Bibliotekarz 6/2016

Środowisko polskich inżynierów i techników na obczyźnie zawsze dążyło do stworzenia ogólnego pisma, które promowałoby ich myśl naukowo-techniczną na arenie międzynarodowej, a jednocześnie było łącznikiem kulturowym pomiędzy rodakami na emigracji i w kraju. Temu celowi służyły biuletyny techniczne poszczególnych stowarzyszeń technicznych począwszy od wydawnictwa najstarszego, podjętego przez Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Polskich we Francji, poprzez „Biuletyn” największego skupiska technicznego na emigracji, Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii; „Biuletyny” Stowarzyszenia Techników Polskich w Kanadzie, Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich w Argentynie, Koła Techników Polskich w Australii oraz „Komunikaty” takich skupisk technicznych, jak Stowarzyszenia Techników Polskich w Stanach Zjednoczonych, w Szwajcarii, Włoszech, Belgii, Południowej Afryce, Hiszpanii i w Niemczech, podejmowały próby rozszerzenia swego zasięgu i dotarcia do możliwie największej liczby techników polskich poza krajem. Brak własnego organu prasowego, obejmującego swym zasięgiem dokonania i życie organizacyjne polskiego świata technicznego rozproszonego w wielu krajach spowodował, że z inicjatywy prof. inż. Romana Wajdy, Zarząd STP w Wielkiej Brytanii latem 1958 roku przy współpracy innych polskich stowarzyszeń technicznych na obczyźnie przystąpił do wydawania poświęconego zagadnieniom technicznym i naukowym kwartalnika „Technika i Nauka”. Formalnie od 2004 r. wychodzi pod egidą nowopowstałej European Federation of Polish Scientific and Technological Societies Abroad (Europejskiej Federacji Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych) z siedzibą w Wiedniu, jednak w rzeczywistości redagowany jest przez prof. dr. inż. Ryszarda Chmielowca w Londynie. Od początku periodyk spełniał wymogi pisma naukowego, publikacje były recenzowane, zawierały streszczenia, rysunki, zdjęcia tabele, wykresy, grafy, wzory, kody źródłowe itp. oraz bibliografię wykorzystanych źródeł. Tytuły, streszczenia artykułów oraz spisy treści poszczególnych numerów miały wersję dwujęzyczną. Artykuły najczęściej były opracowane na podstawie najnowszych publikacji brytyjskich i amerykańskich, czasem francuskich i niemieckich. Pisywali je na ogół w języku polskim, często w języku angielskim ludzie techniki związani z uczelniami brytyjskimi, polskimi, amerykańskimi, sporadycznie z krajów niemieckojęzycznych, jak również inżynierowie praktycy upowszechniający swoje zrealizowane pomysły i innowacje. Środowisko czytelnicze „Techniki i Nauki” stanowili pracownicy naukowi instytutów i wyższych uczelni, inżynierowie projektanci konstrukcji budowlanych i innych przedsięwzięć inżynierskich, inżynierowie mechanicy, elektrycy, chemicy, architekci, geofizycy. Bezsporna była również celowość publikowania sprawozdań z życia międzynarodowych organizacji naukowych, w tym technicznych. Artykuły analizowały w sposób teoretyczny, naukowy problemy ogólne, specjalistyczne oraz możliwości praktycznego zastosowania najnowszych technologii, rozwiązań czy modyfikacji. Artykuły obejmowały m.in. inżynierię lądową, fizykę, górnictwo węglowe, naftowe i gazów, architekturę i urbanistykę, ochronę środowiska, ekologię, matematykę, mechanikę, lotnictwo.

Tematem głównym książki są biblioteki mniejszości niemieckiej w Polsce w okresie międzywojennym, ich znaczenie dla mniejszości niemieckiej w kultywowaniu i podtrzymywaniu tożsamości narodowej. Książka składa się z 14 rozdziałów. W poszczególnych rozdziałach, poza wstępem i rozdziałem drugim przedstawiającym liczebność, rozmieszczenie i status mniejszości niemieckiej, naświetlono warunki funkcjonowania bibliotek mniejszości niemieckiej (polityczne, ekonomiczne, organizacyjne). Omówiono też typy bibliotek i organizację biblioteki. Szczegółowo zostały scharakteryzowane główne formy gromadzenia zbiorów, struktura rzeczowa księgozbiorów, a także zasięg czytelnictwa w bibliotekach. W osobnym rozdziale przedstawiono status bibliotekarza w okresie międzywojennym oraz podejmowane wówczas kroki zmierzające do poprawy tego statusu. Odrębne miejsce poświęcono w pracy omówieniu systemu wsparcia bibliotek mniejszości niemieckiej ze strony państwa niemieckiego. W książce poruszono także problem roli bibliotek niemieckich w stosunkach polsko-niemieckich. W celach porównawczych w ostatnim rozdziale zamieszczono syntetyczne omówienie stanu bibliotek innych mniejszości narodowych w II RP.

