Bawełna samowary i Sartowie

Aleksander Siergiejewicz Gribojedow pozostaje centralną postacią rosyjskiej kultury, chociaż od jego tragicznej śmierci w Teheranie, w roku 1829, minęło prawie dwieście lat. Urósł on do rangi symbolu straconych szans. Autor komedii politycznej Mądremu biada, która przyniosła mu światową sławę, wybitny dyplomata i twórca innowacyjnego projektu ekonomicznego został złożony na ołtarzu interesów imperium. Przebyta przez Gribojedowa droga staje się udziałem wszystkich tych, którzy dojrzewają do samodzielności przez odłączenie się od grupy, do której wcześniej przynależeli bezrefleksyjnie. Gdy kontestowanym systemem jest imperium, z właściwym mu mechanizmem pochłaniania jednostkowego potencjału na rzecz wzmocnienia siły militarnej, opór wobec wyzwalającej się z zależności jednostki przyjmuje różne formy: od jej marginalizacji i odsunięcia od ważnych decyzji aż do unicestwienia. Los pisarza-dyplomaty prowokuje pytania o zadania i możliwości działania rosyjskiej inteligencji również we współczesnych warunkach społeczno-politycznych Rosji i na arenie międzynarodowej.

Walorem recenzowanego studium jest inne, nowe ujęcie zagadnienia, dzięki czemu poszerza wiedzę o Gribojedowie, ówczesnej epoce i jej skomplikowanych problemach. Temat monografii szczęśliwym trafem znalazł się w rękach rosjoznawczyni i iranistki, a obie te kompetencje badawcze pozwoliły na powstanie bardzo udanej publikacji.

Z recenzji prof. dr. hab. Lucjana Suchanka

Autorka we Wstępie wskazuje na aktualność poruszanej w swojej rozprawie problematyki, odnosząc ją przede wszystkim do badań nad życiem i twórczością Aleksandra Gribojedowa. Można tę aktualność potraktować bardziej dosłownie, czytając studium o autorze Mądremu biada w kontekście toczącej się w Ukrainie krwawej wojny.

Z recenzji prof. dr. hab. Bogusława Żyłko

Dr hab. Małgorzata Abassy , prof. UJ - kulturoznawca i literaturoznawca, rusycystka i iranistka. Prowadzi badania nad rolą elit intelektualnych w transformowaniu systemów społeczno- politycznych, przyczynami, przebiegiem i skutkami konfrontacji Rosji i Iranu z Zachodem, zajmuje się identyfikowaniem wzorów kultury i mentalności w tekstach literackich i publicystycznych. Zaangażowana w rozpowszechnianie wyników badań naukowych w kraju i za granicą, jest członkiem stowarzyszeń naukowych: Association for Slavic, East European and Eurasian Studies, Societa Iranologica Europea, Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Komisji Kultury Słowian Polskiej Akademii Umiejętności.

"Praca jest ciekawym studium przypadku. Autor wykazuje się kompetencją, przedstawiając problematykę północnokaukaskich konfliktów…." Z recenzji wydawniczej dr hab. Piotra Grochmalskiego, prof. ASzWoj, znawcy problematyki czeczeńskiej. "Interesująca i godna polecenia książka. Monografia stanowi ważne uzupełnienie polskojęzycznych opracowań na temat Federacji Rosyjskiej i problemu terroryzmu. Lektura obowiązkowa dla osób prowadzących naukowe badania nad zagadnieniami bezpieczeństwa i terroryzmu, pasjonujący wykład dla tych, którzy pragną lepiej poznać i zrozumieć współczesne państwo rosyjskie." Rekomenduję i zachęcam do czytania dr hab. Piotr Kwiatkiewicz, prof. UZ – Kaukazoznawca (Zakład Stosunków Międzynarodowych – Instytut Politologii Uniwersytet Zielonogórski)

W swoich telewizyjnych reportażach Barbara Włodarczyk przybliżyła Rosję polskim widzom; teraz po raz pierwszy odłożyła kamerę i sięgnęła po klawiaturę. Rosja z książki Włodarczyk to nie tylko Moskwa i stołeczny glamour. Dziennikarka podpatruje nastolatki w czasie szkoleń ze strzelania w moskiewskiej szkole kadetek, śledzi historię dziewczyny porwanej w Dagestanie, w wiosce Niżniewasiliewka spotyka milionera, który przeżył nagłe nawrócenie duchowe. Bohaterowie jej opowieści to ludzie prości, z pozoru wręcz przeciętni, a jednak zdumiewający, podobnie jak czasy, w którym przyszło im żyć. Ich losy pozwalają czytelnikowi dojrzeć wszystkie przemiany, które zaszły w Rosji w ostatnich dwóch dekadach. Książkowy debiut Barbary Włodarczyk to świadectwo wieloletniej, rzetelnej pracy dziennikarskiej.
Zbiór reportaży, napisanych z werwą i prostotą, odsłania cząstkę owej jakoby nieuchwytnej „rosyjskiej duszy”. Barbara Włodarczyk po studiach dziennikarskich podjęła pracę w redakcji publicystyki międzynarodowej TVP. W latach 2004–2009 była korespondentką TVP w Moskwie, obecnie jest komentatorem politycznym TVP. W ramach cyklu „Szerokie tory” zrealizowała ponad 100 reportaży poświęconych życiu mieszkańców byłego ZSRR. Cykl nagrodzony został między innymi Grand Press i The International Chicago Televisions Awards w kategorii filmów dokumentalnych. Należy do grona najbardziej znanych dziennikarzy telewizyjnych.

