Bibliografie specjalne

„Niewinna i urocza gorączka bibliofila u bibliomana jest ostrą chorobą posuniętą do obłędu” – twierdzi Charles Nodier. I w tym zawiera się sedno bibliomanii – w obłędzie czytelnika, który bierze do ręki książkę i nie potrafi jej odstawić, chyba że na własną półkę. Gdzie nas ten obłęd zaprowadzi? Do kompulsywnego zbieractwa? Do zbrodniczych czynów? A może sprawi, że przekroczymy granicę szaleństwa i zejdziemy do piekła bibliofila?
Kreśląc w zebranych w niniejszym tomie opowiadaniach groteskowe portrety miłośników książek, Charles Nodier, Gustave Flaubert i Charles Asselineau starają się dociec istoty bibliomanii. Ich dociekaniom towarzyszą ilustracje Alfreda Kubina i Léona Lebegue’a, będące swoistym komentarzem tego niezwykłego zjawiska.

Okres pandemii i zamknięcia prowadzi wprost do pytania o sytuację bibliotek w kryzysie. Pytanie o to, czy wpłynęła ona na biblioteki, jest właściwie retoryczne. Wprowadzenie stanu epidemicznego miało swoje konsekwencje dla wszystkich podmiotów, także – niekiedy bardzo dotkliwe – dla instytucji kultury. Zamknięcie kin, teatrów, domów kultury, bibliotek wpłynęło na sytuację wszystkich osób związanych z tym sektorem: artystów i twórców, menedżerów i organizatorów, animatorów i edukatorów, redaktorów, bibliotekarzy i wreszcie nas – odbiorców i uczestników życia kulturalnego. Raczej należałoby więc zapytać: w jaki sposób funkcjonują biblioteki i bibliotekarze w obecnej kryzysowej sytuacji? Jakie doświadczenia wiążą się z okresem całkowitego zamknięcia tych placówek dla odwiedzających, a potem ze stopniowym przywracaniem kontaktów i odwiedzin?

Historia Marvela spisana przez Seana Howe’a to burzliwa i bolesna wersja mojej ulubionej opowieści o bandzie dziwaków, która zmieniła świat. Fakt, że to wszystko jest prawdą, to wisienka na torcie
– Jonathan Lethem

Niezwykle dokładna i pomysłowo napisana. Ta książka to nie tylko istny dokument historyczny, ale i list miłosny oraz żywa ilustracja tego, jak najdziwniejsze elementy kontrkultury mogą z czasem zmienić mainstream
– Chuck Klosterman

„Coraz częściej w literaturze dla najmłodszych poruszane są tematy tzw. trudne, z którymi w rzeczywistości spotykają się nawet dzieci. Książki poruszające dorosłe tematy mają pomóc małym czytelnikom zrozumieć świat i poradzić sobie z emocjami. Niejednokrotnie jednak książki, które kwestionują samym swoim istnieniem idyllę dzieciństwa, budzą kontrowersje. (…)

Skupiamy się na funkcjonowaniu tych książek w bibliotekach. W dyskursie publicznym pojawiają się regularnie informacje o kontrowersjach związanych z pojawieniem się ich w bibliotekach lub ich zniknięciem z bibliotecznych półek. Zadajemy sobie wtedy pytania: Dlaczego dana książka została uznana za kontrowersyjną? Dlaczego podjęto wobec niej właśnie taką, a nie inną decyzję i czy była to decyzja uzasadniona? I szerzej – jaka jest i jaka powinna być rola bibliotekarza w mediowaniu dostępu czytelników do książki?”

