Bezład warszawski O erozji i odnowie przestrzeni publicznych

„Na płaszczyźnie geopolitycznej atak na Ukrainę był rosyjskim wypowiedzeniem wojny NATO”.
̶ Krzysztof Wojczal, www.krzysztofwojczal.pl
We wrześniu 2019 roku opublikowałem analizę pt. Do 2022 roku Rosja wywoła wojnę w Europie lub na Bliskim Wschodzie, a dwa i pół roku później tekst zyskał blisko milion wyświetleń. Na przełomie 2021 i 2022 roku rozpoczęła się debata dotycząca kształtu Sił Zbrojnych RP, a druga rosyjska inwazja na Ukrainę zmusiła nas do szukania odpowiedzi na pytanie: jaka myśl strategiczna winna przyświecać decydentom przy podejmowaniu najważniejszych decyzji? Ten trwający wciąż konflikt dostarcza nam nowych danych do analiz zarówno w zakresie obronności, jak i przyszłego kształtu polskiej polityki zagranicznej.
Zawarte w tej książce teksty to zbiór analiz o tematyce strategiczno-politycznej, będący jednocześnie zbiorem moich przemyśleń z kluczowych dla Polski i Ukrainy okresów. To zestawienie prognoz, obaw i przypuszczeń, które mogą zostać zweryfikowane – negatywnie bądź pozytywnie – przez jutrzejsze wydarzenia.
Ukraińcy walczą o swoją niepodległość i niezależność od Rosji, choć ta wojna nabrała – w szerszym wymiarze – charakteru zmagań między Zachodem a Federacją Rosyjską. Tak. Musimy to w końcu otwarcie przyznać. Oficjalne stwierdzenie, że NATO jest w konflikcie ̶ choć nie w stanie bezpośredniej wojny ̶ z Federacją Rosyjską na gruncie wojny na Ukrainie, jest potrzebne. Politycznie i społecznie. Będzie to jedynie potwierdzenie faktu. Przyznanie, że „to jest nasza wojna”, może zneutralizować rosyjską propagandę, a także powstrzymać Moskwę przed eskalacją konfliktu. Na Kremlu muszą uwierzyć, że jesteśmy gotowi na wszystko. Inaczej będą wciąż posuwać się dalej, aż doprowadzą do bezpośredniej wojny z NATO. Trzeba im w tym przeszkodzić.
Niespodziewana wizyta prezydenta Joego Bidena w Kijowie 20 lutego 2023 roku miała wymiar nie tylko symboliczny, ale i polityczny. Dzień później w Warszawie Biden stwierdził: „Ukraina nigdy nie będzie rosyjskim zwycięstwem. Nigdy!”. Należy to odczytywać jako dość jasną deklarację Stanów Zjednoczonych: „To jest nasza wojna i wspólnie z Ukraińcami ją wygramy!”.

KRZYSZTOF WOJCZAL jest prawnikiem specjalizującym się w prawie handlowym i podatkowym, analitykiem geopolitycznym oraz autorem książek Trzecia Dekada. Świat dziś i za 10 lat, O lepsze wczoraj i bloga www.krzysztofwojczal.pl.

W pracy podjęty został problem uczestnictwa regionów subpaństwowych w stosunkach międzynarodowych na przykładzie regionów Federacji Rosyjskiej. Autor na podstawie własnych badań i literatury przedmiotu przeanalizował problemy ważkie, w odniesieniu do wielu wątków nieznane polskiemu odbiorcy.
Autor monografii, doktor Maciej Raś jest uznanym w środowisku politologów badaczem podejmującym kwestie związane z problemami roli państw obszaru poradzieckiego, w tym Federacji Rosyjskiej, w środowisku międzynarodowym.
Autor wychodząc z założenia o zależności relacji zewnętrznych i wewnętrznych państwa podkreśla w swojej monografii znaczenie kwestii wpływu potencjału politycznego, społeczno-kulturowego, gospodarczego podmiotów na ich aktywność międzynarodową. Sięga po wiedzę z zakresu systemów politycznych, etnopolityki, podkreśla znaczenie polityzacji gospodarki, wszystko to po to, by uzasadnić złożoność analizowanych problemów i uzmysłowić czytelnikowi ich wielostronne skutki. Tym samym wskazuje na potrzebę stałego poszerzania płaszczyzny badań nie tylko o wielość nagromadzonej wiedzy, ale i konieczności zastosowania do tej analizy różnorodnych metod badawczych, niejednokrotnie wychodzących poza przyjęty zasób danej dyscypliny, czy subdyscypliny. Ten interdyscyplinarny sposób prowadzenia przez dr Rasia badań umożliwia czytelnikowi wielostronny ogląd problemu, wskazując, iż analiza aktywności międzynarodowej podmiotów państwa złożonego często wymyka się utartym schematom i dotychczas sprawdzonym analizom.

