„Brauchen Martians Navigation?” Weltraumnavigation und ihre Entwickungspektiven

Książka poświęcona historii fizyki na Uniwersytecie Warszawskim, związanej przez blisko stulecie z gmachem przy ulicy Hożej 69. Swoją pracę naukową wspominają uczestnicy wielu ważnych zdarzeń związanych m.in. z tak wybitnymi postaciami słynnymi ze swoich odkryć o randze międzynarodowej, jak Aleksander Jabłoński, Marian Danysz, Jerzy Pniewski, Andrzej Trautman czy Marek Pfützner, uwzględniając w swoich opowieściach szerokie tło historii Polski. Tom zawiera teksty czterdziestu czterech autorów i obejmuje okres od początków istnienia Wydziału Fizyki do czasów dzisiejszych, które biegną już w nowej siedzibie przy ulicy Pasteura 5.

30 stycznia 1921 roku Zakład Fizyki UW rozpoczął działalność w gmachu przy ul. Hożej 69 w Warszawie. Z tym gmachem wiąże się wiele ważnych wydarzeń w historii
nauki. Fizycy z Hożej dokonali odkryć najwyższej wagi: tu powstał diagram Jabłońskiego (1933), Marian Danysz i Jerzy Pniewski odkryli hiperjądra (1952), Andrzej
Trautman znalazł rozwiązania równania Einsteina dopuszczające fale grawitacyjne (1958), Marek Pfützner z zespołem odkrył promieniotwórczość dwuprotonową (2002).
W 1991 roku zostało tu nawiązane pierwsze w Polsce w pełni funkcjonalne połączenie z internetem, a dwa lata później otwarto pierwszy polski serwer www.

Bardzo trudno jest przecenić znaczenie Hożej dla polskiej fizyki. Świadomość, że w tamtych warunkach u startu Drugiej Rzeczypospolitej znaleźli się ludzie tacy jak Pieńkowski, Rubinowicz i ten cały szacowny korowód uczonych, którzy budowali zręby polskiej fizyki, zawsze budził mój podziw i szacunek. (Prof. Ryszard Horodecki, Uniwersytet Gdański)

Na Hożą ciągnęły kolejne pokolenia młodych adeptów fizyki, by czerpać z zawsze żywego, wysokiej próby naukowej źródła fizyki tu bijącego i spotykali tu zawsze wspaniałych mistrzów, hojnie obdarowanych talentem, gotowych ich kształcić, spełniając – jak to określił
pierwszy prezes naszego Towarzystwa, profesor Władysław Natanson – obowiązek względem przyszłych pokoleń Polski.
(Prof. Wiesław Kamiński, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie)

Warszawski adres przy ulicy Hożej 69 stanowił i stanowi nadal dla fizyków w Polsce miejsce niemal magiczne, niezwykłą krainę, gdzie zwyczajność stawała się nadzwyczajna, gdzie powszechność była całkowicie niepowszechna. (Prof. Ryszard Naskręcki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

******

100 Years of Physics: from Hoża Street to Pasteur Street A Book of Memoirs

The book is devoted to the history of physics at the University of Warsaw, for almost a century linked with the building at 69 Hoża Street. In their stories, participants of many important events related to, among others, such outstanding figures famous for their internationally acclaimed discoveries as Aleksander Jabłoński, Marian Danysz, Jerzy Pniewski, Andrzej Trautman or Marek Pfützner recollect their scientific work against a broad background of Polish history. The volume contains the texts by forty four authors and covers the period from the beginning of the Faculty of Physics to the present day, already in the new seat at 5 Pasteur Street.

Czas kosmosu jest polskim wydaniem światowego bestsellera „The Case for Space” autorstwa Roberta Zubrina – inżyniera astronautyki, prezesa Pioneer Astronautics i prezydenta The Mars Society.

Autor w ciekawej – narracyjnej – formie opisuje obecną rewolucję w lotach kosmicznych. Przedstawia potencjał ostatnich osiągnięć astronautyki, przewiduje innowacje i nowe kierunki badań. Coś, co kilkanaście lat temu wydawało się since-fiction, dzisiaj dzieje się na naszych oczach. Jest to związane chociażby z tym, że we współczesnym „wyścigu kosmicznym” rywalami nie są supermocarstwa, ale konkurujący ze sobą przedsiębiorcy.

Zubrin ujawnia smaczki dotyczące budowy rakiet, ekonomiczne i osobowe kulisy prac nad pierwszymi komercyjnymi lotami w kosmos, przewiduje przyszłość astronautyki – wskazując, co naprawdę jest możliwe a co nie – pod kątem technologicznym.

Cytując opinię redaktorów Forbes’a: W książce możemy podziwiać rzadko spotykaną wiedzę autora, obejmującą astronomię, inżynierię, ekonomię i politykę. Zubrin zagłębia się bezpośrednio w kwestie wydobycia zasobów księżycowych, wytwarzania energii, produkcji
i transportu, które będą napędzać szybkie zasiedlenie „ósmego kontynentu Ziemi”.

Nowoczesny, zaawansowany wykład szczególnej teorii względności w ujęciu geometrycznym, przedstawiający najważniejsze zagadnienia tej teorii traktowanej jako zespół fizycznie zinterpretowanych twierdzeń geometrii przestrzeni Minkowskiego. Autor omawia konceptualne podstawy prowadzące do przypisania czasoprzestrzeni geometrii Minkowskiego oraz specyficzne własności grupy Lorentza, takie jak twierdzenie Zeemana, a także reprezentację tej grupy za pomocą grup SL(2,C) i SO(3,C).

