... Chyba nie mogę Pani posądzić o demonizm. Witkacy

FASCYNUJĄCA PODRÓŻ W GŁĄB NAJBARDZIEJ PRZERAŻAJĄCYCH UMYSŁÓW OD NARCYZMU DO AGRESJI – KIEDY W UMYŚLE RODZI SIĘ ZŁO? CHARLES MANSON, TED BUNDY, JEFFREY DAHMER – to tylko kilku z kilkuset seryjnych morderców, których przypadki zbadał dr Michael H. Stone i na których powołuje się w tej książce. Psychiatra analizuje dwie istotne cechy osobowości, narcyzm i agresję, typowe u przestępców zarówno popełniających zbrodnie w afekcie, jak i sprawców najgorszych potworności: sadystycznych tortur i morderstw. Zastanawia się, CZY ZŁO MA SWOJE ŹRÓDŁA W GENACH, WYCHOWANIU CZY MOŻE ISTNIEJĄ INNE CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA ROZWÓJ SKŁONNOŚCI PRZESTĘPCZYCH. CZY ZŁO JEST NIEUNIKNIONE, CZY ISTNIEJĄ SPOSOBY NA JEGO ZROZUMIENIE I PRZECIWDZIAŁANIE? Co psychologia, psychiatria i neuronauka mówią nam o umysłach tych, których czyny można opisać jako prawdziwe zło? I co to oznacza dla nas? Studium zła dr. Michaela H. Stone’a rzuca nowe światło na naturę ludzkiego okrucieństwa, psychopatię, socjopatię oraz inne zaburzenia osobowości. To próba zrozumienia, CZY WSZYSCY JESTEŚMY POTENCJALNIE ŹLI I CO SKRYWA SIĘ ZA FASADĄ ZŁA.

Pisarstwo Kazimierza Brandysa stanowi interesujący przykład twórczej biografii autora, który przez ponad półwiecze, ulegając koniunkturalnym wyborom, równocześnie kształtował swoją pisarską indywidualność. Trudna, pełna wstydliwych momentów biografia, z której wyrastają jego kolejne powieści, stawia przed badaczami i czytelnikami szereg trudnych pytań o prawdziwość wyborów, znaczenie literatury w opisie doświadczenia, wreszcie biograficzną prawdę podmiotu. Zapomniana dziś proza pisarza odczytana została w nowoczesnych kontekstach, ale także poprzez to, co nieoczywiste: pęknięcia, szczeliny, afektywne drobiazgi, które pojawiają się w intelektualnym, starannie wyreżyserowanym prozatorskim portrecie pisarza, a także przez organizującą rozważania, zaproponowaną przez samego Brandysa kategorię „autopowieści”. Dzięki temu jego teksty nabierają nowych znaczeń, aktualizując pytania o rolę literatury w budowaniu podmiotowej tożsamości i doświadczenia.

„Moc wielkiej i ważnej literatury polega na tym, że nigdy nie bywa ona miałka, a umieszczana w nowych kontekstach wyłania sensy nieoczywiste i prowokuje do formułowania kolejnych pytań i wypróbowywania nieoczekiwanych odpowiedzi. Tej właściwości dowodzi rozwijający się ostatnio trend odświeżania pisarzy dwudziestowiecznych, czytania ich poprzez pryzmat pojęcia nowoczesności, która wprawdzie była dla nich otoczeniem naturalnym, jednak de facto nierozpoznanym”.

Prof. dr hab. Bogumiła Kaniewska



„Dzięki otwartej formule dochodzenia do ostatecznych konkluzji lektura książki wciąga i powoduje, iż prezentowane wywody ani przez chwilę nie przekształcają się w nużący, uporządkowany chronologicznie czy strukturalnie naukowy dyskurs o twórczości Kazimierza Brandysa, ale stanowią pasjonującą wielowątkową „opowieść literaturoznawczą”.

Prof. ATH, dr hab. Marek Bernacki



Anna Foltyniak-Pękala, dr – absolwentka polonistyki i psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książki „Między pisać Nałkowską, a Nałkowskiej czytaniem siebie” (Kraków 2004). Publikowała m.in. w „Tekstach Drugich”, „Pamiętniku Literackim”, „Dekadzie Literackiej”. Laureatka X edycji Konkursu Prac Magisterskich im. J.J. Lipskiego (Warszawa 2005), wyróżniona w konkursie Kobiety kontra lektury, Fundacji Nowoczesna Polska (Warszawa 2008) oraz w II edycji konkursu „Biuletynu Polonistycznego” Publikuj.dr na najlepszą prezentację obronionej pracy doktorskiej (Warszawa 2017). Stypendystka programu ­MNiSW „Top500Innovators” na University of California, Berkeley (2015). Pracuje w Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej.