Bliski Wschód przyciągał obserwatorów, analityków, badaczy, próbujących zrozumieć i wyjaśnić dynamikę zachodzących tam przemian – ich genezę, istotę i konsekwencje, nie tylko dla państw i społeczeństw regionu, ale także całego świata. Wyjątkowy charakter tamtych wydarzeń pociągnął za sobą wyjątkowe zainteresowanie osób pragnących zrozumieć je i opisać. Także w Polsce naukowcy zajmujący się Bliskim Wschodem podjęli badania mające dać odpowiedź na szereg pytań, jakie ujawniły się w związku z charakterem i dynamiką społecznych oraz politycznych zmian związanych z przebiegiem i konsekwencjami „arabskiej wiosny”. Okrągła – dziesiąta – rocznica tamtych wydarzeń dała z kolei impuls do sformułowania pierwszych ich ocen z nieco dłuższej perspektywy czasowej [...]
Jedną z propozycji dokonania bilansu tamtych wydarzeń jest oceniana publikacja, przygotowana przez grono polskich autorów z kilku uniwersytetów (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Jana Kazimierza w Bydgoszczy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) pod naukowym kierunkiem doświadczonych badaczy z UMCS – dr Kingi Smoleń, dr hab. Katarzyny Stachurskiej-Szczesiak i prof. Marka Pietrasia. W skład publikacji wchodzi 12 rozdziałów, w których autorzy podjęli się zadania dokonania analizy poszczególnych aspektów wydarzeń z okresu 2010–2012, jako punkt wyjścia przyjmując najczęściej poszczególne państwa i procesy przemian politycznych w nich zachodzące. Odniesienie do początków ubiegłej dekady nie oznacza oczywiście, że w przygotowanych do publikacji tekstach znajdziemy jedynie treści odnoszące się do wydarzeń „arabskiej wiosny” – stanowią one raczej próbę spojrzenia na nie z dzisiejszej perspektywy. Autorzy po 10 latach od tych, często dramatycznych, wydarzeń próbują spojrzeć na nie z dystansu i z wiedzą o późniejszych losach tych państw. Co ważne, przy dużym wyważeniu ocen skutków zachodzących wówczas procesów, autorzy są z reguły zgodni co do tego, iż pomiędzy oczekiwaniami a rezultatami „arabskiej wiosny” istnieje ogromna przestrzeń dla sceptycyzmu, niepewności, a czasem rozczarowań, wynikających z faktu, że współczesne realia polityczne dowodzą, iż ogromny potencjał społecznego niezadowolenia stojący za masowymi protestami w zdecydowanej większości państw nie przyniósł spodziewanych zmian [...]
Przedstawiona do recenzji publikacja jest wartościowym zbiorem artykułów, które na pewno poszerzają naszą wiedzę o Bliskim Wschodzie, pozwalają zrozumieć złożoność i wyjątkowość procesów tam zachodzących, dają dużą porcję faktografii i analiz naukowych służących lepszemu zrozumieniu współczesnego świata. Bliski Wschód jest naprawdę bliski (geograficznie i nie tylko) Europie i ze względów pragmatycznych wiedza o tym regionie świata jest ważna – nie tylko dla badaczy, ale i osób zajmujących się zawodowo kontaktami na szczeblu państwowym i pozarządowym z tą częścią świata [...]