Adresatami książki są bibliotekoznawcy, w szczególności historycy bibliotek, szeroko rozumiane środowisko historyków, zwłaszcza tych zajmujących się historią współczesną, w tym stosunkami polsko-niemieckimi. Potencjalnymi odbiorcami mogą być czytelnicy spoza kręgu profesjonalnego z Polski, Niemiec i innych krajów, interesujący się historią oraz próbujący zrozumieć meandry egzystencji mniejszości narodowych w okresie międzywojennym.

Trzeci tom wydawnictwa Czasopiśmiennictwo przeszłość i teraźniejszość pod red. Olgi Dąbrowskiej-Cendrowskiej i Aleksandry Lubczyńskiej jest rezultatem badań pracowników Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz studentów kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Zawiera różnorodne teksty podzielone chronologicznie w trzech działach. Pierwszy dotyczy historii czasopism, drugi tematów związanych z aktualnym rynkiem prasy, trzeci zaś zawiera publikacje studentów zajmujących się polskimi i zagranicznymi czasopismami.
Różnorodność tematyczna artykułów zamieszczonych w tomie określa środowisko medioznawców związanych z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Megabiblioteki to termin różniący się od mediateki, a jednak ściśle współgrający z nim, bowiem mediateki zazwyczaj są megabibliotekami. Trudno, bez głębszej analizy danej placówki, zastosować wymiennie oba terminy, bowiem nie każda megabiblioteka jest mediateką. Co ciekawe brak w literaturze konkretnych, uwzględniających najnowsze zmiany definicji, problematyka związana z tego typu placówkami wciąż się poszerza, zainteresowanie bibliologów w kontekście naukowego spojrzenia na zjawiska z nimi związane – rośnie. Dlatego bez wahania można uznać, że tematyka [...] książki jest bardzo aktualna. Ponad wszelką wątpliwość dyskurs naukowy wokół megabibliotek jest ważny i potrzebny. Pomysł na zebranie artykułów poświęconych im właśnie zasługuje na uznanie tym bardziej, że dzięki temu, iż jest to opracowanie wieloautorskie, możemy w nim odnaleźć różne spojrzenia na – zbierający je w całość – przedmiot badań.

Z recenzji wydawniczej dr hab. prof. UŁ Marioli Antczak

Przedmiotem rozważań w monografii jest działalność europejskich organizacji normalizacyjnych w zakresie informatologii na tle aktywności innych organizacji normalizacyjnych i standaryzacyjnych. Głównym celem jest analiza europejskiego systemu normalizacyjnego i przedstawienie prac poszczególnych organów technicznych podejmujących różne aspekty działalności informacyjnej. Na postawie ilościowej analizy międzynarodowych i europejskich dokumentów normalizacyjnych, opublikowanych w latach 1990-2013, zajęto się ustaleniem znaczenia normalizacji europejskiej w zakresie informatologii w skali międzynarodowej. W książce podjęto także problem wpływu normalizacji europejskiej na polską działalność w zakresie informatologii, bibliotekarstwa i bibliografii, prowadzoną przez 242 Komitet Techniczny. Monografia stanowi przyczynek do badań krajowej, europejskiej i międzynarodowej normalizacji i standaryzacji w działalności informacyjnej i bibliotecznej. Publikacja skierowana jest przede wszystkim do osób wykorzystujących normy w codziennej pracy – specjalistów informacji, bibliotekarzy, a także wszystkich zainteresowanych problematyką działalności normalizacyjnej.

Oddajemy do Państwa rąk kolejny tom „Rocznika Biblioteki Uniwersyteckiej”.
Na jego zawartość składają się artykuły z zakresu dziejów nauki, księgarstwa i informacji w Polsce, dalsze części to źródła i materiały, komunikaty i sprawozdania, recenzje.