Bestiariusz słowiański. Część 2. Rzecz o biziach, kadukach i samojadkach

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF.

Atalanta – w mitologii greckiej piękna uczestniczka łowów kalidońskich, której Meleager przyznał głowę dzika. Według arkadyjskiego mitu Iasos ojciec Atalanty chciał mieć tylko synów, rozczarowany narodzeniem się dziewczynki, porzucił ją więc na górze Partenion. Niemowlę wykarmiła niedźwiedzica, zesłana przez boginię Artemidę. Znaleźli ją potem myśliwi, którzy ją przygarnęli i wychowali. Po dojściu do pełnoletności Atalanta, wzorem swej ulubionej bogini, wędrowała po lasach, polując. Kiedy król Kalidonu w Etolii Ojneus zapomniał złożyć ofiary Artemidzie, zagniewana bogini zesłała na jego królestwo olbrzymiego dzika, by pustoszył jego ziemie. Król rozesłał heroldów, zapraszając najdzielniejszych wojowników na polowanie na dzika i obiecując skórę zwierzęcia temu, kto go zabije. Wraz ze swymi stryjami Ankajosem i Cefeuszem przybyła też do Kalidonu Atalanta. Stryjowie nie chcieli się początkowo zgodzić, by ich bratanica wzięła udział w polowaniu, syn królewski, Meleager ogłosił jednak w imieniu króla, że jeśli nie zmienią zdania, odwoła w ogóle polowanie. Meleager, chociaż był już wówczas żonaty z Kleopatrą, córką Idasa, zakochał się nagle w Atlancie i starał się jej przypodobać. Jego wujowie, słysząc, jak wzdycha: „Jakże szczęśliwy będzie ten, którego ona poślubi”, poczuli antypatię do dziewczyny. Podobno sama Artemida postarała się o to, by wśród myśliwych pojawiły się niesnaski. Pierwszą krew przelała podczas łowów właśnie Atlanta. Uzbrojona w łuk i strzały, zajęła miejsce na lewym skrzydle tyraliery myśliwych. Kiedy nieco się od nich oddaliła, zaatakowały ją dwa centaury, Hylajos i Rajakos, pragnąc ją zgwałcić po kolei. Gdy biegły ku niej, Atalanta zastrzeliła je z łuku. Po tym wydarzeniu polowała już jednak u boku Meleagra. Dzik wypłoszony ze strumienia zabił dwóch myśliwych, przewrócił trzeciego, a młodego Nestora zapędził na drzewo. Oszczepy wyrzucone przez Jazona i kilku innych myśliwych chybiły celu. W pewnym momencie walczący wspólnie z Peleusem, Telamon potknął się i gdy przyjaciel pomagał mu wstać, zaatakował ich dzik. Strzała z łuku wypuszczona przez Atalantę zmusiła go jednak do ucieczki. Wkrótce potem dzik stratował Ankajosa, Peleus w zamieszaniu zabił Eurytiona, wreszcie Meleager przebił wyrzuconą dzidą prawy bok dzika, a gdy zwierzę zaczęło kręcić się w kółko, próbując wyrwać oszczep, dobił go drugą dzidą. Zdjąwszy skórę z dzika, Meleager ofiarował ją Atalancie, twierdząc, że słusznie się jej ona należy, skoro to ona pierwsza zadała zwierzęciu ranę i gdyby inni jej nie przeszkodzili, niechybnie by go zabiła. Czyn ten wzburzył wujów Meleagra, który doprowadził do rodowej waśni, śmierci dwóch wujów z ręki zakochanego w Atalancie Meleagra, a wreszcie do śmierci samego Meleagra. (https://pl.wikipedia.org/wiki/Atalanta)

This volume presents the final results of a project on emotions carried out by
specialists in Oriental and African studies dealing with the languages, literatures
and cultures of Asia and Africa. The project has received substantial support from
the Polish Ministry of Science and Higher Education. Funding for conducting the
research and the publication of the results was provided by Grant N N104 0597 33.
Originally conducted under the Polish label “Symbolika języka emocji w kulturach
Azji i Afryki (Symbolic Values of the Language of Emotions in Asian and African
Cultures)”, the project was significantly enriched in the course of the conducted
research and gained an international dimension. I would like to thank Prof. Paolo
Santangelo from Università degli Studi di Roma “La Sapienza” for his active
involvement in the project, especially for sharing his experience in developing
a methodology of studying emotions while participating in a workshop dedicated to
this topic organized in Warsaw in 2008, and for his contribution to this volume.

