Autoportret z Lisiczką

Wiesław Budzyński. Pisarz. Biograf Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Brunona Schulza. Członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Autor kilkunastu książek o tematyce historyczno-literackiej, m.in.: „Miłości i śmierci Krzysztofa Kamila”, „Schulza pod kluczem”, „Świątyni przodków” i „Miasta Lwowa”. Trzykrotnie nagradzany przez ministra kultury, w tym Nagrodą Specjalną za całokształt twórczości. Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta.

Spis treści
Beniowski



Pieśń I

Pieśń II

Pieśń III

Pieśń IV

Pieśń V



Opracowanie

Biografia Juliusza Słowackiego

Kalendarium życia i twórczości

Geneza Beniowskiego

Tytuł

Warstwa fabularna poematu

Czas i miejsce akcji

Tło historyczne

Przebieg wydarzeń

Dzieje bohatera

Kreacja bohatera i jej funkcje

Inni bohaterowie

Tematyka dygresji w Beniowskim

Sposób łączenia obu warstw utworu. Dyskurs z czytelnikiem

Poeta jako bohater poematu

O sobie samym. Liryzm utworu

Rozprawa z krytykami

Program nowej poezji

Kompozycja. Gatunek literacki

Narrator

Cytaty, które mogą się przydać

Indeks komentarzy do tekstu

W latach 1939 – 1945 w Polsce do literatury „wchodziło się” poprzez pismo literackie. Tak działo się np. z noblistką Szymborską, która debiutowała na łamach krakowskiej „Walki”. Jerzy Putrament pisał : „Chociaż nie wyszły z tego żadne Żagary to przecież mam z tej Walki pewną satysfakcję. To w niej debiutowała tak dobra poetka Wisława Szymborska ”. Autor niniejszej publikacji wyodrębnił kategorię czasopisma literackie młodych, przeciwstawiając je kategorii czasopisma literackie dla młodych. Wyodrębnione m.in. przez prof. Wykę kategorie periodyzacji literatury: kryterium historyczne i pokoleniowe (grupy i pokolenia literackie) wskazują na jeden z ważnych instrumentów obecności nowych świadomości pokoleniowych w historycznoliterackich dziejach Polski. Kryteria wyodrębnienia: związek instytucjonalny o charakterze najczęściej nieformalnym z dowolną formą zorganizowania lub skupienia literatów, prasa jako ważny czynnik literackich interakcji w społeczeństwie, geneza związana z dążeniem młodych do posiadania własnego, przez siebie programowanego periodyku, opozycja wobec sytuacji zastanej, zarówno w sensie programowym, jak i instytucjonalnym. W kreowaniu tych świadomości pokoleniowych i w powstających programach literackich odegrały ważną rolę periodyki młodo literackie jak np. „Sztuka i Naród”, „Walka”, „Inaczej”, „Pokolenie”, „Nurt”, „Po Prostu”, „Wyboje”, „Zebra”, „Orientacja”, „Nowy Wyraz” i inne.

Gdańsk w literaturze. Bibliografia od roku 997 do dzisiaj jest edycją w zamyśle sześciotomową. Bibliografia przeznaczona jest dla wszystkich zainteresowanych obrazem miasta utrwalonym na kartach literatury pięknej.
W zamierzeniu ma być nie tylko pomocą naukową dla badaczy literatury poszukujących utworów dotyczących Gdańska, ale również swoistym przewodnikiem po lekturach i kopalnią informacji o mieście dla szerszego kręgu odbiorców.

