretacji „myśli przepaścistej”, poddania ich refleksji i krytyce, z drugiej – pokazania nowych możliwości jej rozumienia. Obok rozważań filozoficznych proponuje rozważania filologiczne, które porządkują system pojęć związanych z kategorią czasu w języku greckim oraz w literaturze greckiej..

Publikacja traktuje o podstawach filozoficznych wychowania, o prawdzie, miłości, moralności. Książka ważna dla wykładowców, którzy czują potrzebę pogłębienia studium myśli pedagogicznej i wizji praktyki wychowawczej o aspekty filozoficzne.

Ciało i filozofia nie są biegunami zbytnio odległymi od siebie, ciało i polityka w niebezpieczny sposób mogą okazać się niemal jednym i tym samym. W czasach „płynnej nowoczesności” ciało jawi się jako byt paradoksalny: stanowi zarazem źródło i cel zabiegów politycznych. Ciało jako źródło to energia spożytkowana na pracę, natomiast ciało jako cel to matryca, na której zapisują się wypracowane zmiany. Być może zatem powinniśmy uciąć wszelkie spory i wraz z Michelem de Certeau połączyć przeciwległe bieguny w jedno „ciało-władzę”? Kaźń Damiensa dokonuje się wciąż na nowo zgodnie z wyrażonym przez Foucaulta przesłaniem: „nie istnieje prawo, które by się nie zapisywało na ciele. […] Jest ono grawerowane na pergaminie wykonanym ze skóry swych podmiotów. Wyraża się w formie korpusu praw. Prawo czyni z ciała swą księgę”. […]
Ciało jako projekt filozoficzny w szczególny sposób musi pozostawać dziełem otwartym. Można, a nawet trzeba je badać, klasyfikować, nazywać i teoretycznie przekształcać, z tym jednak zastrzeżeniem, że po ukończonej pracy nie może ono w żadnym wypadku przypominać otwartego trupa, roz-czytanej księgi czy roz-pisanego zadania. Nie jest to bowiem ani możliwe, ani konieczne. Ponowoczesne użycia ciała stwarzają doskonałą okazję do rzeczywistego i pełnego otwarcia na nową estetykę, którą my, współcześni, moglibyśmy przyjąć jako niepowtarzalną okazję do suwerennego wykreowania samych siebie. Nawet jeśli, mimo wszystko, akt ten zostanie przez innych pojęty jako gra polityczna, to niechaj i tak pozostanie. Wszak zdecydowanie lepsze to niż człowiek odcieleśniony, wyzuty z wstydliwej fizjologii i zastygły w „mądrych księgach”.

Celem publikacji jest zasygnalizowanie zasadności i wagi podjęcia filozoficznych badań, zmierzających do uchwycenia iunctim między dwiema nominalnie kontradykcyjnymi względem siebie eksplikacjami bytu ludzkiego. Jedno z nich eksponuje niejednoznaczność, niejednolitość i historyczny wariabilizm, nieodrodnie towarzyszące bytowi ludzkiemu. Drugie, przeciwnie, domaga się ujawnienia i opisania tego, co składa się na swoistość bytu ludzkiego i przesądza o jego tożsamości, niezależnie od historyczno-kulturowego kontekstu, który niewątpliwie stanowi trwały horyzont ludzkiego istnienia – wciąż poszerzający się, obejmujący dziedzinę zjawisk podlegających nieustannej fluktuacji.
Pytanie o człowieka – stawiane w obrębie dyskursu filozoficznego – należy do pytań równie kłopotliwych, co fundamentalnych. Jego wartość tkwi w nim samym, a jego potencjał jest zarazem potencjałem filozofii – skłania do podejmowania poszukiwań, uzasadnia ich aktualność, dowodzi tego, że filozofia nie jest intelektualną rozrywką, wyobcowaną z cywilizacyjnego kontekstu współczesności.
Prezentowana monografia – dotycząca węzłowych kwestii związanych ze specyfiką filozoficznego pytania o człowieka, jego dotychczasową drogą i perspektywami – jest pierwszym tomem planowanego cyklu: Filozofia na tropie człowieka; kolejne będą poświęcone dialogicznej recepcji problematyki antropologicznej (Człowiek dialogu) oraz antropologii fundamentalnej Michaela Landmanna (Przeszłość i przyszłość antropologii fundamentalnej).

Uwaga. Nie ma możliwości kopiowania tekstu z utworu.

W Czynach miłości S. Kierkegaard jest filozofem i poetą. Trudno paroma słowami opisać szlachetnie brzmiącą, delikatną i pełną godności wymowę tego dzieła. Nie sposób wyliczyć wszystkich wątków, pomysłów, błyskotliwych metafor i porównań, jakie znajdujemy w poszczególnych mowach. Te pełne wewnętrznej powagi zdania napisał poeta, który swobodnie przenikał zakamarki ludzkiego ducha, zachowując jednocześnie świeżość spojrzenia na rzeczy nowe i zaskakujące. Tak powstałe dzieło nie jest po prostu wykładem o miłości, lecz raczej quasi-fenomenologicznym dociekaniem, które ma dotrzeć do każdej odnogi, każdej zatoczki tej olbrzymiej rzeki, jaką jest problematyka miłości. Kierkegaard nie jest jednym z wielu poetów romantycznych, opiewającym miłość dwojga ludzi, lecz raczej poetą w dawniejszym, renesansowym stylu, który z uporem rozjaśnia zagadki ludzkiego świata, podporządkowując im swój język.