Przedstawia również relatywistyczną kinematykę oraz dynamikę, w tym pierwsze twierdzenie Noether (słabe prawa zachowania), pomiary w czasoprzestrzeni i najważniejsze tzw. paradoksy relatywistyczne. Szczegółowo opisuje (metodą Penrose’a) niewidoczność skrócenia lorentzowskiego w realistycznych obserwacjach. W uzupełnieniach podaje nowoczesne eksperymenty potwierdzające teorię Einsteina i jej związek z ogólną teorią względności oraz relacjonuje dyskusję kwestii spornych w obu teoriach: relatywistycznej koncepcji temperatury, identyfikacji punktów pustej czasoprzestrzeni, samą możliwość zmierzenia jednokierunkowej prędkości światła, nierelatywistyczną granicę teorii oraz sens fizyczny niezmienniczości Lorentza. W literaturze angielskojęzycznej książka określona byłaby jako graduate text in theoretical physics.

******

Advanced special relativity

This is a modern advanced exposition of special relativity in terms of geometry, presenting the foundations of the theory as well as deeper motivations for expressing it in the form of a physically interpreted system of theorems in Minkowski spacetime geometry. The author discusses empirical data and conceptual ideas, leading to Minkowski geometry in the physical spacetime, then provides a detailed exposition of specific properties of Lorentz group, such as the Zeeman’s theorem and the relationship of the group to SL(2,C) group and to SO(3,C) group.

Two chapters deal with relativistic kinematics and dynamics, including the first Noether theorem. An extensive chapter concerns various spacetime measurements and the most important and famous relativistic ,paradoxes’. A special attention is devoted to the invisibility of Lorentz contraction in realistic observations applying the Penrose approach. Ten appendices present modern experiments confirming the theory, exhibit its relationship to general relativity and discuss some issues concerning both the theories, such as transformations of the temperature, identification of empty spacetime points, possibility of measuring the one-way velocity of light, the nonrelativistic limit of special theory and the physical sense of Lorentz symmetry. It is a graduate text in theoretical physics.

Publikacja Wydawnictwa WNT, dodruk Wydawnictwo Naukowe PWN

Fizyka dla kandydatów na wyższe uczelnie techniczne to podręcznik z ponad trzydziestoletnią tradycją, sprawdzony przez kilka pokoleń Czytelników.
Ułatwia powtórzenie i usystematyzowanie wiedzy z fizyki z zakresu gimnazjum i liceum.
Autorzy oprócz omówienia bardzo obszernego materiału obejmującego rozszerzony program nauczania fizyki w liceum o profilu matematyczno-fizycznym oraz specjalistycznych liceach technicznych, prezentują skuteczną metodę samodzielnego uczenia się, szczególnie przydatną podczas przygotowań do rozszerzonej matury z tego przedmiotu.

Książkę polecamy licealistom planującym naukę na kierunkach o profilu fizycznym, matematycznym lub technicznym, a także studentom, którzy muszą powtórzyć, uzupełnić i usystematyzować wiedzę z fizyki.

Rozwiązania dostępne na: https://wydawnictwo.pwn.pl/Do-pobrania

To pierwsza część kompleksowego opracowania na temat właściwości fali elektromagnetycznej, propagacji światła oraz oddziaływania fali świetlnej z ośrodkami. Koncentruje się na optyce liniowej, opisując zjawiska zachodzące w zakresie słabych natężeń światła, wykorzystując pojęcia z teorii sygnałów i układów liniowych.
Autor położył duży nacisk na graficzną interpretację zjawisk fizycznych, co znalazło odzwierciedlenie w dużej liczbie rysunków i wykresów wyjaśniających omawiane zagadnienia.
Książka może być traktowana jako podręcznik do przedmiotów związanych z optyką na kierunkach fizycznych, matematycznych oraz technicznych. Może stanowić także źródło wiedzy dla osób zawodowo zajmujących się tą dziedziną.

Podręcznik powstał na podstawie wykładów fizyki ogólnej prowadzonych przez autorów dla studentów różnych wydziałów Politechniki Warszawskiej, a przede wszystkim studentów Wydziału Fizyki, dlatego treść dostosowana jest głównie do wymagań programowych tego właśnie wydziału. Podręcznik może być również przydatny dla studentów innych wydziałów (także innych szkół technicznych), a także wydziałów uniwersyteckich. Zrozumienie przedstawionego w podręczniku materiału wymaga znajomości (początkowo w niewielkim stopniu) analizy matematycznej i algebry. Ponieważ zazwyczaj przedmioty te są wykładane na pierwszych semestrach studiów (równolegle z fizyką) starano się, aby bardziej zaawansowany aparat matematyczny wprowadzany był stopniowo i aby nowym pojęciom matematycznym nadawać interpretację fizyczną. Większość materiału wyłożono w sposób tradycyjny, bowiem ograniczona objętość podręcznika nie pozwalała na eksperymentowanie w tym zakresie. W obecnym wydaniu dokonano wielu zmian. Przede wszystkim wprowadzono nowe definicje i siedem podstawowych jednostek miar, które obowiązują od 20 maja 2019 roku. Do treści poszczególnych rozdziałów (zwłaszcza 11–14) wprowadzono szereg zmian merytorycznych. Dla wygody Czytelnika poszerzono indeks przedmiotowy, dodano tablicę stałych fizycznych, tablicę pochodnych podstawowych funkcji oraz kilka ważniejszych wzorów trygonometrycznych.