Bydgoska Szkoła Dramatyczna (1945–1948)

Kinematografia japońska od chwili narodzin była związana z literaturą piękną i teatrem. Wytwórnie z upodobaniem sięgały po powieści lub sztuki, prezentowały skrócone wersje przedstawień i zatrudniały aktorów z doświadczeniem scenicznym. Wielkim powodzeniem cieszyły się dramaty rodzinne, których akcja rozgrywała się we współczesnej scenerii, dzięki czemu twórcy mogli pokazać zasadnicze problemy związane z procesem modernizacji społeczeństwa.
W okresie powojennym ważną rolę odgrywały ekranizacje utworów społecznie zaangażowanych oraz rozrachunkowych, pokazujących okrucieństwo wojny. Większość artykułów zebranych w niniejszym tomie została poświęcona filmom zrealizowanym właśnie w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, ale czytelnik ma okazję zapoznać się również z adaptacjami powieści pisarzy młodego pokolenia, Banany Yoshimoto i Harukiego Murakamiego, których książki ukazywały się w polskich przekładach

Walory wychowawcze i edukacyjne mediów elektronicznych, zwłaszcza w dobie ich gwałtownej ekspansji i zwiększającego się wpływu na wiele dziedzin współczesnego życia społeczno-kulturalnego, ciągle rodzą wiele dyskusji w gronie pedagogów i teoretyków kultury. Współczesna szkoła musi dostrzegać wiążące się z tym zagadnieniem możliwości i zagrożenia, gdyż edukacja przez kulturę filmową wydaje się interesującą propozycją pedagogiczną, sprzyjającą wychowaniu młodego pokolenia w świadomości istnienia epoki „przedelektronicznej”. Książka Eweliny Koniecznej analizuje zagadnienie odbioru baśni ekranowej przez siedmio-, ośmio- i dziewięciolatków, stanowiąc próbę określenia jej roli i znaczenia w edukacji filmowej dzieci oraz możliwości jej wykorzystania przez nauczycieli w zakresie zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej.

Punktem wyjścia tej książki nie są ani historia PZPR, ani losy i sposób rzeczywistego funkcjonowania jej działaczy. Jest to książka o filmowych reprezentacjach PZPR i o tym należy pamiętać. Nie zawsze można znaleźć bezpośrednie przełożenie tego, co działo się na różnych szczeblach aparatu władzy, jak partia była postrzegana, jak wyglądało jej życie codzienne, na jej ekranowe wizerunki. Autor wprawdzie traktuje kino również jako źródło wiedzy o historii i kulturze, także o partii, ale nie tylko o niej. Przede wszystkim zwraca uwagę na towarzyszące tym wizerunkom strategie, konwencje i rozwiązania artystyczne. Odwołuje się, rzecz jasna, do literatury historycznej, zdając sobie jednak sprawę, że te właśnie konteksty mają fundamentalne znaczenie dla filmowych reprezentacji PZPR.

Wyjściu do kina w przedwojennej Polsce towarzyszyła szeroka skala emocji – od łez wzruszenia po strach o zdrowie i życie. Rytuały publiczności tworzyły często spektakl ciekawszy od filmu. Pełen niespodzianek i zwrotów akcji. Z kolei kino odgrywało więcej ról niż obecnie. Było parkiem rozrywki, ale jednocześnie świątynią sztuki, szkołą życia, trybuną polityczną, oknem na świat, miejscem spotkań towarzyskich i erotycznych, laboratorium przemian obyczajowych, symulatorem doznań niedostępnych w codziennej egzystencji, gabinetem lekarskim dla ludzi zmęczonych Wielkim Kryzysem, lecz również domem publicznym, areną przestępstw i tragedii. Kinomania nie była niewinną formą spędzania wolnego czasu. Po skończonej projekcji widzowie wracali bowiem do domu zarażeni gorączką filmową. Chorobą, która odmieniła XX wiek.

Co to znaczy produkować film?
Jak handluje się filmami?
Czy w świecie produkcji filmowej istnieją odpowiedniki magazynów, w których zalegają niechciane przez kupujących produkty?
Na czym polegają różnice pomiędzy systemami filmowymi: amerykańskim, opartym na kumulacji kapitału ekonomicznego, i europejskim, odwołującym się do kapitału kulturowego oraz budowania prestiżu?
Jaką rolę w pejzażu kinematograficznym odgrywają rozwijające się w zawrotnym tempie Chiny?

Książka Marcina Adamczaka jest poświęcona kinu w optyce rynkowej i instytucjonalnej. Podejmuje m.in. takie tematy, jak:
• handel filmami,
• reguły ich rozpowszechniania,
• festiwale,
• światowy rynek filmowy.

Pierwszą część książki autor poświęca kształtowaniu się dominacji amerykańskiego przemysłu filmowego. Buduje historyczne tło, pozwalające czytelnikowi zrozumieć współczesność oraz funkcjonowanie rynków filmowych w czasach najnowszych. W drugiej części autor opisuje europejski subsystem filmowy oparty na kumulacji kapitałów kulturowych, a nie ekonomicznych, choć zarysowuje również połączenia obecne na tym polu.
W trzeciej części książki autor podejmuje próbkę odpowiedzi na wciąż otwarte pytanie o rolę, jaką w pejzażu kinematograficznym odgrywają Chiny. Podrozdział poświęcony twórczości Zhanga Yimou pokazuje, jakimi sposobami kumulacji kapitałów posługują się dziś chińscy twórcy. Część ta osadzona jest w szerokim kontekście historyczno-kulturowym, który pozwala spojrzeć na współczesną rywalizację mocarstw na arenie kinematograficznej w zupełnie inny sposób, i dostrzec w niej emanację znacznie poważniejszych konfliktów politycznych i kulturowych.

W badaniach produkcyjnych autor nie koncentruje się na luźno powiązanych studiach przypadków. Proponuje odmienne podejście, preferując szersze ujęcie systemu kosztem szczegółowego opisu jednostkowych zjawisk. Istotne jest tu połączenie aspektów produkcyjnych z tematyką handlu filmami, obrotu i wymiany, rynku i kapitałów, zarysowanie perspektywy filmowego świata.
Książka jest przeznaczona dla studentów i wykładowców kursów akademickich dotyczących filmu, procesów globalizacji czy kultury współczesnej. Może także być lekturą dla pasjonatów kina, którzy chcieliby poznać kulisy funkcjonowania przemysłów filmowych.

Kino na biegunach to nie tyle historia kinematografii niemieckich epoki politycznego podziału Niemiec, ile głównie próba skonfrontowania ze sobą dwóch sąsiednich i jednojęzycznych, a przecież antagonistycznych kultur filmowych RFN i NRD. Zamysł to z dzisiejszego punktu widzenia tym bardziej intrygujący, że jednego z tych państw już nie ma, a drugie nie jest już tym samym, którym było przed zjednoczeniem. Dlatego tak ważne i fascynujące pozostają historie, które filmy te opowiadały od powstania obydwu republik niemieckich w 1949 roku po akcesje NRD do RFN w roku 1990. Historie, które zjawiska te próbują opisać w ramach różnorakich procesów historycznych i kulturowych. Przedmiotem książki są wiec zarówno filmy wybitne, jak i przeciętne, bo i te pierwsze, i te drugie bywają równie istotne ze względu na to, jak kino komunikuje się z widzami i czego oni sami od niego oczekują.