Biskupom nie wolno milczeć Ostatnie felietony

W 2021 r. zakony i zgromadzenia zakonne należące do wielkiej rodziny franciszkańskiej uroczyście obchodziły 800. Rocznicę założenia prze św. Franciszka Trzeciego Zakonu. W ramach obchodów zorganizowano konferencję pt. 800 lat Franciszkańskiego Zakonu Świeckich na ziemiach polskich, która odbyła się 12–13 listopada 2021 roku w Centrum Edukacyjno-Informacyjnym Archidiecezji Gnieźnieńskiej w Gnieźnie.
Do wzięcia udziału zostali zaproszeni profesorowie, wykładowcy polskich wyższych uczelni i naukowcy zajmujący się zagadnieniami franciszkańskimi. Uczestnikami konferencji byli tercjarze z całej Polski. Niniejsza monografia prezentuje dociekania naukowe prelegentów: 18 referatów, ukazujących niektóre aspekty z historii tercjarstwa na ziemiach polskich. Celem publikacji jest uzupełnienie, poszerzenie oraz usystematyzowanie i weryfikacja zebranej dotychczas wiedzy o Trzecim Zakonie. Szczególną uwagę poświęcono pierwszemu okresowi istnienia zakonu.

Zawarte w tomie rozprawy przedstawiają związki katolicyzmu polskiego z formacjami duchowymi wykształconymi na gruncie kultur europejskich. Dowodzą otwartości polskich środowisk religijnych na nowe inspiracje, weryfikują tezę o dominujących w dobie potrydenckiej tendencjach izolacjonistycznych i prymitywizacji kultu. Na tle relacji europejskich katolicyzmu Rzeczypospolitej jawi się pluralizm kultury duchowej XVII wieku. Czytelne stają się też działania zmierzające do adaptacji i naturalizacji nowych form, jak również próby przekształcenia, zgodnie z duchem czasu, dziedziczonych modeli (tradycyjnej religijności powszechnej i humanizmu renesansowego) oraz realizacji inicjatyw własnych (jak duchowość Stanisława Papczyńskiego).

Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV-XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy.

Tom Ewangelicyzm reformowany ... gromadzi studia historyków literatury, historyków i teologów, będące wynikiem badań nad kulturowym dziedzictwem kalwinizmu w państwie polsko-litewskim. Analizowano epistolografię, katechizmy, kancjonały, pieśni, psalmy, oracje, postylle, traktaty parenetyczne, teologiczne i filozoficzne autorstwa m.in. Mikołaja Reja, Jakuba Lubelczyka, Bartłomieja Keckermanna czy Daniela Kałaja. Badania dowodzą otwartości polskich ewangelików reformowanych na idee płynące z Europy, nakreślają krąg wartości afirmowanych przez członków Zboru większego, ukazują jak wielki i wszechstronny jest wkład tej grupy wyznaniowej w kulturę Polski.

Dwunastotomowa seria monografii „Kultura Pierwszej Rzeczypospolitej w dialogu z Europą. Hermeneutyka wartości” przedstawia dziedzictwo kulturowe XV–XVIII wieku jako integralną, lecz oryginalną część kultury europejskiej. Celem badawczym jest rozpoznanie dróg i form obustronnej transmisji wartości estetycznych, politycznych i religijnych oraz ukazanie w szerokim, multilateralnym kontekście porównawczym oryginalnej struktury aksjologicznej kultury polskiej epok dawnych. Teksty kultury są badane w perspektywie wewnętrznej jako zapisy aktów ukierunkowanych na rozumienie wartości, a w perspektywie zewnętrznej jako wypowiedzi włączające się w europejskie dyskusje literacko-estetyczne, polityczne, religijne. W intensywnym dialogu kultura Rzeczypospolitej przejawia nie tylko chłonność na nowe idee, lecz także kreatywność i dynamikę działania na obszarze Europy. Pozostałe tomy z serii będą wydawane sukcesywnie, aż do roku 2017.

