Boska Komedia

Analizując twórczość Petera Taylora (1919-1994), autorka podejmuje w książce temat współczesnej kobiecości amerykańskiego Południa jako praktyki performatywnej. Wychodząc z założenia, że kobiecość ta zasadza się na modelu "Idealnej Opiekunki" kultury Południa, oraz że ten ostatni jest "regionalnie nacechowanym" rozwinięciem XIX-wiecznego ideału Prawdziwej Kobiecości, ukazuje, jak model ów wpływał i nadal wpływa na trzy analizowane grupy kobiet Południa: białe mężatki z klasy uprzywilejowanej, białe kobiety niezamężne oraz kobiety czarne. Książka jest próbą zademonstrowania, iż koncepcja "Idealnej Opiekunki", którą krytyka genderowa swojego czasu uznała za opresyjny model kobiecości, może być również postrzegana jako specyficznie twórczy sposób radzenia sobie z ograniczeniami narzucanymi kobietom Południa przez kulturę, którą przychodzi im się "opiekować". Tak rozumiana koncepcja "Idealnej Opiekunki" kultury Południa, a z nią idea Prawdziwej Kobiecości, z której koncepcja owa się wywodzi, staje się sposobem także na przetworzenie pojęcia amerykańskiego Południa jako kontekstu "(nie)wolnego" od tradycyjnie rozumianych podziałów kulturowych.

W dziewiętnastym wieku odkrycia naukowców rezonują nie tylko w zamkniętych ścianach laboratoriów i akademii, ale również w przestrzeni literackiej i społecznej. Zmieniają sposób przedstawiania życia i człowieka w literaturze: od tej pory możliwe jest snucie rozważań o prapoczątkach życia, dalekich przodkach ludzi oraz gatunkach, które zastąpią człowieka w toku biologicznej ewolucji. Niniejsza książka ma pomóc przybliżyć polskiemu czytelnikowi te nieoczywiste związki między literaturą i przyrodoznawstwem w dziewiętnastowiecznej Francji.

Nowoczesna prezentacja kierunków i wielkich osobowości literatury francuskiej:
przedstawia aktualny stan badań nad literaturą francuską;
przystępnie opisuje rozwój liryki, powieści, dramatu, szczegółowo charakteryzuje przełomy literackie;
omawia sylwetki pisarzy i prezentuje najwybitniejsze dzieła
każdą epokę poprzedza wstęp, wprowadzający w kontekst historyczny;
tekstowi autorskiemu towarzyszą liczne cytaty z wypowiedzi krytyków i historyków literatury, prezentujące różne opinie na temat poszczególnych twórców, dzieł i zjawisk literackich.
Dodatkowo książka zawiera:
szczegółowy skorowidz autorów i obszerną bibliografię;
tablice chronologiczno-synchroniczne, przedstawiające fakty z dziejów literatury francuskiej na tle wydarzeń społeczno-polityczno-kulturalnych we Francji, w Polsce i na świecie, z uwzględnieniem historii filmu, teatru, sztuki, nauki.

Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.

Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska

Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.

Dr hab., prof. US Marta Skwara



Jerzy Koch jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, gdzie na Wydziale Anglistyki kieruje Zakładem Studiów Niderlandzkich i Południowoafrykańskich. Jest także badaczem stowarzyszonym (research fellow ) na University of the Free State / Universiteit van die Vrystaat w Bloemfontein (RPA).

Doktorat obronił w Belgii na Katholieke Universiteit Leuven, a wyhabilitował się na Uniwersytecie Wrocławskim. Dwukrotnie był stypendystą Holenderskiej Królewskiej Akademii Nauk w Netherlands Institute for Advanced Study (1993/94 oraz 2007/08). Współpracował nad historią literatury Perspektief & Profiel. ’n Afrikaanse Literatuurgeskiedenis (Pretoria 2006; Perspektywa i profil. Historia literatury afrikaans). Jest założycielem i redaktorem czasopisma „Werkwinkel. Journal of Low Countries and South African Studies” wydawanego przez Wydział Anglistyki UAM.

