Bieg po linie O sztuce, polityce i świecie rozmawiała Maria Malatyńska

Wywiady z reżyserem z lat 1977 - 2008

Wraz z powrotem po 25-latach kultowego serialu „Miasteczko Twin Peaks” prezentujemy rozmowy z twórcą tego serialu, ale przede wszystkim jednym z najbardziej kontrowersyjnych i cenionych reżyserów amerykańskiego kina–Davidem Lynchem (m.in. „Dzikość serca”, „Głowa do wycierania”, „Prosta historia”, czy „Blue Velvet”). Wywiady z różnych lat jego kariery pozwalają zbliżyć się do tajemnicy – kim tak naprawdę jest David Lynch?

Encyklopedia to paszport, który pozwala przekroczyć granicę literackiej ojczyzny Gonçalo M. Tavaresa – jednego z najwybitniejszych współczesnych portugalskich pisarzy. To zapis rozmów, lektur i myśli krążących wokół takich tematów, jak nauka, strach, muzyka, związki i literatura. Te błyskotliwe notatki układają się w księgę, której patronem mógłby zostać sam Fernando Pessoa.

Publikacja jest III tomem szerszego publikacyjnego zamysłu, jako rezultatu bezpośrednich spotkań z twórcami pomorskimi i gdańskimi na Uniwersytecie Gdańskim.

Aktualny tom pozwala uczestniczyć w rozmowach z:
Władysławem Zawistowskim
Barbarą Piórkowską
Markiem Szalszą
Ryszardem Horodeckim
Wojciechem Borosem
Izabelą Morską (Filipiak)
Andrzejem Mestwinem Facem i Ewą Miłek.

Goszczący na Uniwersytecie twórcy trzeciej serii są przedmiotem literaturoznawczej uwagi, ale przynoszą wraz z sobą również świat (światy) spoza typowej akademickiej wspólnoty, uświadamiając rozmiary i specyfikę otaczającej nas rzeczywistości „pośród nas”. Wszystkich bohaterów spotkań charakteryzuje silna tendencja do przełamywania dualizmu życia i literatury, działalności artystycznej i pozaartystycznej, twórczości typowo rozumianej i „twórczości”, jako kreacyjnej pasji, mającej różne formy, odgałęzienia, rodzaje (urzędnicze, wydawnicze, instytucjonalne, naukowe, społeczne, dydaktyczne, itd.). Wszyscy są wyjątkowo silnie zanurzeni w materię życia, w związane z nią problemy, pasje, fascynacje; w działania performerskie o różnym charakterze i wymiarze. Wszyscy, przełamując dystans między tym, co formalnie porozdzielane (jak np. nauki humanistyczne i przyrodnicze), tworzą wielopoziomową i skomplikowaną konstrukcję świata nam najbliższego. Nie zamykają się przy tym w ściśle ograniczonych (problemowo, tematycznie, dyskursywnie) granicach, ale budują różnego rodzaju nici porozumienia z uniwersalnym wymiarem ludzkiej egzystencji. Przekonują, że idea rozumienia i porozumienia nie jest tylko utopią i marzeniem naiwnych, ale naszą fundamentalną potrzebą.

Nie znamy Józefa Piłsudskiego. Ten z rocznicowych plakatów (sumiasty wąs, krzaczaste brwi, dziarska postawa) to nie cała prawda. Ziuk już jako trzydziestolatek był wrakiem człowieka, a sumiasty wąs zapuścił nie po to, by się podobać. Chciał ukryć brak zębów. Nie wiemy kim jest, bo zbudowaliśmy jego wizerunek z naszych marzeń. Wizjoner, profeta, wódz. Niezwyciężony. Takiego go sobie wymarzyliśmy. A Piłsudski taki nie był, choć taki - być może - bywał.
Naprawdę był kłębowiskiem nerwów, bywał zawzięty, małostkowy i agresywny i wściekłości. Uparty i nieskory do kompromisu. Mimo, że lubił upominać się o narodową zgodę, robił wszystko, aby do niej nie dopuścić. Bo Polska - jego projekt życia - miała być taka, jaką sobie wymyślił. Żadna inna. A kto się z nim nie zgadzał, to w mordę! Albo z mauzera. Tak, tak, nasz ukochany Ziuk miał krew na rękach. I nie chodzi o krew wrażego zaborcy. Przewrót majowy, trzystu zabitych rodaków! Piłsudski nie wahał się wyprowadzić wojsko na ulice, nie cofał się przed skrytobójstwem.
No, ale czego chcieć od terrorysty? Przecież był terrorystą, jego byli towarzysze to wiedzieli, ale przez lata woleli milczeć. Przecież wysadzał pociągi, podkładał bomby, wysyłał ludzi z misją samobójczą. Robił to, był w tym niezły.
Na jego usprawiedliwienie można powiedzieć jedno: gdyby nie ten jego trudny i wybuchowy charakter - Polski by nie było. Żadnej. Ani jego, ani innej. Wywalczył taką, jaka ostatecznie powstała. II Rzeczpospolita była projektem niedoskonałym, ale innego być wtedy nie mogło.
Niech zatem o niej opowie. Niech przemówi i niech się tłumaczy. Niech wreszcie opowie o sobie własnymi słowami. Swoim ciętym i złośliwym językiem.
Przedstawiamy wywiad z marszałkiem. Jego słowa, jego fraza, jego styl. Drodzy czytelnicy: oto Józef Piłsudski prawdziwy.

Conversations with the greatest pianists of the turn of the 20th and 21st centuries is a new book series of The Fryderyk Chopin Institute. Garrick Ohlsson – an outstanding pianist, the winner of the 8th International Chopin Piano Competition, is the main character of the first book in the series.

Drugie, poprawione i uzupełnione, wydanie rozmów Grzegorza Jankowicza, z najwybitniejszymi pisarzami, twórcami i intelektualistami naszych czasów. Życie na poczytaniu to portret współczesności odmalowany w 27 rozmowach nie tylko o literaturze i życiu, ale dający też odpowiedzi na pytanie o to, kim jest bibliofil, co wspólnego mają wyciągnięcie ręki i pisanie opowiadania oraz dlaczego mitologia przypomina serwis plotkarski. Pytania Jankowicza, na które odpowiadają między innymi Paul Auster, Amos Oz czy Swietłana Aleksiejewicz, mają przede wszystkim dać odpowiedź na to, co dzieje się po czytaniu. A co się dzieje?

„Myślimy to tym, co przeczytaliśmy. Wyobrażamy sobie świat, do którego zostaliśmy zaproszeni. Nadajemy mu kształt. Meblujemy go po swojemu. Przy tym cały czas poruszamy się w naszej rzeczywistości, która wygląda już jednak nieco inaczej, a przynajmniej inaczej nam się jawi. Zaszła bowiem zmiana: najpierw w nas – dzięki literaturze,
a potem w świecie – za naszą sprawą.

I wtedy budzi się w nas potrzeba rozmowy. Jest to potrzeba tak silna, tak intensywnie odczuwana, że nie sposób jej zignorować. Czytanie powoduje, że chcemy rozmawiać o literaturze i o reszcie świata, przy czym resztę należy tu rozumieć dosłownie: jako coś, co zostaje, gdy odejmiemy od rzeczywistości jej istotną część, gdy usuniemy spod niej fundament, na którym się wspiera. Tak, tak, właśnie to chcę powiedzieć: fundamentem świata jest według mnie literatura”.
Ze wstępu Grzegorza Jankowicza