Z recenzji wydawniczej dr. hab. Wiesława Lizaka, prof. Uniwersytetu Warszawskiego

W niniejszej monografii problematyka bezpieczeństwa (w tym
głównie energetycznego i politycznego) analizowana jest przez pryzmat aspektów kulturowych, społecznych, ekonomicznych i przekazu
medialnego. Siedmiu Autorów artykułów reprezentuje różne dyscypliny nauk humanistycznych i społecznych, są wśród nich: politolodzy, historycy, prawnicy i specjaliści nauk o bezpieczeństwie. Autorzy
opracowania swoje wyniki badań przedstawili nie tylko na podstawie analizy światowej literatury przedmiotu, ale przede wszystkim
w oparciu o własne badania terenowe

Praca wzbogaca dotychczasowy dorobek nauk o bezpieczeństwie. Przede wszystkim czyni z tematu bezpieczeństwa jako wartości konstytucyjnej pełnoprawny obszar badań, łącząc w całość szereg kontekstów jego analizowania, począwszy od leksykalnych, przez motywacyjne, aksjologiczne, teoretyczno-prawne, politologiczne, na ustrojowych kończąc. Twórczym wkładem pracy jest jej strona koncepcyjna, odnosząca się do ujęcia bezpieczeństwa jako wartości oraz jej przełożenia na normy konstytucyjne. W pierwszym przypadku wyprowadza charakter bezpieczeństwa z wyników ustaleń leksykalnych i motywacyjnych, czyniąc ze wskazań aksjologicznych jego potwierdzające dopełnienie. W ten sposób zastępuje aksjologiczną aprioryczność obiektywnymi świadectwami, na podstawie których status bezpieczeństwa jako wartości staje się niepodważalny. W drugim przypadku, dotyczącym przełożenia na normy konstytucyjne, wykorzystuje reguły interpretacji aksjologicznej. Kierując się nimi, przedstawia konstytucjonalizację bezpieczeństwa w podziale na normy zasadnicze, programowe i zwykłe. Dzięki temu porządkuje całość konstytucyjnej regulacji bezpieczeństwa, oddając równocześnie jej aksjologiczny oraz prawny charakter.

W publikacji podjęto problematykę bezpieczeństwa zdrowotnego analizowanego w nauce o polityce społecznej. Pierwsza część pracy zawiera rozważania natury terminologicznej. Autor dokonuje w niej próby zdefiniowania kategorii bezpieczeństwa między innymi w kontekście wartości i potrzeby społecznej. Przedstawia również analizę bezpieczeństwa z perspektywy podejścia sektorowego, ukazując różnorodność typów bezpieczeństwa i nawiązując do koncepcji human security. Następnie sygnalnie charakteryzuje polityczne konotacje tegoż sektora bezpieczeństwa, które determinują społeczne postrzeganie funkcjonowania systemu ochrony zdrowia. Zasadniczym wątkiem rozważań Autora stały się pojęcia wyznaczające zakres bezpieczeństwa zdrowotnego, do których zaliczył prawo do ochrony zdrowia oraz równość dostępu do świadczeń. Dobór pojęć posłużył następnie do sformułowania zakresu definicyjnego terminu bezpieczeństwa zdrowotnego. W dalszej części publikacji Autor ukazuje sposoby interpretacji pojęcia bezpieczeństwa w nauce o polityce społecznej. Celem rozważań stała się również refleksja nad zasadniczymi kwestiami warunkującymi obszar problemowy bezpieczeństwa zdrowotnego, Autor wyróżnił bowiem podstawowe czynniki, które sprawiają, że bezpieczeństwo zdrowotne znajduje się w polu uwagi polityki społecznej, nakreślił model monitorowania zagrożeń bezpieczeństwa zdrowotnego oraz wskazał rolę kategorii bezpieczeństwa zdrowotnego jako instrumentu poznawczego. Adresatem publikacji jest krąg osób zainteresowanych tematyką bezpieczeństwa zdrowotnego i polityki społecznej, decydentów politycznych, a także instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli.