Autobiografia Osho Wyd. 2

„AGATa. Sekrety Pierwszej Damy”! to druga książka pisarskiego duetu: Agnieszki Kuchnia-Wołosiewicz i Michała Kramka. Autorzy zapraszają do lektury tekstu poświęconego Pani Agacie Kornhauser-Dudzie, które jest osobą tym bardziej interesującą, że budowana jest wokół niej aura tajemniczości. Pierwsza Dama to jednak osoba bardzo otwarta, serdeczna i szczera – tak sądzą wszystkie osoby, które mogły Ją poznać osobiście i do których dotarli Agnieszka i Michał. Sekrety powstają dlatego, że nie nagłaśniana jest na co dzień szeroka działalność Pani Prezydentowej. Książka odkrywa je przed czytelnikami.

Leopold Tyrmand wrócił do powojennej Polski z własnej woli. Jednak szybko okazało się, że nowa rzeczywistość tłamsi go zarówno literacko jak i osobowościowo. W połowie lat 60. wyemigrował i osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie próbował stać się autorem anglojęzycznym.

Literacka aktywność Leopolda Tyrmanda zamyka się w czterech dekadach, a zawarte w niniejszym tomie wypowiedzi pisarza dokumentują niemal cały ten okres. Pochodzą one ze źródeł, wśród których są: wywiady prasowe, nieznane, niepublikowane dotąd notatniki czy też materiały służb PRL pozyskane z podsłuchu.
Tyrmandowi nieobce było hasłowe porządkowanie wypowiedzi. Dowodzi tego jego książka pt. Zapiski dyletanta. To właśnie ona stała się konstrukcyjnym wzorem niniejszego tomu, w którym znalazły się szczere, wręcz bezkompromisowe oceny znajomych, pisarzy czy ludzi władzy. Są tu również społeczno-polityczne diagnozy, migawki z peerelowskiej rzeczywistości i wrażenia z podróży po Europie czy USA.

Podejmując lekturę Alfabetu Tyrmanda czytelnik wychodzi na spotkanie z pisarzem, którego w jakimś stopniu zna, ale także takim jego obliczem, którego zupełnie się nie spodziewa.

Beata Izdebska-Zybała opowiada o tym, jak Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie podczas drugiej wojny światowej, z narażeniem własnego życia i życia rodziny, pomagali ukrywać się żydowskim sąsiadom z podwarszawskiego Brwinowa, Milanówka i Podkowy Leśnej, oraz o pomocy udzielanej żydowskim przyjaciołom i znajomym z kręgów artystycznych i naukowych.
Iwaszkiewiczowie zostali pośmiertnie (w 1991 roku) uhonorowani przez izraelski Instytut Yad Vashem medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Sami za życia nie zabiegali o to wyróżnienie. Robili to, co uważali za powinność i co było imperatywem etycznym, co wynikało z poczucia przyzwoitości i powinności wobec drugiego człowieka.
O pomocy udzielanej Żydom podczas okupacji hitlerowskiej piszą biografowie pisarza. Wątki te pojawiają się również w licznych korespondencjach iwaszkiewiczowskich – niemniej, są to teksty rozproszone i dalece niepełne. Obecnie odeszli już i pomagający, i ci, którym udzielano pomocy. Stąd Beata Izdebska-Zybała uznała, że należy podjąć wysiłek zebrania świadectw i relacji na ten temat i przedstawić je w jednym opracowaniu. W książce znajduje się również aneks, w którym autorka zebrała przedstawia fragmenty dzienników Anny i Jarosława oraz wspomnienia ich córki, Marii, poświęcone wydarzeniom związanym z ratowaniem Żydów. Autorka dokonała także wyboru zdjęć, które pokazują osoby ratowane przez Iwaszkiewiczów i związane z tymi działaniami dokumenty.
Beata Izdebska-Zybała pokazuje także miejsce Zagłady w poezji i prozie Jarosława Iwaszkiewicza, pisze o uwrażliwieniu pisarza na powojenne przejawy antysemityzmu w społeczeństwie polskim i w polityce władz PRL (marzec 1968). Jak pisze autorka, „pisarz głęboko ubolewał nad spodziewanymi moralnymi skutkami okupacji i niemieckiego bestialstwa wobec Żydów. Jego zdaniem najgłębszą raną [zadaną przez Niemców] było pogrzebanie ludzkiej wspólnoty i poczucia człowieczeństwa (…), głębokie upodlenie samej natury człowieka”.

Postawa Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów oraz wszystkich, którzy im pomagali w ratowaniu Żydów, jest ważnym obecnie przesłaniem dla wszystkich młodych ludzi. Może być wzorem i zachętą udzielania pomocy każdemu prześladowanemu i poszukującemu schronienia – aby nie „pogrzebać ludzkiej wspólnoty i poczucia człowieczeństwa”.

Mahatma Gandhi (1869-1948) – jedna z ikon XX wieku, ojciec założyciel niepodległych Indii, twórca idei walki bez użycia przemocy, obrony ludzi przed krzywdą i życzliwości dla człowieka (ahimsa), autor bardzo wielu książek, w tym najważniejszej, czyli właśnie Mojej autobiografii. Zwolennik wegetarianizmu, prostoty, egalitaryzmu, nawet najbiedniejszy hindus nie musiał się przy nim wstydzić swego ubóstwa. Umierał nieco zgorzkniały, gdyż nie udało mu się doprowadzić do zgody religijnej między hinduistami i muzułmanami, zginął zresztą zastrzelony przez skrajnego hinduistę 30 stycznia 1948 roku, ale nawet śmierć Mahatmy stała się w pewien sposób pozytywna, gdyż w kraju zapanowała tak wielka żałoba, że przynajmniej na jakiś czas połączyła naród.