Jedna z najbardziej kontrowersyjnych i skandalicznych książek poświęconych historii naszego wschodniego sąsiada napisana przez rosyjskiego autora. W kilku wydaniach sprzedała się kilkudziesięciu tysiącach egzemplarzy, wzbudziła gwałtowne polemiki, uraziła uczucia wielu czytelników. Dlaczego? W tej wielowątkowej publikacji autor próbuje uzasadnić dlaczego Rosja wybrała tę, a nie inna drogę rozwoju społecznego, politycznego i kulturalnego. Jaka w tym rola Rusi Moskiewskiej - Moskowii z jej tradycjami politycznymi i cechami charakteru zamieszkujących ją ludzi. Dlaczego to Moskwa, a nie inne księstwa Rusi, stała się centrum państwowości, zbierała ziemie ruskie. Pytanie tylko, czy było to zbieranie, czy wydzieranie ich z Wielkiego Księstwa Litewskiego? Komu bardziej przysłużył się najazd Mongołów - Ordzie czy księciom ruskim? Jaką drogę przeszły ruskie elity, zmierzając w stronę samodzierżawia? Jaka w tym rola moskiewskiego prawosławia i czym było, i jest ono w ogóle, czym różni się od Kościołów prawosławnych innych krajów? Jak przebiegała wojna inflancka? Jak ułożyłaby się historia sąsiednich narodów: Polaków, Litwinów i Rosjan, gdyby doszło do powstania unii Rzeczypospolitej i Rusi Moskiewskiej czasów Iwana Groźnego. Autor rozprawia się też z mitami: Aleksander Newski nie jest już takim bohaterem bez skazy, Dymitr Samozwaniec to bynajmniej nie Griszka Otrepiew, a prawdopodobnie prawdziwy i wcale nie najgorszym następca tronu carskiego... Książka pisana lekkim, dziennikarskim językiem stanowi wspaniały przyczynek do poznania historii i zrozumienia naszego sąsiada.

Richard Pipes prezentuje w swoim dwutomowym dziele wielowątkową biografię Piotra Struwego (1870–1944), jednego z najwybitniejszych rosyjskich intelektualistów przełomu XIX i XX w., historyka, filozofa, ekonomisty, publicysty i polityka. We wszystkich tych dziedzinach Struwe wywierał ogromny wpływ. Jako naukowiec i działacz pomógł stworzyć ruch marksistowski w Rosji, przyczynił się do rozwoju kariery Lenina, zainicjował rewizjonizm marksistowski, był też teoretykiem i współzałożycielem partii kadetów.
Po 1905 r. stał się zdecydowanym krytykiem postaw rosyjskiej inteligencji i najważniejszym politycznym ideologiem opozycji antybolszewickiej w okresie wojny domowej, a później na emigracji. Walczył o ukształtowanie liberalnej demokracji, lecz doznał porażki i był świadkiem narodzin państwa totalitarnego.
Pipes obnaża rozdartą duszę rosyjskich intelektualistów – ich brak odpowiedzialności, niechęć do kompromisu, nietolerancję. Struwe – liberał, który stał się konserwatystą – głosił swoim rodakom wolność opartą na prawie. Był okcydentalistą broniącym reform społecznych, rządów prawa, własności prywatnej oraz znaczenia państwa. Ta długa i bogata tradycja liberalnego konserwatyzmu jest przedstawiona na tle „gigantycznego wzrostu politycznych oczekiwań wobec jednostki”, który „sprawił, że intelektualną i moralną niezależność coraz częściej karano ostracyzmem, ograniczaniem wolności, wygnaniem i śmiercią”.

Richard Pipes, ur. 1923 r. w Cieszynie, dzieciństwo spędził w Warszawie. Od 1940 r. mieszka w Stanach Zjednoczonych. Emerytowany profesor Uniwersytetu Harvarda, jeden z najważniejszych historyków Rosji. W Polsce ukazały się m.in.: Rosja carów (1990), Rewolucja rosyjska (1994), Rosja bolszewików (2005), Rosyjski konserwatyzm i jego krytycy (2009), a także autobiografia Żyłem. Wspomnienia niezależnego (2004).

Walka o tron, władzę, pozycję. Przed kolejnymi władcami Rosji stawały wyzwania, którym należało sprostać, a wbrew pozorom nie było to łatwe. Rodzinne relacje, związki z dworami Europy, carskie rezydencje mają swoje sekrety, a życie potężnej dynastii Romanowów pełne jest tajemnic.
Dlaczego królowa Wiktoria nie została cesarzową Rosji? Czy ostatnim carem Rosji był Mikołaj II, czy jego młodszy brat Michał? Dlaczego Polka – caryca Agafia, z domu Gruszecka stała się prekursorką rosyjskiego ruchu feministycznego? Do kogo z carskiej rodziny wcześniej należał ulubiony diadem królowej Elżbiety II? Dlaczego Mikołaj II i jego rodzina nie znaleźli schronienia na dworze króla Anglii Jerzego V?
O tym wszystkim fascynująco opowiada Violetta Wiernicka, która przedstawiła ponad 30 historii – sekretów rosyjskich carów. Członkowie rodziny panującej zostali przedstawieni jako ludzie pełni uczuć, pasji, wątpliwości, targani namiętnościami. A ich osobiste wybory, czasami zwyczajne pójście za głosem serca nie pozostawały bez wpływu na sprawy państwowe. Zapraszamy na carskie salony, poznajmy z bliska rodzinne perypetie i sprawy wagi państwowej…