Bezpieczeństwo kulturowe w trakcie zmian społecznych

Co wspólnego ma w sobie róża, sztabka złota i Penelopa Cruz? Czy wiesz, że foton jest jak człowiek, bo ma wolną wolę? Czy zasada działania skaningowego mikroskopu tunelowego, a organoleptyczne badanie kobiecych piersi, z zawiązanymi oczami mają coś wspólnego? “9 OGNISK” to książka o wszechświecie, wszechrzeczy, czasie i przestrzeni. Rozważania ujęte są w swobodnych rozmowach przy ogniskach z rozsianymi po świecie przyjaciółmi. Oświecają się nawzajem, rozmawiając o dźwięku, czasie, świetle, kosmosie, falach, fotonach i grawitacji. O historii Warszawy, Australii i bogach Meksyku, a nawet o filmach, polskich i amerykańskich.

Marek przebrał się w szaty kosmicznego błazna ale pod tym strojem skrył okruchy tradycji ludzkich mądrości, wzmacniając swe przypuszczenia cytatami. Te latają jak iskry z ogniska, i stanowią mocną, wręcz samodzielną część treści. Mamy tu niby pogawędki przy ogniskach z towarzyszami podróży, które jednocześnie są wojażami w fizykę i metafizykę. Rozmówcy zastanawiają się nad naturą rzeczywistości, kwestionują związki pomiędzy umysłem a materią i substancją. Fenomen natury, teoria fal świetlnych, mechanika kwantowa, to wszystko wpada i wychodzi z ogniska.

Książka dedykowana jest Pomieszaniu i Wątpliwości. Myśleniu nad istotą otaczającego nas uniwersum i podróży po zakamarkach i nieznanych obszarach ogromnego, nie odkrytego świata jakim jesteśmy my sami.

Marek Tomalik - podróżnik, publicysta, pisarz, dziennikarz radiowy, z wykształcenia geolog. Pasjonat i znawca Australii, do której jeździ systematycznie od 1989 roku. Organizuje wyprawy duchowo-przygodowe, nie tylko w australijski Outback (www.wsednosprawy.pl). Twórca i organizator 23 edycji Festiwalu Podróżników „Trzy Żywioły” oraz wielu innych imprez artystycznych. Menadżer zespołów rockowych. Pisze o podróżach i muzyce. Stały współpracownik National Geographic, Jazz Forum i RMF Classic. Autor książek o podróżach, w tym trzech o Australii. Dziennikarz radiowy, przez 15 lat prowadził w Radiu Kraków program podróżników „Globtroter”, przez kilka miał stałą rubrykę w Przekroju „Nastaw uszu!”, od 2017 roku zaprasza do Jasnej Strony Świata w RMF Classic. Zasiadał w jury Travelerów – prestiżowych nagród przyznawanych przez National Geographic, prowadził obrady kapituły Trzech Żywiołów. Dwukrotny laureat Kolosów. Australia to jego „miejsce na ziemi”, zawsze jednak wraca w Beskidy. Skąd? Z Australii, Singapuru, Malezji, Tajlandii, Birmy, Laosu, Indonezji, Indii, Nepalu, Sikkimu, Syberii (J. Bajkał), Laponii, Egiptu, Syrii, Libanu, Algierii, Brazylii, Meksyku, Peru, Boliwii i krain Europy.

Błękitny fin de siecle
Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski (Gabriela Zapolska – Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Stanisław Wyspiański)
Błękitny fin de siecle zabiera nas w niezwykłą podróż, opisując fenomen koloru niebieskiego w kulturze młodopolskiej. Przenosi błękitną atmosferę przełomu wieków XIX i XX z Francji do Polski, ukazując funkcjonowanie błękitu w wybranych przestrzeniach życia i sztuki. Historia znaczenia koloru i jego użycia jest pretekstem do przyjrzenia się wybranym dziełom Gabrieli Zapolskiej, Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Stanisława Wyspiańskiego, w których twórczości błękit zaznaczył się wyraźnie.

Autorka zwraca szczególną uwagę na kobiety uwikłane w rozmaite relacje międzyludzkie, których kontekstem kulturowym jest panująca moda oraz estetyka przedmiotów użytkowych. Nie brakuje też odniesień do znanych europejskich projektantów czy takich symboli luksusu, jak warszawski Dom Mody Bogusław Herse. Elegancja, erotyzm, sztuka i literatura łączą się w tej monografii w barwną mozaikę. To spotkanie z ludźmi, którzy w błękicie odnajdywali inspirację, wyraz artystyczny i manifest swojej epoki. Opowieść o świecie, który – wydaje się – nie mógł bez błękitu istnieć.