Książka Katarzyny Szkaradnik stanowi rekonstrukcję „autoportretu rozproszonego” Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły, na który składają się nie tylko portrety indywidualne, lecz także portret społeczny i wspólnotowy. Wyłania się on z persewerujących w monografii węzłowych problemów: historyczności, lokalności i pogranicza, narracji, języka, ideologii, w związku z którymi odsłania się wspólny rdzeń postaw tych postaci. Jest to rekonstrukcja fascynująca, przede wszystkim z racji przedstawienia kontrpropozycji dla dominującego polskiego imaginarium. Osiami, na których rozpięte zostało studium, są dwa sposoby rozumienia historyczności: pierwszy odsyła do narratywistycznej filozofii historii, z jej naciskiem na dyskursywne reguły reprezentacji przeszłości, drugi to doświadczanie dziejowości w indywidualnej biografii, z kluczową rolą narracji jako czynnika integrującego. Wybór takiej dominanty uzasadniają praktyki tekstowe bohaterów – wszyscy trzej uprawiali bądź pisarstwo historyczne, bądź refleksję nad historią, a równolegle pisarstwo autobiograficzne. Historyczność jest więc dla nich wyzwaniem zarówno egzystencjalnym, jak i pisarskim. Autorka ze znawstwem prezentuje to dialektyczne napięcie i zastanawia się nad pragmatyką pisania, które wynika z konfrontacji jednostkowości z historią wydarzeniową. Podkreślić należy wartość poznawczą książki, ponieważ daje ona wgląd w twórczość postaci mało znanych, a wybitnych, o wyjątkowym formacie intelektualnym, które z perspektywy peryferyjnej przepracowują polskość i historię. dr hab. Elżbieta Rybicka, prof. UJ Historia jako narracja i doświadczenie to pochwała literatury regionalnej. Ukazanie historii lokalnej przez pryzmat (auto)biografii Jana Szczepańskiego, Józefa Pilcha i Jana Wantuły pozwala uwypuklić ciekawe wątki związane z kwestiami przepracowywania przeszłości, problemów tożsamościowych czy inkulturacji. Autorka słusznie przyjęła perspektywę porównawczą, gdyż analizowanych pisarzy „łączą stosunki rodzinne lub przyjacielskie, chłopskie pochodzenie, miejsce urodzenia, wyznanie ewangelicko-augsburskie, w konsekwencji zaś wspólny habitus i zasadnicze wątki myślowe”. Poszukuje w ich tekstach idei bliskich humanistyce afirmatywnej, przekonując, że bohaterom książki nie chodzi o „fakty historyczne, lecz o przywracanie/nadawanie ładu, wciąż na nowo podejmowane próby scalania jako ocalania”. W rozważaniach różnych historiografów przewija się motyw traktowania historii jako ludzkiej samowiedzy (R.G. Collingwood) i sposobu poszukiwania siebie, co uwidacznia się także w analizach zawartych w monografii. Ów pierwiastek egzystencjalny zasługuje na szczególną uwagę. Wskazuje bowiem na formacyjne znaczenie historii/humanistyki, której znajomość powinna we właściwym czasie stać się impulsem zdolnym – jak pisze ważny dla wymowy książki Hans-Georg Gadamer – „wyprowadzać nas poza samych siebie”. prof. dr hab. Ewa Domańska Katarzyna Szkaradnik – ur. w 1987 r., literaturoznawczyni i kulturoznawczyni, redaktorka tekstów, w tym edycji źródłowych. Opracowała m.in. Zmieszany zapach książek i jabłek. Wybór korespondencji Jana Wantuły z lat 1899–1953 (nominowany do finału konkursu Książka Historyczna Roku i uznany przez Ruch Stowarzyszeń Regionalnych RP za najlepszą książkę regionalistyczną 2017 r.). Laureatka konkursu „Preludium 4” Narodowego Centrum Nauki oraz III nagrody w 14. konkursie Narodowego Centrum Kultury na pracę doktorską, zwyciężczyni Ogólnopolskiego Dyktanda 2007. Publikowała m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Czasie Kultury”, „Kulturze i Społeczeństwie”, od 2011 r. pisze recenzje do „artPAPIERu”. Interesuje się antropologią literatury, hermeneutyką oraz kulturą i przeszłością Śląska Cieszyńskiego, a pozanaukowo musicalami.

W przypadku reporterskiej twórczości Hugo-Badera włóczęga – niespieszne przemieszczanie się, często bez wyraźnego celu, dla samej przyjemności wędrowania i obserwacji – jest czymś więcej niż wątkiem, motywem, toposem czy sposobem ukształtowania narracji, jak np. w pasażach tekstowych. To model reporterskiego życia, nieodłączny element autokreacji tekstowego „ja”, życiopisarska strategia, bez której nie sposób interpretować całościowo twórczości tego autora.
Z rozdziału 1
*
Izabella Adamczewska-Baranowska w swej opowieści próbuje podsumować tytułową włóczęgę autora – szkicuje hipnotyzujący portret reportera-chuligana, błękitnego ptaka opuszczającego wąskie ramy prasy, by w Szamańskiej chorobie „odlecieć” w rejony literatury. Śledząc wątki związane z życiopisaniem, wskazuje na reporterskie włóczęgi Hugo-Badera po Polsce potransformacyjnej i rozkładającym się Imperium – wszystkie je łączy figura „wałęsającego się psa”, który przygląda się otoczeniu z nosem przy ziemi. Posługuje się przy tym metaforą trickstera – żartownisia, szelmy i błazna, wędrującego przez świat, by zaspokoić niewyczerpany apetyt. Podkreśla także upodobanie twórcy do prowokacji i posługiwania się ironią, co powoduje, że występuje on czasem nie tylko w roli kronikarza swego pokolenia, „Kolumbów rocznik 50.”, ale także w roli rodzimego burzyciela mitów. Czytelnik, który sięgnie po tę książkę, też jest zaproszony i wciągnięty do włóczęgi – tropami autora – podczas niej wielokrotnie zostanie oszołomiony i zaskoczony, by na koniec wziąć udział w zwiedzaniu gabinetu Hugo-Badera.

Seria poświęcona jest wybitnym polskim pisarzom - ich twórczości ujmowanej przez nich samych i interpretowanej przez krytyków jako projekt egzystencjalny, jako próba ustanowienia i zapisania siebie i swojego sposobu odczytywania sensów rzeczywistości, indywidualnego oglądu różnych jej sfer - społecznej, politycznej, etycznej, kulturowej, metafizycznej. Istotnymi kategoriami wyjaśniającymi pisarskie dzieło są w tym przypadku biografia, tożsamość oraz kształtujące je szeroko rozumiane doświadczenie: cielesne i zmysłowe, psychiczne i społeczne, historyczne i polityczne, etniczne i estetyczne, religijne i duchowe...

W serii ukazały się tomy:
Agnieszka Kałowska, Witkacy. Etyka
Marzena Woźniak-Łabieniec, Rymkiewicz. Metafizyka
Maciej Urbanowski, Brzozowski. Nowoczesność
Anna Legeżyńska, Hartwig. Wdzięczność
Tomasz Garbol, Miłosz. Los
Adrian Gleń, Stasiuk. Istnienie
Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska, Krasiński. Świadectwo
Dariusz Kulesza, Kossak-Szczucka. Służba
Józef Olejniczak, Gombrowicz. Ja!
Marta Tomczok, Amiel. Życie
Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Tuwim. Pęknięcie