Bibliotheca Bavoroviana Leopoliensis Prints from the first half of the sixteenth century. A catalogue

Publikacja stanowi zbiór studiów poświęconych m.in. kształceniu kompetencji archiwistów w kontekście potrzeb i funkcji społecznych archiwów, nowym trendom w edukacji i ich zastosowaniom w dydaktyce archiwistyki, kształceniu „archiwistów cyfrowych”, a także roli i programom nauk pomocniczych historii w kształceniu archiwistów.

Powstanie nowego nośnika i nowych technologii umożliwiających zapis i gromadzenie informacji w formie cyfrowej pozwala postawić pytanie: czy możliwe jest wyodrębnienie nowego nurtu refleksji określonego mianem archiwistyki cyfrowej?
Wiążą się z nim dalsze problemy:
• Czy nowy nośnik wymaga rewizji dotychczasowych teorii archiwalnych, np.. Pojęć podstawowych, takich jak zespół, czy też powinny one pozostać niezmienione?
• Czy tego typu zapisy wymagają wypracowania nowej sieci pojęć?
• Czy w dobie nieograniczonej multiplikacji zapisu można wiązać go z miejscem powstania i stosować zasadę pertynencji archiwalnej?
• Jak nowy nośnik i technologie wpływają na granice zespołu i jego strukturę?
• Jakie metody mogą służyć badaniom autentyczności i wiarygodności zapisu, co wpływa na jego integralność?
• Czy nadal niezbędne jest wartościowanie i selekcja dokumentacji?
• Po jakim czasie należy ją prowadzić?
• Jak powinny zostać zorganizowane systemy zarządzania dokumentacją?
• Czy możliwe jest stosowanie w tym zakresie standardów międzynarodowych, takich jak Moreq?

Pojawiają się też kluczowe pytania z zakresu dydaktyki:
• Czy kształcenie w tym zakresie powinno zostać wyodrębnione, czy – przeciwnie – połączone z archiwistyką klasyczną?
• Jaki kształt powinny przybrać programy, treści, metody, jakie pomoce dydaktyczne należy tworzyć i jaką rolę powinny pełnić w procesie kształcenia?

Pytań będzie zapewne przybywać w miarę nowych doświadczeń, rozwoju technologii i nowych funkcji społecznych. Będą one otwierać nowe kierunki badawcze.

W rozważaniach zawartych w niniejszym zbiorze studiów podjęto próbę odpowiedzi na wiele z powyższych kwestii. Nie wyznaczają one jednak kresu refleksji w tej dziedzinie wiedzy, wręcz przeciwnie – nowe doświadczenia wymagać będą budowania nowych modeli teoretycznych i poszukiwania coraz bardziej efektywnych systemów zarządzania dokumentacją i gromadzoną informacją.

******

Digital Archiving and Auxiliary Sciences of History in Archival Education. The Problems of Teaching Archiving

A collection of studies on, among others, developing the competences of archivists in the context of needs and social functions of archives, new trends in education and their application to teaching archiving and educating “digital archivists”. The publication also discusses programs of auxiliary sciences of history and their role in educating archivists.

Majowy numer rozpoczynamy artykułem Aleksandra Trembowieckiego Refleksje z placu budowy – garść przemyśleń związanych z modernizacją bibliotecznego serwisu WWW omawiającym problematykę dostosowania serwisów bibliotek do potrzeb czytelników z dysfunkcją wzroku i słuchu. Kolejny tekst Biblioskan – kontrola obywatelska w łódzkich
bibliotekach publicznych Aleksandry Marciniak i Pauliny Milewskiej przedstawia założenia i przebieg projektu, którego celem była diagnoza działalności łódzkich bibliotek publicznych w zakresie wykonywania powierzonych im zadań publicznych oraz wypracowanie rekomendacji dla poprawy jakości świadczonych usług. Dr Zbigniew Gruszka z Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego w artykule Monitoring w łódzkich bibliotekach publicznych – głos polemiczny odnosi się do projektu Biblioskan, konkludując potrzebę wypracowania łódzkiego modelu bibliotek publicznych, z nieodzownym uwzględnieniem specyfiki środowisk, w których pracują.