Doktor Kazimierz Małek specjalizuje się w dziedzinie polityki wyznaniowej. Od 2018 r. współpracuje z Instytutem Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, a od 2014 r. z ośrodkiem naukowym w Republice Czeskiej, tj. Wydziałem Filozofii Uniwersytetu w Hradcu Králové. Współpraca ta zaowocowała wieloma publikacjami naukowymi, m.in. wydaną w Polsce w 2018 r. monografią "Polityczne funkcje Kościołów ewangelickich w systemie demokratycznym Czeskiej Republiki".
Prezentowana polskiemu czytelnikowi obecna publikacja politologiczna dotyczy mniejszościowych Kościołów ewangelickich w Republice Czeskiej z przedstawieniem polityki ekologicznej Unii Europejskiej, ochrony środowiska naturalnego w świetle przepisów prawa czeskiego i stosunku tychże Kościołów ewangelickich wobec unijnej polityki ekologicznej w okresie 15-lecia (2004–2020) po wejściu Czech do Unii Europejskiej w 2004 r. Problematyka ekologiczna w obecnej dobie pozostaje niezmiernie ważna z punktu widzenia zarówno filozofii społecznej, etyki obywatelskiej i polityki społecznej, jak też ekologii społecznej. Od naszej europejskiej świadomości ekologicznej i odpowiedzialnej postawy obywatelskiej w tym zakresie – także chrześcijańskiej – zależy w niebagatelnym stopniu poprawa stanu otaczającego nas środowiska naturalnego i perspektywa rozwoju szeroko pojętego środowiska według zasad ekologii społecznej preferowanej w polityce ekologicznej Unii Europejskiej.

Jacek Międlar – publicysta, były ksiądz, orędownik w walce o prawdę. W książce, która stała się swoistą autobiografią, definiuje choroby trawiące Kościół katolicki i polskie społeczeństwo. Ujawnia i piętnuje homoseksualne lobby w Kościele i liberalizm, który wkradł się w jego szeregi i destabilizuje go od środka. Międlar odpowiada na pytanie, kto tak naprawdę, w zaciszu gabinetów, z dala od kamer kształtuje mass media i politykę światową. Autor demaskuje grupę, która faktycznie stoi za najważniejszymi politykami i decyzja

W czasach komunistycznego sztormu stanął za sterem łodzi polskiego Kościoła. Bohatera tej książki, Prymasa Tysiąclecia, wyróżniały siła moralna, odwaga i upór, co pozwalało mu nawet w więzieniu trwać niezłomnie w decyzjach głęboko przemodlonych i przemyślanych. Żył i posługiwał w czasach dwóch totalitaryzmów – najpierw niemieckiego narodowego socjalizmu, a potem sowieckiego komunizmu, które zaciekle zwalczały Boga i katolicką wiarę. Wobec inwigilacji, prowokacji, przesłuchań i uwięzienia, Prymas Tysiąclecia pozostał nieugięty w służbie Bogu i Ojczyźnie. Wzór ojcostwa otrzymał najpierw ze szczęśliwego rodzicielskiego domu, a potem starał się naśladować ojcostwo samego Stwórcy – wobec braci kapłanów, biskupów, wszystkich rodaków. Wziął też niewątpliwie wzór ze swego poprzednika na prymasowskiej stolicy, o którym z podziwem mówił: „Tak często radowałem się myślą, że w niezwykle trudnej sytuacji Kościoła w Polsce błogosławieństwem jego jest Sternik, pewną dło­nią prowadzący poprzez męki. Człowiek czuł się dziwnie spokojny w pobliżu prymasa Hlonda”. Dziś można powiedzieć: „Człowiek czuł się dziwnie spokojny w pobliżu Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego”. Nauczał „tak, tak; nie, nie”, wychowywał nie tylko do miłości Boga i bliźniego, ale także do patriotyzmu. Swoim postępowaniem dawał przykład, troszczył się, prowadził i bronił. Brał na siebie odpowiedzialność, której się nie bał. W tej bardzo bogatej biografii znakomity pisarz (autor przeszło 80 książek!) Czesław Ryszka ukazuje nam fascynującą postać Sternika Kościoła w przeróżnych aspektach, od nauczyciela po męża stanu. Od narodzin do dnia śmierci, ale i po niej, bo opisuje przejawy kultu, który doprowadził tego wielkiego pasterza i Polaka ku chwale ołtarzy. W tle opowieści mamy cały czas współczesną historię i wielkie jej postaci ze św. Janem Pawłem II na czele. Nie brak opisów wydarzeń mało znanych a dramatycznych. Książka „Prymas Wyszyński. Ojciec Ojczyzny” to kompendium wiedzy tak o bohaterze książki, jak i jego epoce, wzbogacone 189 dokumentalnymi zdjęciami; prawdziwy niezbędnik w obliczu beatyfikacji Prymasa Tysiąclecia.