Chopins Polish Letters

Historya dwóch lat - Walery Przyborowski- TOM V Wznowienie na podstawie oryginału z końca XIX wieku. Są to literacko i obiektywnie opisane wydarzenia i nastroje poprzedzające wybuch Powstania Styczniowego. Autor, na podstawie zdobytych dokumentów, archiwów ostatniego Rządu Narodowego i wielu swoich badań, spisał i wyjaśnił dzieje Polski i Polaków w tych trudnych dla nich czasach.

TOM V zawiera: Rok 1862- lipiec - grudzień - Rozdział XVII. Niemy król. - Rozdział XVIII. Trzy szubienice. - Rozdział XIX. Komitet centralny narodowy. - Rozdział XX. Branka. - Dokumenta

Książka Dedykowana jest przede wszystkim tym, którzy chcieliby się dowiedzieć, kim była Zofia Brzeska-Gaudier. Fantazje o tej postaci były tworzone już kilka lat po jej śmierci (choć umarła zupełnie zapomniana w szpitalu psychiatryczym w Glouster) m.in przez Jimie’go Eda w książce „Dziki Mesjasz”. Ta bohaterka, przestawiona w książce a następnie powielona w filmie Kena Russella o tym samym tytule, stała się ucieleśnieniem, twarzą Brzeskiej na wiele dekad, a jaka była ona naprawdę? „Dzięki publikacji tych rękopisów możemy po raz pierwszy wysłuchać opowiedzianą jej słowami historię jej życia” – pisała Gillian Raffles we wstępie do angielskiego wydania książki. I tak też jest. „Matka i inne zapiski” jest książką autobiograficzną, którą można podzielić na 3 części, wątki. Początek jest wprowadzeniem do życia Brzeskiej przed poznaniem Henrego Gaudiera, z którym się związała w Paryżu w 1909 roku. Jest skrótowym przedstawieniem jej życia w Galicyjskiej wiosce, a następnie w miastach europejskich i amerykańskich w których szukała pracy oraz niezależnego, na ile to było możliwe dla kobiety w początkach xx wieku, życia. Następne fragmenty odnoszą się do czasu wspólnie spędzonego z Gaudierem - młodszym o 20 lat francuskim artystą. Są to krótkie opowiadania, w których Brzeska daje wyraz swojemu talentowi literackiemu. Ostatnią część stanowią zapiski kobiety samotnej, umęczonej cierpieniem po stracie ukochanego. W tej części znajduje się również korespondencja, jedna z ostatnich przed nasilającą się u niej chorobą psychiczną. Brzeska nie kamufluje się za społecznymi konwenansami, nie upiększa się, nie mizdrzy do czytelnika, może dlatego, że nie była w stanie przewidzieć czy jej teksty kiedykolwiek zostaną wydane, ale dzięki temu są tak wyjątkowe, a przede wszystkim prawdziwe i mocne. Książka Brzeskiej nie należy do łatwych lektur, ale jest wspaniałym uzupełnieniem informacji o zupełnie zapomnianej pisarce.? Niekiedy czepiając się życia, odczuwałam pustkę, którą musiałam zostawić za sobą - wszystko niedokończone, żadnej kochającej duszy, która żałowałaby mojego odejścia. Cóż za pustka, cóż za przygnębiająca pustka. Szłam przez życie jak chamka, kretynka, nie zostawiając Ludzkości po sobie żadnych śladów, a jednocześnie płonąc zapałem twórczym.

W prezentowanej książce Swietłana Mulina dokładnie omawia stosunki zesłanych na Syberię powstańców styczniowych z tamtejszą społecznością. Na podstawie imponujących zbiorów danych osobowych ponad czterech tysięcy zesłańców Autorka dokonała wieloaspektowej analizy polskich kolonii w różnych miejscach Syberii Zachodniej. Uwzględniła m.in.: sytuację społeczną, rozmieszczenie geograficzne, skład etniczny, strukturę zawodową, wiekową oraz płeć zesłanych powstańców, a także określiła dynamikę zmian w ich społeczności. W toku wywodu ukazuje również stosunek syberyjskiej administracji do Polaków, oceniając także skuteczność działań władz lokalnych i centralnych w zakresie organizacji życia i adaptacji skazanych za przestępstwa polityczne. W szczegółowy sposób prezentuje zaś proces włączania się zesłańców w życie społeczeństwa Syberii, ich współdziałanie z miejscową ludnością, a także zmiany poczucia tożsamości etnicznej.

Swietłana Mulina – doktor nauk historycznych, docent Omskiego Uniwersytetu Państwowego im. F.M. Dostojewskiego. Specjalizuje się w historii zesłań politycznych na Syberię oraz w stosunkach polsko-rosyjskich od XVIII do początku XX w. Autorka ponad 80 publikacji z zakresu historii Polaków na Syberii. Członek Omskiego Obwodowego Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego „Rodzina”, Wolnego Towarzystwa Historycznego i Rady Naukowej Biblioteki Polsko-Syberyjskiej.

Mikołaj Kopernik to postać niezwykle istotna w dziejach Warmii. Wybitny astronom, poza wszechstronnymi - jak przystało na człowieka renesansu - zainteresowaniami, pełnił odpowiedzialne funkcje z ramienia kapituły warmińskiej. Będąc administratorem dóbr kapitulnych, musiał zmierzyć się z przygotowaniami do obrony Olsztyna przed Krzyżakami. Ten epizod stanowi główny wątek rozważań zawartych w tej książce.
W popularno-naukowej formule przypomina rolę Kopernika podczas ostatniej wojny z zakonem krzyżackim, nie stroniąc od przywołania powszechnie funkcjonujących mitów. Narracje uzupełnia bogaty materiał ilustracyjny, a całość stanowi kolejną cegiełkę w obfitym dorobku piśmienniczym dotyczącym Wielkiego Astronoma.