W dziale „Z bibliotek” prezentujemy tekst Smakuj literaturę. XIII Opolska Jesień Literacka Bartosza Suwińskiego z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu omawiający bogatą i różnorodną ofertę literacką skierowaną do czytelników miasta i regionu. Anna Aleksandrowicz i Marzena Szafińska-Chadała, autorki artykułu Promocja czytelnictwa w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej im. Marii Grzegorzewskiej w Zielonej Górze przedstawiają działania prowadzone na rzecz poprawy poziomu czytelnictwa
wśród lubuskich nauczycieli bibliotekarzy i uczniów.

W dziale „Sprawozdania i relacje” przedstawiamy trzy teksty. Pierwszy z nich Bibliografia wobec nowych technologii autorstwa Marzeny Przybysz przedstawia tematykę 34. spotkania członków Zespołu ds. Bibliografii Regionalnej ZG SBP, które odbyło się w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Krakowie. Drugi, Ekologia informacji jako wyzwanie dla edukacji
i bibliotekarstwa, to relacja dr Beaty Taraszkiewicz z czwartej edycji ogólnopolskiej konferencji poświęconej ekologii informacji. Trzeci, W stolicy Alp, pióra Wioletty Ernst i Beaty Sordon przedstawia wrażenia autorek z pobytu w Bibliotece Uniwersyteckiej w Innsbrucku w ramach programu Erasmus.

W dziale „Prawo biblioteczne” prezentujemy kolejny tekst Rafała Golata, tym razem poświęcony Darom dla bibliotek.

Majową zawartość „Bibliotekarza” uzupełniają „Przegląd piśmiennictwa”, „Z życia SBP”, „W kilku słowach”, a także „Postaktualia” Jacka Wojciechowskiego.

Zachęcamy do przysyłania tekstów, zgłaszania zagadnień na łamy czasopisma.

Miłej lektury

Wszystkim Bibliotekarzom najserdeczniejsze życzenia z okazji Dnia Bibliotekarza i Bibliotek, pomyślności i sukcesów zawodowych, a także szczęścia osobistego

składają

Redakcja „Bibliotekarza” i Wydawnictwo SBP

Czerwcowy numer „Bibliotekarza” rozpoczyna artykuł Moniki Theus Information literacy – analiza bibliometryczna omawiający wyniki badań obejmujących publikacje dotyczące information literacy. Badania zostały przeprowadzone poprzez wyszukiwanie w bazach Web of Science Core Collection i Scopus. Następny tekst Uchodźcy w Polsce Rafała Baczyńskiego-Sielaczka przedstawia różne aspekty sytuacji uchodźców w Polsce, m.in. podstawy prawne w zakresie azylu cudzoziemców oraz dane statystyczne ilustrujące skalę zjawiska imigracji. W dziale „Artykuły” jest także tekst Edyty Kosik Bookcrossing.pl – portal integrujący miłośników bookcrossingu, w którym autorka omawia portal zrzeszający pasjonatów idei „uwalniania książek”.

W dziale „Z bibliotek” prezentujemy tekst Szczotki, reprinty, rękopisy… czyli jak książki opowiadają nam swoje historie Katarzyny Pawluk omawiający jeden z wielu projektów przeznaczonych dla opolskich uczniów.

W dziale „Sprawozdania i relacje” przedstawiamy omówienie Anny Stach-Siegieńczuk konferencji, która odbyła się w kwietniu 2016 r. w Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu, poświęconej biblioterapii.

Ewa Dombek w kolejnym artykule O książkach z obrazkami i bez obrazków prezentowanym w dziale „W szufladzie bibliografa – bibliotekarza” przedstawia rolę ilustracji i oprawy graficznej publikacji dla dzieci i dorosłych. Autorka podkreśla ich szczególną rolę w książkach dedykowanych dzieciom.

W dziale „Prawo biblioteczne” prezentujemy kolejny tekst Rafała Golata, tym razem poświęcony Zasadom ustalania wynagrodzeń pracowników bibliotek publicznych. Natomiast Sylwia Czub-Kiełczewska w dziale „Ochrona danych osobowych w pracy bibliotekarza. Doświadczenia i praktyka” przedstawia tekst Instrukcja alarmowa, zarządzanie ryzykiem, rejestrowanie strony WWW w GIODO – o co chodzi i czy jest to potrzebne?, w którym omawia przykłady usług oferowanych bibliotekom przez firmy w zakresie zmian w przepisach dotyczących bezpieczeństwa danych oraz zaleca szczególną ostrożność w korzystaniu z ich oferty.