W książce zamieszczono blisko sto ilustracji prezentujących wykorzystanie koloru niebieskiego w sztuce i literaturze na przełomie wieków. Ponadto, znalazły się w niej słownik francuskich nazw pigmentów i ich odcieni, terminów związanych z modą oraz wyjaśnienia symbolicznego znaczenia kwiatów. Na wewnętrznej stronie obwoluty czytelnik odkryje wzornik kolorów pokazujący różnice między błękitem kwiatu cykorii, błękitem upierzenia jaskółki, błękitem królewskim, mórz południowych i kilkudziesięcioma innymi.

52/2012 numer czasopisma "Borussia".

Boska cząstka to mądra, bogata interpretacyjnie i poznawczo książka. Podejmuje frapującą kwestię obecności mitu w niemitycznych obszarach doświadczenia i myślenia. Stawiane przez nią pytania oscylują wokół poznawczych schematów i mitologicznych matryc tworzących reprezentację indywidualnego życia, modelujących naszą wspólną wyobraźnię, zasilających zeświecczoną wizję świata i zarazem będących przejawem wyczucia czegoś nieuchwytnego, mistycznego, boskiego.

Sochacki opowiada o nośności matryc i toposów mitologicznych służących nam do strukturyzowania doświadczenia. Te matryce i toposy nie omijają treści naukowych, sprawiając, że nauka spełnia dziś funkcje przynależne niegdyś religii. Czy zatem jesteśmy bezsilni wobec nauki? Czy jesteśmy skazani na powtarzanie wciąż tych samych historii? Czy przez zanurzenie się w rzeczywistość mityczną zyskujemy czy tracimy podmiotowość? Czy kiedykolwiek opowiemy historię inną, zupełnie nową?

Ewa Nowina-Sroczyńska

Dzieło to to jest zbiorem dwóch prac - "Państwo w cywilizacji łacińskiej", oraz "Zasady prawa w cywilizacji łacińskiej". Są one kontynuacją prac prof. Konecznego nad charakterystyką cywilizacji łacińskiej, opisanych we wcześniejszych publikacjach: "O wielości cywilizacji" i "Rozwój moralności". Autor wskazuje cechy charakterystyczne i warunki państwa i prawa opartego w pełni na ideach łacińskich, wskazuje też na zagrożenia dla naszej cywilizacji i przyczyny mogące doprowadzić ją do upadku.
Niestety, prof. Koneczny nie zdążył ukończyć badań za swojego życia, a jego prace zostały opublikowane pośmiertnie w Londynie (w 1981 r.) Prace te, obok "Cywilizacji bizantyńskiej" i "cywilizacji żydowskiej", również wydanych pośmiertnie, są szczegółową charakterystyką cywilizacji łacińskiej i jej roli w historii świata.

Prof. Feliks Koneczny - wybitny historyk i historiozof, krytyk teatralny, a także bibliotekarz i dziennikarz, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji. Badał archiwa watykańskie, pracował w Archiwum Akademii Umiejętności, bibliotekach Akademii Umiejętności oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez szereg lat był wykładowcą Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, gdzie uzyskał tytuł profesora. Był autorem niezliczonych publikacji naukowych, artykułów oraz książek z zakresu historii, historiozofii, historii i teorii prawa, administracji i samorządu.

Książka ta jest zbiorem ośmiu studiów. Dwa z nich – pierwsze i ostatnie – publikowane są po raz pierwszy. Pozostałe są mniej lub bardziej przeredagowanymi wersjami artykułów ogłoszonych w ciągu ostatnich kilku lat. Cztery teksty dotyczą autorów działających w pierwszej fazie ruchu humanistycznego w kręgu Akademii Krakowskiej i skupione są wokół takich postaci, jak Konrad Celtis, występujący przeciwko scholastycznemu systemowi nauczania i Janowi z Głogowa jako jego reprezentantowi, wykładający przez jakiś czas w Krakowie śląski uczony Wawrzyniec Korwin (który był uczniem Celtisa) i Paweł z Krosna, pierwszy zwolennik nowego nurtu, który uzyskał oficjalne stanowisko uniwersyteckie. Krąg uczniów Krośnianina reprezentuje Jan z Wiślicy. Kolejne cztery teksty skupiają się wokół związanych z Akademią Krakowską twórców działających w drugiej połowie XVI w.: Grzegorza z Sambora, Benedykta Herbesta (wraz z kręgiem uczniów i przyjaciół) oraz Stanisława Sokołowskiego, również w relacji z uczniami, pośród których wyróżniają się Szymon Szymonowic i Andrzej Schoen.

Wszystkie analizowane w poszczególnych studiach teksty są świadectwem łacińskiej kultury humanistycznej i zamieszczone tu zostały wraz z nimi przeważnie w całości, wraz z moimi przekładami, aby ten zbiór rozważań mógł się stać również zaproszeniem do lektury dzieł dawnych mistrzów.