Cóż za barwny i bogaty żywot! Historia prawdziwego romantyka, jakim był Harro Harring (1798–1870). Duńczyk z urodzenia, niemieckojęzyczny pisarz, z wyboru Polak, był zarówno niebywale popularnym w swej epoce poetą, jak i niepospolicie odważnym bojownikiem o wolność narodów, prześladowanym do końca swoich dni przez… carską policję. Mając niespełna 30 lat został ułanem, oficerem gwardii przybocznej wielkiego księcia Konstantego w Warszawie. W zamian za świetną służbę zaproponowano mu tam stanowisko… międzynarodowego szpiega carskiego na dworach europejskich. Kiedy oburzony odmówił, przedstawiono mu alternatywę: kazamaty na Syberii. Niewiele czekając czmychnął z Warszawy; ścigano go do granicy, a potem – niemal do końca życia. W każdym kraju, gdzie zjawiał się Harro Harring, ambasadorzy carscy żądali wydalenia go. Ich żądaniom czyniono (już wtedy…) zawsze zadość! Gdzież nie był ten poeta zawadiaka… Poza niemal całą Europą dotarł do Rio de Janeiro, do Ameryki Północnej, nawet do Australii. Często pod przybranymi nazwiskami. I zawsze walczył. Najpierw podwójnym orężem, czyli bronią i piórem; wielokroć raniony i kontuzjowany, przez 34 lata z kulą pistoletową w piersi, która ugrzęzła tam w wyniku pojedynku. Potem posługiwał się tylko piórem. Jego porywające wiersze uwielbiano na wszystkich kontynentach; wiele z nich poświęcił bohaterom Powstania Listopadowego i uciemiężonej Polsce. Zakochany w pięknej polskiej arystokratce, związał się na zawsze z jej ojczyzną i przybrał polskie nazwisko Kazimirowicz. Harro Harring najbardziej zasłynął oskarżycielskimi tekstami wobec rosyjskiego despotyzmu pt. Pamiętnik o Polsce pod rosyjskim panowaniem. Obnażył brutalność oraz cynizm carskiej władzy i ostrzegał przed nią, otwierając oczy wielu osobom w Europie i Ameryce. Kiedy na dodatek zdemaskował ważnego moskiewskiego szpiega na Zachodzie, barona von Schweizera, nie mógł już zaznać spokoju ze strony tajnych służb. Czując stałe niebezpieczeństwo, nigdy nie wychodził z domu bez pistoletu i sztyletu. Przepędzany, aresztowany, uwalniany w wyniku interwencji porządnych ludzi, trwał niezłomnie przy swoich ideałach. Bardzo płodny pisarz i publicysta, władający dziewięcioma językami. Opublikował ok. stu tomów swoich utworów, a mimo to żył nieraz w skrajnej nędzy, ratowany od śmierci głodowej przez przyjaciół. Uznawany za rewolucjonistę stał się jednak obiektem ostrej publicystycznej napaści Karola Marksa, ponieważ zwalczał rodzący się właśnie komunizm, który uważał za „bałamutny filozoficzny materializm i ateizm”. Ostatni tekst publicystyczny z 1869 roku poświęcił (po angielsku) swej przybranej ojczyźnie i zatytułował znamiennie Do wrogów Polski. Krystyna Szayna-Dec, posługując się znakomitą polszczyzną i opierając się tylko na faktach, napisała biografię, którą czyta się jak powieść awanturniczą. Nic dziwnego, taki bowiem był żywot tego wielkiego Polaka z wyboru.

Wasylewski potrafi i miał o czym pisać. Jego teksty wciągają, skarzą się dowcipem, anegdotą. Praca biblioteczna dała mu dostęp do wielu nieznanych materiałów historycznych, w istotny sposób wpłynęła na kształtowanie się jego zainteresowań i metody twórczości. W pierwszych miesiącach 1921 roku fani twórczości Stanisława Wasylewskiego, który w przeciągu dwu lat wdarł się na szczyt Parnasu popularnej literatury historycznej, otrzymali kolejne, piąte już jego dziełko - "O miłości romantycznej". Podobnie jak we wczesnych książkach tematem była głównie kobieta - marząca, kochająca, cierpiąca, ale też domagająca się swych praw, potrafiąca wybić się ponad przeciętność, iść ramię w ramię z mężczyznami trudnych dla Ojczyzny chwilach. Tym razem autora zainteresowała epoka romantyzmu, lata 20. - 40. XIX w. Snują się więc przed nami postacie miłości poetów: Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego. Poznajemy miłosne perypetie autora "Marii", Antoniego Malczewskiego, romansu Eweliny Hańskiej z Balzakiem, pani Bobrowej z Krasińskim, Karoliny Iwanowej(przyszłej ks. Wittgenstein) z mistrzem fortepianu Lisztem. Z panteonem polskich bohaterów narodowych przypomniał Wasylewski m.in. wojowniczą Emilię Plater i służącą społeczeństwu Klaudynę Potocką. W sumie dziesiątki kobiecych postaci, zdarzeń opisanych w formie anegdotycznej, żywym, jak to u Wasylewskiego, językiem.