Broad Peak

Przekraczając nasze ograniczenia, sięgając poza granice ludzkiego świata, poznaliśmy coś z jego prawdziwego piękna. W najgorszych chwilach udręki wydawało mi się, że odkryłem głębokie znaczenie istnienia, którego dotychczas nie byłem świadomy. Zrozumiałem, że lepiej być lojalnym niż silnym. Na ciele noszę znamiona naszej gehenny. Zostałem uratowany i zdobyłem wolność. Ta wolność, której nigdy nie stracę, dała mi pewność i spokój spełnionego człowieka. Dała mi rzadką radość kochania tego, czego niegdyś nie doceniałem. Rozpoczęło się dla mnie nowe, wspaniałe życie.
(fragment wstępu autora)
Maurice Herzog oraz Louis Lachenal zdobyli Annapurnę 3 czerwca 1950 roku. Był to pierwszy raz, kiedy na ośmiotysięczniku stanęła ludzka stopa. Moment przełomowy w historii alpinizmu. Książka opisuje losy francuskiej wyprawy, od chwili kiedy wyrusza ona w Himalaje, nie wiedząc jeszcze czy celem będzie Annapurna, czy Dhaulagiri. Aż do heroicznego zejścia z gór i dramatycznych skutków dla zdrowia autora. Klasyka literatury alpinistycznej.
Maurice Herzog (1919 – 2012) – francuski alpinista, himalaista. Międzynarodową sławę przyniosło mu zdobycie Annapurny w 1950 roku. Było to pierwsze wejście na szczyt ośmiotysięcznika. W latach 60. był ministrem sportu Francji.

Trzydzieści lat temu pod lawiną na przełęczy Lho La ginie pięciu Polaków - uczestników wyprawy na Mount Everest. To wydarzenie do dzisiaj nazywane jest największą tragedią polskiego himalaizmu.

Wśród przysypanych był Mirosław "Falco" Dąsal, przez kolegów wspominany nie tylko jako profesjonalny himalaista, ale też niezawodny partner i człowiek pełen energii, który w góry nie wychodził bez magnetofonu i nagrań swoich ulubionych wykonawców.

"Falco" nie tylko kochał góry, ale także potrafił o nich pięknie mówić i pisać, zarażając swoją alpinistyczną pasją kolejne pokolenie. Podczas swojej ostatniej wyprawy przeczuwał, że może stać się ona jego pożegnaniem z górami i ze światem:

A tu wieczorem, niestety, znowu jak obuchem wiadomość o zaginięciu jednego z dwóch schodzących już ze szczytu Szerpów. Eż, kurwa, to zaczyna przypominać rosyjską ruletkę, został tylko poniżej Południowego Wierzchołka wbity w stok czekan. Nie, nie, to już nie "wstrętny sport", to paranoja. I my wychodzimy jutro, co prawda inaczej chcemy działać, inna jest nasza droga, ale Boże dopomóż wrócić... Noc, śpiwór, świeca, Bob Dylan... Jakoś ciężko mi, duszno. Szukam i szukam w sobie tego przekonania, tej iskry i co tu ukrywać - nie znajduję. Niczego już nie jestem pewien: ani pogody, ani drogi, ani partnera, ani... siebie. Gdzież to wszystko się zatraciło, rozpełzło w trakcie jakże ciężkiej pracy. I żeby chociaż satysfakcja. A tu ciągle jak po grudzie. Gdzieżeś, Gwiazdo moja...? Idę, teraz już na pewno po raz ostatni, lecz dokąd, dokąd idę - do końca nie wiem. Chciałbym wiedzieć, a nie wiem! Tak daleko i ten brak pewności. A może właśnie tak to już jest? Chociaż nie, to bym wiedział. Więc może to już pora...?

ostatni wpis Falco w dzienniku z tragicznej wyprawy na Mount Everest w 1989 roku

Człowiek i Góra – dzieje wielkich zmagań okupionych najwyższą ceną
Wydana pośmiertnie książka Daniele Nardiego, w której włoski alpinista podzielił się z czytelnikami wspomnieniami z początków swojej kariery, rzeczami, które ukształtowały jego podejście do alpinizmu oraz opowieściami z dzieciństwa i mało spotykanej drodze adepta wspinaczki z południowych Włoch aż po najwyższe szczyty świata. Ponieważ górą szczególną dla Nardiego była Nanga Parbat, to próby jej zdobycia wysuwają się na pierwszy plan.
Nardi relacjonuje między innymi swą pierwszą zimową wyprawę na Nangę, kiedy to dotarł na Żebro Mummery’ego – opadającą skalną wypukłość, którą uznał za „drogę doskonałą” na szczyt. Wspomina samotną próbę zdobycia w cieniu ataku terrorystycznego u stóp góry. W międzyczasie przybliża okupione ogromną stratą podejście pod K2 i wyznaczenie nowej trasy na himalajskim szczycie Bhagirathi III.
Potem omawia trzeci atak na Nanga Parbat, kiedy niemal otarł się o szczyt, co jeszcze bardziej rozbudziło ambicje jego oraz innych wspinaczy. W rok później znowu stawili się u podnóża góry.
Wnikliwy opis burzliwej wyprawy, w której zmieniały się plany, trasa oraz członkowie drużyny to ostatni fragment spisany przez samego Nardiego. Pojawia się tu polski akcent – wspomnienie o współpracy z Adamem Bieleckim. Alessandra Carati domyka całość, relacjonując ostatnią wspinaczkę Nardiego z obozu bazowego. Dobitnie podkreśla kontrast między perspektywą alpinisty a punktem widzenia kogoś, kto dopiero wkracza w wysokogórski świat. Te ostatnie, tragiczne wydarzenia zmuszają do refleksji oraz do spojrzenia na całą książkę w innym – szerszym – kontekście.