Czy książki mają nad nami władzę? Książki to nie tylko słowa i światy wyobrażone, lecz także przedmioty w naszym życiu. Łamiemy im grzbiety, nadrywamy kartki i piszemy na marginesach. One z kolei wywierają wpływ na nas i zakłócają porządek rzeczywistości. Autorka Przenośnej magii zabiera czytelników w intrygującą podróż przez dzieje i kontynenty, by odkryć powody naszej fascynacji książkami. Obala mit, że erę druku zapoczątkował wynalazek Gutenberga. Opowiada o ekscentrycznych bibliofilach i kolekcjonerach, modnych shelfie na tle wypełnionych regałów oraz woluminach służących jako talizmany. Pisze też o bardziej burzliwych relacjach ludzi i książek, które czasem stają się narzędziami w rękach propagandystów, płoną na stosach albo trafiają do niszczarni, mielących tysiące tomów każdego dnia. Emma Smith przedstawia nową, pasjonującą, a nawet obrazoburczą historię tego niezwykłego przedmiotu oraz bada, kiedy, dlaczego i jak poddaliśmy się jego szczególnej mocy. Jak ujął to Stephen King, wszystkie książki stanowią „jedyną w swoim rodzaju przenośną magię”. To fantastyczna podróż przez historię książek, która ma jeden cel – pokazać nam, że to przedmioty, a ich fizyczność jest tak samo ważna, jak zapisane w nich słowa. Kontrowersyjne? Być może, ale po lekturze pokochacie książki jeszcze bardziej! Diana Chmiel „Bardziej lubię książki niż ludzi" Ta erudycyjna, inteligentnie napisana książka skrywa fascynację autorki prostokątnymi, wielostronicowymi obiektami, które tak dobrze znamy. „Sunday Times” Smith czyta wszystkimi zmysłami… Mądra, zabawna, ujmująco osobista książka. Peter Conrad, „Observer” Dowcipna i ekscytująca. Znakomicie napisana opowieść o książce jako materialnym przedmiocie i nieco zapomnianych przyjemnościach płynących z książkomanii. Kathryn Hughes, „Guardian” Emma Smith jest profesorką studiów szekspirowskich w Hertford College na Uniwersytecie w Oxfordzie i autorką książki This is Shakespeare, bestsellera „Sunday Times”. Lubi nieme kino, obserwowanie ptaków i szybkie samochody.

Bohaterami naszych wywiadów są główni kreatorzy rodzimego rynku wydawniczego ? przedstawiciele wydawnictw, firm dystrybucyjnych i oferujących dostęp do cyfrowych treści, a także reprezentanci sektora poligraficznego oraz organizatorzy targów. Wśród naszych interlokutorów nie zabrakło osób związanych z instytucjami kultury, administracją państwową, promotorów literatury i kameralnych księgarń.Nie ingerowaliśmy w teksty autoryzowanych rozmów, nie ma tu żadnych skrótów ani zmian, choć czas zweryfikował część zapowiedzi i prognoz. Wywiady, które otwierają niemal każdy numer „Biblioteki Analiz”, z jednej strony zawsze poruszają tematy „gorące”, a więc aktualne wydarzenia na rynku, z drugiej ? dotyczą problemów uniwersalnych.Tematy poruszane w rozmowach wyrażają niepokój o przyszłość dystrybucji książki i jej miejsce w cyfrowym świecie, mowa o kondycji czytelnictwa, przyszłości targów i festiwali, zmieniających się preferencjach i nawykach czytelniczych, self-publishingu, wreszcie promocji literatury.Nawet po wielu miesiącach warto wrócić do ocen rynku stawianych przez fachowców. Lektura głosów z poprzednich lat i przyjrzenie się dominującym tematom dają dobry obraz przekształceń w naszej branży wydawniczo-księgarskiej. Staje się ona coraz bardziej nowoczesna, coraz bardziej cyfrowa, coraz bardziej skoncentrowana wokół ochrony praw autorskich.W sprzedaży cały czas dostępne są poprzednie edycje ? całość to już ponad 400 wywiadów, ponad 4000 stron tekstu. Lektura głosów z poprzednich lat, przyjrzenie się dominującym tematom ? daje dobry obraz przekształceń w branży wydawniczo-księgarskiej.Rozmowy przeprowadzili: Piotr Dobrołęcki, Tomasz Gardziński, Tadeusz Lewandowski i Ewa Tenerenda-Ożóg