Bezpieczeństwo międzynarodowe

8. tom serii Historia i Polityka pod redakcją Jana Sadkiewicza



Człowiek, państwo, wojna to jedna z najważniejszych książek o stosunkach międzynarodowych. Lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć, dlaczego państwa toczą ze sobą wojny.

prof. John J. Mearsheimer, Uniwersytet w Chicago



Trudno wyobrazić sobie współczesną naukę o stosunkach międzynarodowych bez dorobku Kena Waltza. Nawet jego krytycy nie mają wątpliwości, że był on najbardziej znaczącą postacią w naszej dziedzinie w epoce powojennej.

prof. Ken Booth, Uniwersytet w Aberystwyth (emeritus)



Wybitny teoretyk politycznych zmagań o potęgę, bezlitośnie rozwiewał nadzieje na to, że siła moralna, liberalne zasady lub demokratyczne krucjaty mogą położyć kres wojnom. Jednocześnie zaprzeczał powszechnemu przekonaniu, jakoby realiści byli bezwzględnymi jastrzębiami, czerpiącymi przyjemność z używania siły.

prof. Richard K. Betts, Uniwersytet Columbia



Książka nie tylko dla tych, którzy zajmują się polityką profesjonalnie, ale dla wszystkich, którzy się nią pasjonują i pragną ją zrozumieć.

prof. dr hab. Piotr Kimla, Uniwersytet Jagielloński



Prawdopodobnie najważniejsza książka, jaką kiedykolwiek napisano na temat teorii stosunków międzynarodowych.

prof. Robert Gallucci, Uniwersytet Georgetown



Kenneth N. Waltz (1924–2013) – jeden z najwybitniejszych teoretyków i właściwie współtwórca dyscypliny naukowej o nazwie stosunki międzynarodowe. Profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley oraz Uniwersytetu Columbia, członek zespołów naukowych najbardziej prestiżowych ośrodków badawczych jak: Centrum Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Harvarda, Międzynarodowego Ośrodka Naukowego Woodrowa Wilsona w Waszyngtonie, Wydziału Studiów nad Wojną King’s College w Londynie, Uniwersytetów w Pekinie i Fudan w Chinach. Stypendysta Fundacji Guggenheima i Narodowej Agencji Nauki w USA oraz profesor gościnny na wielu uniwersytetach na czterech kontynentach. Jego prace są najczęściej zadawanymi lekturami dla studentów stosunków międzynarodowych na amerykańskich uniwersytetach. Autor dwóch klasycznych dzieł: Struktura teorii stosunków międzynarodowych oraz Człowiek, państwo, wojna.

Nowatorski podręcznik historii stosunków międzynarodowych - przedmiotu wykładanego na wielu polskich uczelniach.

Książka składa się z 4 części.
W części I, noszącej tytuł LA BELLE EPOQUE I JEJ SCHYŁEK (1871-1914), autor przedstawił przyczyny wybuchu I wojny światowej.
Część II, zatytułowana WIELKA WOJNA (1914-1945), omawia I wojnę światową.
Część III, nazwana ZMIERZCH EUROPY (1919-1945), została poświęcona dziejom stosunków międzynarodowych w dwudziestoleciu międzywojennym i w latach II wojny światowej.
Część IV, nosząca tytuł ŚWIAT BIPOLARNY, opisuje historię stosunków międzynarodowych w latach 1945-1991, powstanie i rozwój istniejących wówczas organizacji międzynarodowych o charakterze politycznym i gospodarczym. Część tę kończą rozdziały poświęcone rozpadowi ZSRR i zjednoczeniu Niemiec - wydarzeniom, które - zdaniem autora - były logicznym zamknięciem epoki i początkiem nowych stosunków międzynarodowych - tym razem współczesnych.

Profesorowi Romanowi Kuźniarowi – nauczycielowi, przyjacielowi i rozważnemu strategowi; miłośnikowi gór i przyrody – książkę tę z wdzięcznością dedykują uczniowie, przyjaciele i współpracownicy z Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego Zmieniająca się rzeczywistość międzynarodowa, percepcja i natura zagrożeń bezpieczeństwa, a zwłaszcza wyłanianie się nowych płaszczyzn oddziaływania w stosunkach międzynaro­dowych skłaniają Autorki i Autorów publikacji do refleksji nad wykorzystywaniem przez państwa nowych instrumentów realizacji interesów strategicznych. Horyzonty studiów strate­gicznych podejmują temat wyłaniania się nowych obszarów rywalizacji państwowych i instru­mentalizowania oraz weaponizowania (uzbrajania) nowych zasobów siły. Zestawienie w tomie sfery technologii wojskowych i prowadzenia działań zbrojnych (wojna rosyjsko-ukraińska) ze sferą niewojskowych zasobów siły i obszarów rywalizacji - od info sfery, przez energię i klimat, po etykę, prawo międzynarodowe umożliwia porównanie, na ile w XXI wieku instrumenty pozamilitarne stają się równie efektywnymi jak środki militarne narzędziami w wyłanianiu nowych potęg. W warunkach systemu rozwoju nauki i badań w Polsce, zdeterminowanego przez klasyfikację dziedzin i dyscyplin, studia strategiczne rozwijają się niejako „w poprzek" zadekretowanego rozwiązania, poszukując nowatorskich koncepcji i formuł naukowych w interdyscyplinarnym podejściu do badań naukowych. Autorzy zbioru podeszli do kwestii tożsamości studiów stra­tegicznych z ostrożnością, czy też przezornością, mając świadomość wyzwań, które stoją przed przedstawicielami tej „interdyscypliny" w Polsce i na świecie. Nakreślone przez nich hory­zonty łączą fundamentalne i pierwotne w sensie ewolucji studiów strategicznych zagadnienia, jak technologia i wojna, prawo i etyka, energia i przemysł, z (względnie) nowymi obszarami, jak hybrydowość użycia siły (oraz groźby jej użycia), informacja (w ujęciu kognitywistycznym i cybernetycznym), klimat i środowisko naturalne. Z recenzji prof. dr. hab. Artura Gruszczaka Uniwersytet Jagielloński Zastosowana w tytule fraza (horyzonty) choć jest umowna, a nawet wręcz symboliczna, dobrze odzwierciedla złożoność i ewolucję studiów strategicznych oraz towarzyszącą temu dynamikę stosunków międzynarodowych, co zaobserwować można obecnie choćby w kontekście wojny w Ukrainie, eskalacji napięcia wokół Tajwanu, konfliktu w Sudanie i wielu innych kwestii. Praca w sposób znaczący poszerza oraz systematyzuje naszą wiedzę dotyczącą wybranych aspektów studiów strategicznych, w tym przede wszystkim zaprezentowanych „miękkich" oraz „twar­dych" determinantów. Ich dobór oraz kompleksowa analiza pokazują ogrom wyzwań, ale też i możliwości towarzyszących studiom strategicznym. Z recenzji prof. dr. hab. Sebastiana Wojciechowskiego Uniwersytet im. A. Mickiewicza