Zapewne każdy zastanawiał się jakpowstało państwo polskie albo dlaczego Warszawa nosi swoją nazwę? A czy wiecie od kiedy woda w Morzu Bałtyckim jest słona i jak to w końcu było z pokonaniem groźnego Bazyliszka? Na te i wiele innych pytań na pewno znajdziecie odpowiedź słuchając wspaniałych Legend polskich Wandy Chotomskiej. Te napisane prostą, a jednocześnie niezwykle piękną i barwną polszczyzną opowieści przemówią do nas głosem znakomitego polskiego aktora Wiktora Zborowskiego. Będzie to podróż w świat pradawnych legend w bardzo współczesnej oprawie.

Dwanaście najpopularniejszych legend związanych z Toruniem w formie rymowanych wierszyków, atrakcyjna szata graficzna – piękne kolorowe ilustracje: O tym, jak powstała nazwa miasta, O siostrze Katarzynie, O flisaku i żabkach, O piernikarzu i jego córce Katarzynie, O tym, jak św. Mikołaj od śmierci głodowej toruńczyków uratował, O kucharzu Jordanie, O grzechu Krzyżaka, O kocie, który bronił miasta, O toruńskim dzwonie, O Bogumile i królowej pszczół, O ratuszowym kalendarzu, O tym, jak anioł w herbie Torunia się znalazł.

Ze wstępu autora: Mity słowiańskie same do mitu raczej należą, skoro pewne o nich wiadomości, to jest ani urojone, ani powtarzane tylko, na stronicy druku się zmieszczą. O kultach słowiańskich, to jest o świątyniach i kapłanach, o posągach i obrzędach, o ofiarach i wieszczbach wiemy nierównie więcej i lepiej; ba, gdy po mitach głucho od wieków zupełnie, z kultów do dziś tu i owdzie niejedno ocalało, szczególnie na Rusi i na Bałkanie, np. w kulcie przodków (zadusznym). Im mniej o mitach wiemy, tym bujniej rozrosła się umiejętność o nich, mitologia; niestety, koło, jakie ona dotąd zatacza, zupełnie błędne. Brak bowiem istotnych wiadomości zastąpiły mrzonki i rojenia. Tak zmyślili kronikarze miejscowi niemieccy w XV i następnych wiekach, gdy wszelki ślad po mitach zaginął, cały Olimp słowiański i poopisywali nawet szczegółowo posągi bóstw, co nigdy w istocie nie istniały. Tak samo postępowali u nas Długosz i Miechowczyk, a w Prusach autorowie agendy pruskiej kościelnej z r. 1530. Nie mając najlżejszego wyobrażenia o mitach polskich, których w wieku XV i śladu nie było, albo pruskich, z których w XVI niewiele więcej ocalało, ośmielili się zmyślić cały Olimp polski i pruski, a inni im ślepo uwierzyli. Obok niej staje godnie, bo również utrudnia dotarcie do prawdy, w drugiej połowie XIX wieku rozpanoszona zasada, odmawiająca bóstwom słowiańskim, na Rusi czy na Pomorzu zaodrzańskiem zaświadczonym, rodzimości, wywodząca je często z obcych stron i wpływów, ba, nawet ze wzajemnych na siebie oddziaływań, chociaż o niczym podobnym dzieje nie wiedzą, ani o owych wpływach irańskich i innych, ani o oddziaływaniach np. Słowian pomorskich na ruskich. Tym sposobem, to niewiele, co o mitach słowiańskich istotnego wiemy, topnieje...

Jedno z najstarszych miast w Polsce, gdzie ciągłość osadnictwa trwa nieprzerwanie od około 6500 lat, prócz chwalebnej historii, prócz wielkiego znaczenia w dziejach Polski, roli jednej z kolebek naszej ojczystej tradycji, kultury, państwowości i religijności przechowuje tak w pamięci swoich mieszkańców, jak i na kartach starodawnych ksiąg liczne opowieści o zjawach, duchach, upiorach, o zdarzeniach strasznych, nadzwyczajnych oraz o znakach niezwykłych i groźnych. W książce znajdują się bardzo intrygujące opowieści z dreszczykiem oparte nie tylko na wątkach legendarnych, ale także i na faktach. Treść: O Mariackim Stoku, demonicznej owieczce i kościele, który się zapadł pod ziemię, Urodzony Łukasz Słupecki, opętany przez demona i sandomierski bies...