Czerwcową zawartość „Bibliotekarza” dopełniają „Przegląd piśmiennictwa”, „Z życia SBP”, „W kilku słowach”, a także „Postaktualia” Jacka Wojciechowskiego.

Zapraszamy do przysyłania tekstów, zgłaszania zagadnień na łamy czasopisma.

Zachęcamy do lektury,
Redakcja „Bibliotekarza”

Tematem głównym książki są biblioteki mniejszości niemieckiej w Polsce w okresie międzywojennym, ich znaczenie dla mniejszości niemieckiej w kultywowaniu i podtrzymywaniu tożsamości narodowej. Książka składa się z 14 rozdziałów. W poszczególnych rozdziałach, poza wstępem i rozdziałem drugim przedstawiającym liczebność, rozmieszczenie i status mniejszości niemieckiej, naświetlono warunki funkcjonowania bibliotek mniejszości niemieckiej (polityczne, ekonomiczne, organizacyjne). Omówiono też typy bibliotek i organizację biblioteki. Szczegółowo zostały scharakteryzowane główne formy gromadzenia zbiorów, struktura rzeczowa księgozbiorów, a także zasięg czytelnictwa w bibliotekach. W osobnym rozdziale przedstawiono status bibliotekarza w okresie międzywojennym oraz podejmowane wówczas kroki zmierzające do poprawy tego statusu. Odrębne miejsce poświęcono w pracy omówieniu systemu wsparcia bibliotek mniejszości niemieckiej ze strony państwa niemieckiego. W książce poruszono także problem roli bibliotek niemieckich w stosunkach polsko-niemieckich. W celach porównawczych w ostatnim rozdziale zamieszczono syntetyczne omówienie stanu bibliotek innych mniejszości narodowych w II RP.

Adresatami książki są bibliotekoznawcy, w szczególności historycy bibliotek, szeroko rozumiane środowisko historyków, zwłaszcza tych zajmujących się historią współczesną, w tym stosunkami polsko-niemieckimi. Potencjalnymi odbiorcami mogą być czytelnicy spoza kręgu profesjonalnego z Polski, Niemiec i innych krajów, interesujący się historią oraz próbujący zrozumieć meandry egzystencji mniejszości narodowych w okresie międzywojennym.

„Powstanie tej kroniki i jej zachowanie jest zdarzeniem wyjątkowym w dziejach nauki o książce. Jej wartość też jest szczególna, bo w swoisty sposób uzupełnia ona oficjalną dokumentację źródłową dotyczącą PIK-u przynosząc informacje niejako od wewnątrz, z perspektywy codziennego niemal wysiłku pracowników Instytutu. Taki dokument, pełen szczegółowych zapisów, ważnych i mniej może istotnych, po kilkudziesięciu latach urasta jako całość do rangi wiarygodnego świadectwa czasów, z których pochodzi, zagęszczającej się atmosfery politycznej końca lat czterdziestych, wreszcie likwidacji Instytutu jako ‘misji niemożliwej’.” z recenzji prof. dr hab. Krzysztofa Migonia

Autorzy książki poruszają istotne problemy współczesnej kultury czytelniczej i informacyjnej. Poszukując odpowiedzi na pytanie, kim jest czytelnik/odbiorca doby cyfrowej, odwołali się nie tylko do dorobku bibliologii i informatologii, badań użytkowników bibliotek i informacji, ale również do dziedzin pokrewnych, zwłaszcza edukacji polonistycznej i medialnej, nauki o komunikowaniu oraz badań kultury współczesnej. Podejmują zagadnienia kultury informacyjnej, wprowadzając w specyfikę sieci i istotę funkcjonowania informacji w przestrzeni cyfrowo-sieciowej. W książce znalazły miejsce praktyczne zagadnienia edukacji informacyjnej, stanowiącej obecnie klucz do współczesności. Wychodząc naprzeciw potrzebom rozwijania kompetencji informacyjnych, pozwalających na sprawniejsze korzystanie z dobrodziejstw nowych technologii, pokazano m.in. możliwości wykorzystania oprogramowania open source. Publikacja prezentuje także zagadnienia z obszaru tradycyjnych źródeł informacji, zwłaszcza dotyczące sprawności informacyjnej bibliografii lokalnych wydanych w Polsce.