Autopromocja, autoprezentacja, wizerunek w komunikowaniu masowym. Błąd, kryzys, skandal. T. 5

Redaktor naczelna Magdalena Pastuchowa, redakcja naukowa numeru Ewa Biłas-Pleszak, Katarzyna Sujkowska-Sobisz, Jacek Warchala



Językoznawstwo współczesne traci swój autonomiczny wymiar, odwołuje się bowiem do dziedzin takich, jak socjologia, psychologia, neurologia, kognitywistyka czy informatyka, a także zmienia profil swoich badań na bardziej praktyczny. Prezentowany numer „Forum Lingwistycznego” wpisuje się właśnie w tak rozumianą tendencję, stając się płaszczyzną wymiany myśli, koncepcji, metod stosowanych w językoznawstwie, ale także przestrzenią penetrowania dziedzin pokrewnych, jak logopedia i neurolingwistyka czy wyrosła z językoznawstwa socjolingwistyka; ma stać się także obszarem przełamywania granic między dziedzinami, stąd obecność tekstów wprowadzających odbiorcę na teren politologii, socjologii lub medioznawstwa.

Artykuły zawarte w dziale Studia łączy próba rekonstrukcji praktyk językowych, zainteresowanie szczegółem i chęć zastosowania lingwistycznych narzędzi do badania genetycznie i gatunkowo różnych tekstów oraz zjawisk. Jako temat potraktowano w nich wypowiedzi zamieszczone w mediach masowych – prasie, radiu (także w ich odsłonie internetowej) oraz telewizji ‒ w odmianach zarówno mówionej, jak i pisanej. W dziale tym znalazł się również tekst dotyczący związku badań językoznawczych z praktyką logopedyczną. W dziale Archiwalia zamieszczono tłumaczenie dwu tekstów z końca XX i początku XXI w. Oba artykuły warte są przypomnienia ze względu na wagę i aktualność poruszanej problematyki. Teksty zebrane w dziale Polemiki, choć z pozoru różne, to powiązane analizą języka i jego społecznych realizacji. Dział Varia gromadzi m.in. opracowania dokumentujące życie naukowe Instytutu Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej, czyli sprawozdania z konferencji organizowanych w latach 2015 i 2016.

„Logopedia Silesiana” włącza się w obszar periodyków podejmujących problematykę związaną z praktycznymi i teoretycznymi aspektami postępowania logopedycznego z osobami z zaburzeniami mowy i zaburzeniami języka. W swoich założeniach ma być naukowym forum, które będzie sprzyjało zarówno rozwijaniu logopedycznej nauki, jak i upowszechnianiu logopedycznej kultury. W tomie prezentowane są dokonania i przemyślenia współczesnych terapeutów mowy i języka z kraju i zagranicy. Autorzy mają nadzieję, że ich rozważania teoretyczno-kazuistyczne przyczynią się do doskonalenia terapeutycznego warsztatu, a nowo powstałe pismo otworzy możliwość prezentacji dokonań i przemyśleń wszystkim osobom zainteresowanym logopedią jako nauką o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych oraz opisem relacji między mową, myśleniem a rzeczywistością wyrażaną językiem. Artykuły ukazują bowiem interdyscyplinarny charakter postępowania logopedycznego i obejmują swym obszarem perspektywę medycznego, lingwistycznego, psychologicznego oraz pedagogicznego opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach.

Niniejsza praca dotyczy przyimka w języku włoskim w kontekście bezokolicznika andare. W języku włoskim istnieją konstrukcje z różnymi przyimkami wyrażające relację [IŚĆ]/[JECHAĆ], np. andare a scuola, andare in ufficio itp. Analiza skupia się na przyimkach prostych oraz ich użyciu w wyrażeniach wynikających z doświadczania świata lub rozszerzenia metaforycznego i/lub metonimicznego. Celem pracy jest sprawdzenie roli landmarka i jego cech jako obiektu w wyborze przyimka z czasownikiem andare. Punktem odniesienia jest Gramatyka Kognitywna w ujęciu R. Langackera, a w szczególności proces obrazowania i relacja trajektor-landmark. Interpretacja landmarka to element decydujący o selekcji danego przyimka w przypadku czasownika andare.