Daniele Nardi był alpinistą, który zdobył pięć ośmiotysięczników, w tym dwa najwyższe szczyty świata: Mount Everest i K2. Najbardziej interesowały go trudne technicznie trasy oraz wspinaczka w czystym alpejskim stylu. W 2012 roku rozpoczął realizację długofalowego projektu, obejmującego zimowe zdobycie szczytu Nanga Parbat nową drogą wiodącą przez Żebro Mummery’ego. Zapamiętany został jako niezwykle inspirująca postać światowego alpinizmu.
Alessandra Carati to dziennikarka i pisarka, która wspólnie z Nardim napisała jego biografię oraz doprowadziła do publikacji książki po śmierci alpinisty. Towarzyszyła Nardiemu w jego ostatniej wyprawie.

Tuż przed wybuchem II wojny światowej grupa polskich wspinaczy dokonała jednego z najbardziej spektakularnych wyczynów. 2 lipca 1939 roku na szczycie Nanda Devi East stanęli Jakub Bujak i Janusz Klarner, pisząc efektowną kartę w dziejach nie tylko polskiego himalaizmu. Radość w obozie nie trwała długo. Dwa tygodnie później potężna lawina pogrzebała żywcem pozostałych członków wyprawy, Stefana Bernadzikiewicza i ojca polskiego himalaizmu Adama Karpińskiego.

Pogrążeni w żałobie koledzy ruszyli w drogę powrotną. Na statku do Europy usłyszeli o niemieckiej agresji na Polskę. Janusz Klarner trafił na front, a następnie w szeregi AK, a Jakub Bujak w filmowym stylu przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował nad tajnymi projektami zbrojeniówki.

Kiedy wydawało się, że los okaże się dla nich łaskawy i pierwsi polscy himalaiści ułożą sobie życie w powojennych realiach, obaj w tajemniczych okolicznościach przepadli bez śladu. Tak jakby w pogłoskach o klątwie dotykającej zdobywców Nanda Devi kryło się ziarno prawdy…

To pierwsza tak kompleksowa publikacja o początkach naszego himalaizmu. Autor dotarł do archiwów, listów, dokumentów, wspomnień, relacji świadków i bliskich, żeby zrekonstruować drogę Polaków w najwyższe góry świata i podjąć próbę odpowiedzi na pytanie, co się z nimi później stało.

Ścieżka” Nejca Zaplotnika, która doczekała w kraju autora 15 wydań, uznawana jest za jedną z najważniejszych książek górskich w historii, która zmieniła nie tylko samo postrzeganie wspinaczkowego świata, ale także spojrzenie na literaturę górską. Doceniło to jury najważniejszej nagrody w dziedzinie literatury górskiej w Polsce. Podczas Festiwalu Górskiego im. Andrzeja Zawady w Lądku-Zdroju „Ścieżka" otrzymała tytuł Książki Górskiej Roku 2019 w kategorii Wspinaczka.

„Jestem skazany na wolność, tak wolny, że wśród ludzi, którzy mnie kochają, i między tymi, którzy mnie nie lubią, pozostaję samotny. Samotny wśród swoich pragnień, marzeń, chęci, samotny na swojej wiecznej ścieżce” - pisze Zaplotnik w „Ścieżce”. Legenda słoweńskiego wspinania porusza bowiem w swojej książce nie tylko temat przygody, niezwykłych wyczynów i dokonań (a na przełomie lat 70. i 80. XX wieku osiągnął on mistrzostwo we wszystkich dyscyplinach, które uprawiał). Zaplotnik zmusza nas także do refleksji, dzieląc się z czytelnikiem swoistą filozofią życiową, mieszając romantyzm ze sportowym duchem.

Po blisko 40 latach od pierwszego wydania, „Ścieżka” w końcu ukazała się w Polsce! To doskonała okazja dla każdego miłośnika gór, by poznać bliżej historię jednego z najwybitniejszych wspinaczy i książkę, która według Bernadette McDonald „wyniosła literaturę górską na nowy poziom”.

Od kiedy zaczęto organizować komercyjne wyprawy na Everest, jego zdobycie stało się dla wielu ludzi Świętym Graalem. Gotowi są ponieść najwyższe koszty – łącznie z utratą życia – byle tylko stanąć na wierzchołku świata. Co takiego ma w sobie Everest, że przyciąga jak magnes marzycieli i awanturników z całego świata? Dziennikarz Michael Kodas, poszukując odpowiedzi na to pytanie, opisuje, jak wobec perspektywy zdobycia szczytu ludzie tracą wszelkie hamulce moralne i z każdym krokiem w górę wyzbywają się swojego człowieczeństwa. Czasy romantycznych pionierów minęły – teraz na Evereście rządzą pieniądze i bezwzględna ambicja.