Bratanek Rameau Satyra II

W czasie powstawania materiału do Amforyzmów (i wcześniejszych FreeWolków) niczym refren powracało
(narracja wewnętrzna i wypowiedzi otoczenia) pytanie: „Po co ci to?”.
Coraz bardziej utwierdzam się w przekonaniu, że po to, by zaproponować coś, co da się czytać!
Co nie będzie hermetycznym tekstem dla wyrobionego naukowo konesera, tylko strawnym przesłaniem dla zwykłego czytelnika.
Wewnętrzny impuls podszeptywał, że najlepiej przygotować coś, co nie będzie wymagało heroizmu w trakcie czytania.
Żeby nie kraść ludziom czasu, warto nadać temu jak najbardziej syntetyczną formę.
Amforyzmy są gatunkową wariacją nawiązującą formalnie do aforyzmów, haiku, sentencji, paremii czy apokryfów.
Nie sposób ich jednoznacznie sklasyfikować.
I chyba nie ma takiej potrzeby.
Powstały zapewne dlatego, że chciałem „odlotu”, czyli oderwania się od kanonów dotychczasowej konwencji pisarskiej…

Zmierzając do brzegu, warto przyjąć za swoje przesłanie z okładki Aforyzmów Friedricha Nietzschego:

Ten zbiór filozoficzno-religijnych myśli i aforyzmów Lwa Tołstoja (1828–1910) powstał w ostatnim roku jego życia. Składa się z tekstów uzupełnionych sentencjami innych myślicieli w swobodnej adaptacji autora. Taką metodą Tołstoj stworzył spójną całość stanowiącą jego życiowe kredo i dzieło, które sam bardzo sobie cenił. Choć napisana w ciągu kilku miesięcy 1910 roku, Droga życia jest owocem i ukoronowaniem jego wieloletnich rozmyślań na tematy przede wszystkim religijne, które podjął, gdy swoją wcześniejszą twórczość literacką uznał za błahą. Teraz Tołstoj rozważa kwestie fundamentalne i głosi radykalne rozwiązania w duchu ascezy służącej samodoskonaleniu moralnemu. Nie religia, bo wszelką religię odrzuca, lecz rozpoznawalny przez każdego Bóg kieruje jego zdaniem ludzką drogą życia. A tom zebranych tu myśli ma służyć za przewodnika tym, którzy na taką drogę chcą wejść. Okazuje się ona niełatwa nie tylko ze względu na radykalizm nauk Tołstoja, lecz także z uwagi na tkwiące w nich ekwiwokacje, jakie powstają choćby ze zderzenia ostrej krytyki polityczno-społecznej z ideą powszechnej miłości i altruizmu. Nad wszystkim góruje wszelako żarliwość autora, która w połączeniu z jego geniuszem literackim może przekonać nawet bardzo nieprzekonanych – jeśli nie do praktyki, to przynajmniej do teorii.

"Fryderyk Nietzsche (1844-1900) uznawany jest za jednego z najważniejszych niemieckich filozofów, a był także poetą i filologiem. Jego poglądy znacząco wpłynęły na całe późniejsze myślenie o kulturze, cywilizacji, człowieku, religii. Nietzsche głosił upadek cywilizacji zachodniej, opartej na myśli greckiej, sokratejskiej, a zatem z gruntu apollińskiej (połączonej dodatkowo z chrześcijańską etyką). Tej postawie przeciwstawiał postawę dionizyjską, witalną (połączoną dodatkowo z pojęciami woli mocy i pojęciem nadczłowieka. Jak pisze Władysław Tatarkiewicz Podstawowym przekonaniem Nietzschego było, że życie cielesne fakt biologiczny jest osnową ludzkiej egzystencji, a życie duchowejest tylko jego odroślą. Z przekonania tego wypłynął jego naturalizm i relatwizm epstemologiczny i etyczny. Ale także wypłynęła koncepcja nowej moralności, przewartościowanie wszystkich wartości, wyjście poza dobro i zło, przeciwstawienie panów i niewolników, Dionizosa i Apollina... Same zaś tytułowe Dytyramby czyli pieśni pochwalne, panegiryki o hołd oddany dionizyjskiej postawie, dytyramby to pieśni, które Zaratustra wyśpiewywał sam sobie by znieść swą samotność. Te pieśni to: Trefniś jeno! Jeno poeta!Pośród cór pusyniostatnia wolapośród drapieżnych ptakówZnak ognistyZachodzi słońceŻale AryadnySława i wiecznośćO ubóstwie najbogatszego"