Zasadniczym przedmiotem zainteresowania autorów są wartości skrystalizowane w dziele literackim, wywiedzione z rzeczywistości i do niej odnoszące się, a zatem świat dzieła literackiego z jego aksjologicznym nacechowaniem.

Podjęta w monografii problematyka – sprawa działań, ich intencjonalności (i związanej z nią odpowiedzialności), celów i skutków, wreszcie kwestie związane z ich komentowaniem – to od dawna jeden z ważnych tematów rozważań filozoficznych, co można uznać za refleks żywego zainteresowania, jakie przejawiają w tych kwestiach zwykli użytkownicy języka. Jest to również problematyka istotna dla semantyki. W warstwie szczegółowych analiz rozprawa przynosi nienaganną metodologicznie interpretację danych językowych i stanowi przykład wzorcowego zastosowania metod redukcjonistycznej semantyki strukturalnej stosującej naturalny metajęzyk semantyczny. Rozprawa nie tylko daje wgląd w strukturę treści kilkunastu jednostek języka. Ma również walor ogólniejszy. Analizy oparte są na przedstawionej klarownie wizji pola działań, wypracowanej w konfrontacji z pytaniami zasadniczymi o charakterze teoretycznym, przede wszystkim dotyczącymi spraw wiedzy „podmiotów robiących”. (…) Książka jest głosem w dyskusji prowadzonej w filozofii od stuleci, a lingwistyce od dziesięcioleci. Jest w lingwistyce głosem nowym, m.in. dlatego, że obie perspektywy – filozoficzna i lingwistyczna – są traktowane z powagą i uwagą, dzięki czemu lingwistyczny szczegół jest widziany nie tylko jako element spójnej teorii języka, ale został pokazany na tle refleksji uprawianej w filozofii działania i filozofii umysłu.
Fragment recenzji

Praca (…) jest wybitnym dziełem z zakresu współczesnej semantyki językoznawczej. Jest rozprawą teoretyczną i zarazem empiryczną. Świadczy o niezwykłej erudycji autorki. Z jednej strony, prezentuje ogromną literaturę (…) dotyczącą semantyki teoretycznej, filozofii działania, filozofii umysłu, logiki i składni (przede wszystkim języka polskiego), a także poważną dyskusję metodologiczną z poglądami wielu badaczy (w tym uczonych światowego formatu). Z drugiej strony, przedstawia głęboką i wnikliwą analizę składniową, semantyczną i pragmatyczną niemałego zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny.
Fragment recenzji

Prezentowana książka pomyślana została jako źródło ciekawostek językowych. Jest ona pokłosiem przygotowywanych przez autorkę charakterystyk wybranych z zasobów polszczyzny wyrazów i utartych konstrukcji słownych na potrzeby wystąpień przed radiową publicznością audycji Redaktor Agnieszki Strzemińskiej "Słowa i słówka. Chwycić języka, czyli z sekretów polszczyzny…" obejmuje 104 szkice traktujące o tajemnicach ojczystej mowy. Opracowanie zawiera różnorodny materiał językowy. Agnieszka Piela opisuje słowa, które mocno intrygują samym swoim brzmieniem, np.: absztyfikant, fidrygałki, safanduła, oraz frazeologizmy, które mieszczą w swoim składzie jakiś enigmatyczny wyraz, np.: brać na spytki, nudy na pudy, śmiać się w kułak. Oprócz tego autorka uwagę kieruje na leksemy z pozoru zupełnie zwyczajne, np.: dworzec, przeciąg, rosół – te, jak się okazuje, również skrywają jakiś językowy sekret. Badany zbiór leksemów i połączeń wyrazowych jest bazą do obserwacji zjawisk, których dotykają formy językowe w perspektywie czasowej. W publikacji wiele miejsca poświęcono dawnym obyczajom, a liczne odwołania do tekstów literackich i kulturowych nie tylko ubarwiają wykład, lecz także pozwalają lepiej zrozumieć język naszych przodków i współczesną polszczyznę. Kompozycja pracy pozwala na dwojaki sposób lektury książki: albo od deski do deski, albo poszczególnych jej części – tych, które w danej chwili najbardziej czytelnika interesują. Każda bowiem opowiastka językowa stanowi zamkniętą całość.