Jak pisze Ija Lazari-Pawłowska w swojej biografii Mahatmy: koniec walki nie miał być początkiem nowych konfliktów – nakazywał więc dbać o to, aby przeciwnik, nad którym odniesione zostało zwycięstwo, nie wyszedł z walki z poczuciem klęski, z nienawiścią i chęcią odwetu. Celem jego nie było złamanie przeciwnika, lecz jego zjednanie – uważał to za jedyny sposób trwałej likwidacji antagonizmu. Czy w dzisiejszych czasach w wielu krajach postawa Gandhiego nie wydaje się naiwnością? Może i się wydaje, jednak pamiętajmy: Mahatma Gandhi wygrał nie tylko walkę o niepodległość Indii, ale też walkę o ludzką wolność i godność. I zawsze toczył tę walkę bez gwałtu, przemocy.

W publikacji przedstawiono sylwetki i dorobek autorów, którzy stali się ikonami Beat Generation oraz pisarzy dalszego planu: Johna Clellona Holmesa, Jacka Kerouaca, Allena Ginsberga, Williama S. Burroughsa, LeRoi Jonesa/Amiri Baraki, Lawrence’a Ferlinghettiego, Joyce Johnson, Diane di Primy i Richarda Brautigana.
Mit Pokolenia Beatu to jeden z najbardziej wyrazistych mitów kultury amerykańskiej XX wieku. Ta generacyjna nazwa niemal automatycznie przywodzi na myśl stworzony przez Allena Ginsberga w „Skowycie” zbiorowy portret młodych, wrażliwych Amerykanów, zagubionych i zbuntowanych, uciśnionych i radykalnych, pragnących wolności i popadających w ekscesy.
Dlaczego właśnie bitnikom udało się zbudować tak trwały generacyjny mit, skoro prawie każde amerykańskie pokolenie ubiegłego, niespokojnego wieku miało powody, by uważać się za „stracone”?
W jakim stopniu zadecydowały o tym nietuzinkowe biografie, frapujące charaktery i indywidualne talenty najważniejszych pokoleniowych pisarzy, a w jakim rosnące zainteresowanie mediów i szeroko pojętych kręgów opiniotwórczych, nierzadko bardzo krytycznych wobec zbuntowanej młodzieży, które pomogło rozdmuchać modę na Beat?

Jan Brzechwa zapisał się w świadomości zbiorowej głównie jako poeta. Był on jednak nie tylko błyskotliwym literatem, ale także prawnikiem międzynarodowego formatu, cenionym specjalistą z zakresu prawa autorskiego w Polsce i na świecie, zwłaszcza jako aktywny działacz ZAiKS-u.

Monografia jest pierwszym opracowaniem spuścizny Brzechwy jako prawnika. Przedstawia jego dorobek piśmienniczy w języku polskim, francuskim i włoskim oraz wpływ działalności Jana Brzechwy na treść i doktrynę prawa w Polsce. Autorzy starają się przybliżyć wątki prawnicze w biografii artysty i podkreślić jego rolę w kształtowaniu się systemu prawnego, a także świadomości prawnej w Polsce i na świecie.

Książka zawiera także analizę międzywojennego orzecznictwa i sporów sądowych dotyczących prawa autorskiego, przeprowadzoną na podstawie publikacji Jana Brzechwy, oraz źródeł o sporach, w których reprezentował strony jako adwokat.

W publikacji przedstawiono:
biografię J. Brzechwy jako adwokata;
analizę krytyczną dorobku J. Brzechwy – w szczególności jego niewydanego, czasowo zaginionego w związku z wybuchem II wojny światowej, komentarza do ustawy o prawie autorskim, a także analizę publikacji Brzechwy dotyczących nowych technologii okresu międzywojennego oraz międzynarodowych i zagranicznych aspektów prawa autorskiego, w tym opisywanego przez niego przed II wojną światową zagranicznego orzecznictwa prawnoautorskiego;
charakterystykę J. Brzechwy jako prawnika na tle epoki zawierającą krytyczne przedstawienie polskiego orzecznictwa autorskiego z okresu 1929–1939, badanego przez pryzmat wydanych przez niego publikacji, opis stanowiska Jana Brzechwy w sprawie praw autorskich do filmu dźwiękowego oraz sporu, jaki prowadził na ten temat z innymi prawnikami z epoki, wnikliwą relację z procesu pomiędzy Zenonem Przesmyckim i prof. Tadeuszem Pinim o spuściznę po Cyprianie Norwidzie oraz sylwetkę J. Brzechwy na tle sporu Związku Nauczycielstwa Polskiego z „Ilustrowanym Kurierem Codziennym" (słynna sprawa o propagandę bolszewicką w czasopiśmie dla młodzieży szkolnej „Płomyk");
wybrane sprawy powojenne – w tym charakterystykę działalności prawniczej J. Brzechwy w okresie PRL-u oraz analizę sytuacji prawnej jego niewydanego komentarza do pierwszej polskiej ustawy o prawie autorskim.
Książka jest adresowana nie tylko do szerokiego kręgu osób zainteresowanych życiem i twórczością Jana Brzechwy, ale także do prawników zainteresowanych rozwojem prawa autorskiego, do rozwoju którego J. Brzechwa znacząco się przyczynił, oraz historyków. Dzięki połączeniu wątków biograficznych z prawniczymi i historycznymi publikacja ma uniwersalny charakter i z pewnością będzie niezwykle interesującą pozycją dla czytelników.