Rozpad ZSRR i wojna w Kuwejcie w 1991 roku wydawały się końcem pewnej epoki historycznej i początkiem nowej ery XXI wieku, zdominowanej przez Stany Zjednoczone – militarne i gospodarcze hipermocarstwo. Jednak w latach 1997–2003 nastąpił według Jacques`a Sapira nagły i gwałtowny kres owego „wieku Ameryki”: kryzys finansowy lat 1997–1998 spowodował rozwój nowych strategii gospodarczych, a także skok cywilizacyjny Rosji, zerwanie wielu krajów Ameryki Łacińskiej z modelem amerykańskim oraz pojawienie się Chin w roli kraju kluczowego dla stabilności na Dalekim Wschodzie. Próbując siłą odzyskać pozycję hegemona, Stany Zjednoczone doprowadziły w Afganistanie i Iraku do dwu militarnych i politycznych katastrof. Wydarzenia z 11 września 2001 oraz deklarowane powszechnie poparcie i współczucie dla Stanów Zjednoczonych nie zmieniły postępującej izolacji dyplomatycznej. Wręcz przeciwnie, Sapir podkreśla, że to te wydarzenia doprowadziły do sytuacji, w której USA muszą się dziś mierzyć z oskarżeniami o łamanie praw człowieka w Guantanamo i tortury w Abu Ghraib. Na naszych oczach rodzi się nowy XXI wiek w wielobiegunowym świecie bez dominującego mocarstwa, gdzie suwerenność znów staje się kluczowym pojęciem myśli politycznej. Niestety, europejskie elity ociągają się przed powtórnym przemyśleniem swych strategii politycznych w obliczu tego nowego rozdania.
Jacques Sapir (ur. 1954), directeur d'études w EHESS w Paryżu i profesor w Moskiewskiej Szkole Ekonomicznej, opublikował m.in.: Les Économistes contre la démocratie, Les Trous noirs de la science économique, Quelle économie pour le XXle siecle?, La fin de l'eurolibéralisme

Książka jest ważnym głosem w dyskursie na temat przyszłości Unii Europejskiej. Połączenie perspektyw narodowej i teoretycznej w rozważaniach na temat możliwych kierunków zmian w ustrojowej konstrukcji UE jest wartością dodaną w toczonej debacie. Publikacja jest godna polecenia tym wszystkim, którzy zainteresowani są poszerzaniem ram postrzegania kwestii ustrojowych UE. Wątki tak metodologiczne, jak i krajowe dają szansę na wielowymiarowe podejście do problemu, który – aby w rzeczywistości stał się rozwiązaną kwestią – powinien być przedmiotem złożonych, ale zdążających do spójności dyskusji.
Dr hab. prof. AEH Anna Wierzchowska Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie

Książka podejmuje zagadnienie polityki USA wobec Bliskiego Wschodu, a więc dotyka jednego z najciekawszych rozdziałów historii najnowszej. Głównym założeniem publikacji jest wyjaśnienie motywów i sposobów realizacji polityki zagranicznej i bezpieczeństwa amerykańskiego supermocarstwa wobec krajów arabskich.
Studium dostarcza przykładów „polityki pseudostabilizacji” w konflikcie arabsko-izraelskim oraz w stosunkach USA z władzami palestyńskimi, Izraelem, Egiptem, Jordanią, Syrią, Libanem, Bahrajnem i Arabią Saudyjską. Autorka wyjaśnia, dlaczego społeczeństwa i państwa Bliskiego Wchodu nie mogą wejść na drogę modernizacji według wzoru wyznaczanego od kilkuset lat przez Zachód. Tłumaczy procesy zachodzące w świecie arabskim takie jak wojny, terroryzm, czy nieudane próby budowania demokracji, jednocześnie analizując wpływ polityki USA na sytuację w regionie.
Ta świetna praca stanie się ważnym wkładem w rozumienie motywów i sposobów realizacji polityki zagranicznej i bezpieczeństwa nadal jedynego globalnego supermocarstwa; jego polityki w ogóle, nie tylko na tym kierunku. Będzie też sprzyjać rozumieniu procesów zachodzących na Bliskim Wschodzie (…).
Prof. dr hab. Roman Kuźniar