Jerzy Koch jest laureatem prestiżowej nagrody im. M. Nijhoffa (1995), przyznawanej w Holandii przez Fundację Księcia Bernharda za dorobek w dziedzinie tłumaczeń literatury niderlandzkiej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę indywidualną Ministra Szkolnictwa Wyższego: w 2003 za książkę Outsider onder de zijnen. Vormen van xenofanie in de Afrikaanse roman (Outsider wśród swoich. Formy ksenofanii w powieści afrikaans, 2002) oraz w 2005 za Historię literatury południowoafrykańskiej. Literatura afrikaans. XVII–XIX wiek (2004). Oprócz tego kompendum historycznoliterackiego Wydawnictwo Akademickie Dialog opublikowało także jego pracę pt. Wenus Hotentocka i inne rozprawy o literaturze południowoafrykańskiej (2008). W 2008 prof. Koch został wyróżniony nagrodą Visser-Neerlandia za rozwój studiów niderlandystycznych w Polsce. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Południowoafrykańskiej Akademii Nauki i Sztuki oraz Academiae Europaeae.

Praca prof. Jerzego Kocha jest pionierska nie tylko na gruncie polskim. Napisana piękną polszczyzną książka daje rzetelną wiedzę o fascynującej literaturze południowoafrykańskiej, rozwiewa wiele uprzedzeń i stereotypów, a przy tym widać, że tworzona była z pasją. Należy dobitnie podkreślić, książka prezentuje przede wszystkim rezultaty wieloletnich studiów i badań własnych Autora. Za największą wartość stylistyczną pracy uważam rzadkie w naszym piśmiennictwie połączenie ogromnej erudycji z komunikatywnością i jasnym językiem przekazu. Nowoczesny aparat pojęciowy zastosowany w książce, sposób myślenia o naturze procesów kulturotwórczych zachodzących w południowoafrykańskim melting pot to kolejne atuty tej pracy.
Dr hab., prof. UŁ Elżbieta Dzikowska

Autorowi udało się stworzyć nowoczesny podręcznik akademicki, w którym uwidacznia się charakterystyczny, niezwykle efektywny w przypadku książki tego typu, sposób narracji. Prof. Jerzy Koch konstruuje swoją syntezę dziejów literatury, ukazując, jak rozwijał się cały proces historycznoliteracki, a jednocześnie zręcznie porusza się miedzy poszczególnymi tekstami artystycznymi, schodząc także na poziom analizy konkretnych utworów. Zamiast wyłączać poza nawias informacje kontekstualizujące, Autor znalazł sposób na niezwykle funkcjonalne włączenie ich do samej prezentacji utworów.
Dr hab., prof. US Marta Skwara

W studium literatury indyjskiej autorstwa Barbary Grabowskiej zachwyca kalejdoskop barwnych wątków dotyczących relacji bogów i bohaterów z niebiankami i ziemiankami zawartych w dwóch wielkich epopejach, Mahabharacie i Ramajanie, innych sanskryckich tekstach klasycznych oraz nowszych bengalskich. Autorka prowadząc rozważania o erotycznych skandalach na indyjskim Olimpie, sposobach zawierania małżeństw czy związkach Kryszny z kobietami, zwraca uwagę na fakt, że w literaturze indyjskiej ukształtowały się dwa wizerunki kobiety: idealnej żony, pozbawionej woli i indywidualności i traktującej męża jak boga, oraz idealnej kochanki, partnerki w rozkoszach miłosnych, symbolu erotycznego. Oba wzorce zostały wykreowane z męskiego punktu widzenia w społeczeństwie zdominowanym przez struktury patriarchalne. Postać Sity, oddanej żony, w dyskursie feministycznym służy jako dowód aprobaty dla cierpienia kobiet poddanych męskiej tyranii.
Całość tworzy wielowątkowy przekaz dający świadectwo toczącemu się w Indiach dialogowi kultur i epok. Kolejne rozdziały stanowią ilustrację klarownych konstrukcji myślowych, a atrakcyjna tematyka rozszerza pole recepcji poza grono specjalistów i studentów.

Barbara Grabowska, profesor w Zakładzie Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się literaturą i religią Indii, zwłaszcza Bengalu.