Zbiór wydany po raz pierwszy w 1984 roku przez wydawnictwo Czytelnik – zawiera teksty z lat 1964–1979: recenzje, krótkie rozprawy, spisane pogadanki, wygłoszone na antenie Polskiego Radia w popularyzatorskiej formie. Autor ze swadą przybliża klasyków, autorów zapomnianych czy zgoła nieznanych, nade wszystko jednak na bieżąco omawia publikacje ukazujące się w latach 1964–1979 w kraju i za granicą. Z uwagą śledzi i jednocześnie definiuje najbardziej aktualne wówczas tendencje, problemy i teoretyczne kwestie obecne w pismach dawnych i współczesnych filozofów. Trwałym punktem odniesienia jest marksizm i jego dwudziestowieczne transformacje. Dzięki jasnej myśli wyrażonej piękną polszczyzną Autor otwiera „krąg filozofów” szerszej, także nieprofesjonalnej publiczności.

******

Collected Works. Among the Philosophers

The author introduces the classics, authors who are forgotten or unknown, and discusses publications published in the years 1964-1979 in Poland and abroad. He closely follows and at the same time defines the most current tendencies, problems and theoretical issues present in the writings of ancient and contemporary philosophers. Marxism and its twentieth-century transformations are a permanent point of reference.

W VII tomie „Dzieł zebranych” zamieszczone zostały prace Feliksa Konecznego z lat 1909-1917. Koneczny do roku 1914 kontynuował redagowanie miesięcznika „Świat Słowiański”, w którym postulował współpracę słowiańskich narodów Europy Środkowo-Wschodniej wobec niebezpieczeństwa germanizmu wspieranego przez Węgry oraz wynaturzonej przez Rosję idei słowiańskiej. Wiele miejsca poświęcił także relacjom polsko-czeskim. Końcem 1912 r. w Krakowie utworzone zostało Towarzystwo Słowiańskie, co do którego Koneczny miał nadzieję, że będzie prezentowało polskie interesy narodowe w opozycji do prorosyjskich idei neoslawistycznych. Przedstawiał tę myśl na łamach obszernego artykułu „Słowianoznawstwo a słowianofilstwo”. Z kolei w tekście „Teoria Grunwaldu” referował oryginalnie polską ideę polityczną piętnastego stulecia. Warto wymienić także cykl artykułów „O pajdokracji”, w których przestrzegał przed przesadnym zaangażowaniem młodego pokolenia w sprawy polityczne. Szczególnie interesującą pracą jest również pisany u progu Wielkiej Wojny tekst „Stosunki religijne na Bałkanach”. Tom zamyka książka „Oświęcimskie niemieckie czy też Cieszyńskie polskie?” z roku 1917, w której z całą wyrazistością wybrzmiewa publicystyczna walka o granice odradzającej się Polski.

Esej o filozofii egzystencjalnej jest najważniejszym dziełem Salomona Maimona, pierwotnie opublikowanym w Berlinie w 1790 roku i dedykowanym królowi polskiemu Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Książka jest wyrazem indywidualnej reakcji autora na rewolucję w filozofii wywołaną idealizmem transcendentalnym Immanuela Kanta, na gruncie której Maimon realizuje następnie własną, wysoce oryginalną refleksję, ustanawiając nowy fundament filozofii transcendentalnej w koncepcji różnicy. Autorska interpretacja aparatu pojęciowego Kanta, naznaczona swoistymi inspiracjami, pozwala Maimonowi postawić kantowskie problemy w całkiem nowym świetle, dzięki czemu Esej stanowi jedno z najciekawszych i najśmielszych dzieł filozofii krytycznej okresu oświecenia.