Sylwetki 25 agentów, którzy odegrali znaczącą rolę w historii wywiadu polskiego, niemieckiego, rosyjskiego, amerykańskiego, brytyjskiego. Są wśród nich ludzie, którzy działali z pobudek patriotycznych czy ideowych, a także ci, którzy kierowali się chęcią zysku, pragnieniem przygody, miłością czy koniukturalizmem. Część postaci trudno ocenić jednoznacznie, gdyż ich działalność związana była z polityką i kontekstem historycznym. Wiele biografii dotyczy bohaterów ruchu oporu i żołnierzy AK, a także nieznanych szerzej szpiegów zasłużonych dla II RP. W książce nie brak jednak postaci zdrajców, którzy pracowali na rzecz Gestapo czy Służby Bezpieczeństwa.

Słynny wywiad-rzeka mistrza dziennikarstwa, Lawrence’a Grobela
z najbardziej wpływowym aktorem XX wieku, symbolem Hollywood,
Marlonem Brando

W 1978 roku Grobel odwiedził tahitańską wyspę Marlona Brando, by przeprowadzić z nim wywiad dla Playboya. Brando zastrzegł, że będą rozmawiać tylko o… Indianach. Grobelowi udało się jednak poruszyć o wiele więcej tematów…

Marlon Brando utorował drogę dla emocjonalnego, naturalistycznego stylu gry Jamesa Deana, Roberta De Niro, Johnny Deppa i wielu innych gwiazd filmowych


ROZMOWY
LAWRENCE’A GROBELA
Z MARLONEM BRANDO
W SERII „O SOBIE SAMYM”

– To co, może spotkamy się na Tahiti? - Brando spytał mnie w trakcie rozmowy telefonicznej 28 marca 1978 roku. Brzmiał obcesowo ale rzeczowo.(..) Po blisko sześciu miesiącach negocjacji zdecydował się osobiście odebrać telefon i porozmawiać ze mną. Gdy tylko skończyliśmy, zadzwoniłem do szefa mojej redakcji w Nowym Jorku, by powiedzieć mu, że załatwiłem wywiad.
Wśród setek osób, z którymi przeprowadziłem wywiady, nigdy nie spotkałem nikogo takiego
jak Marlon Brando. Myślę też, że już nigdy nie spotkam.

Marlon Brando miał wiele twarzy. Był obywatelem świata. Przez całe życie żywił gniew wobec własnego ojca. Fatalnie traktował kobiety i starał się nimi rządzić tylko dlatego, że mógł to robić.
Pochłaniał książki, uwielbiał gry i miał wiele cech tyrana. Nie dbał o swoje ciało, o swój talent, psychikę i o kobiety, z którymi był.
Ale jego filmy, cała jego działalność i to, co miał do powiedzenia dowodzą, że bardzo głęboko angażował się we wszystko, co miało dla niego znaczenie.

Prasa podaje, że Marlon Brando zmarł 2 lipca
2004 roku, ale myślę, tak naprawdę odszedł czternaście lat wcześniej, 16 maja 1990 roku, gdy kula wystrzelona z pistoletu jego syna Christiana przeszyła lewy policzek chłopaka córki Brando. A może odszedł pięć lat później, 16 kwietnia 1995 roku, gdy powiodła się trzecia próba samobójcza jego córki Cheyenne...
Te tragiczne wydarzenia złamały mu serce, pozbawiły radości całe jego późniejsze życie, kazały mu jeszcze bardziej zamknąć się w sobie i w samotności zmagać się z demonami, które prześladowały go od dzieciństwa. (...)

Lawrence Grobel

Chciał być kimś innym
I tak zostałem Brzechwą na całe życie…
Marnym byłem żołnierzem…
Zniszczyłem swoje utwory i zacząłem od początku…
Pospolite korsarstwo w todze katońskiej…
Imię to wyławiam z wody rękami Don Kichota…
Dopiero te moje wiersze są dobre i oryginalne…
Amok miłosny anulował rzeczywistość…
Utożsamiał siebie z Panem Kleksem…
Artystom w mieście Łodzi nie bardzo dobrze się powodzi…
Wracamy do ruin, a „Rejtan” nas karci...
Arystokratyczna aspołeczność kaczki dziwaczki
Tak panoszą się szkodniki, słane do nas z Ameryki…
Popłynął śmiech mój zdrowy, ludowy…
O, Przyjaciółko pisarskiej braci (kasa wypłaci)…
Złotóweczki za bajeczki bardzo chwalę sobie…
O wpływie pełni księżyca na wymiary kocich ogonów…
W mojej pamięci jest słoneczny…
Staroświecko poczciwe historie drastyczne
Umierać trzeba z taktem…
A co Brzechwa był, Szwed?
Moja przygoda z Brzechwą. Historia jednego felietonu
Nasze kontakty były zawsze dość trudne… Rozmowa z Krystyną Brzechwą, córką poety, malarką
Daty Jana Brzechwy

Michał Wiśniewski w książce „Budowanie świata. Wokół twórczości Tomasza Mańkowskiego” nakreślił niezwykłe dzieje bohatera na tle losów polskiej architektury, wyjątkowo skomplikowanych ze względu na polityczną historię naszego kraju.

Historia Tomasza Mańkowskiego to alternatywna historia polskiej architektury, która zdarzyła się naprawdę. Zaczynał w Krakowie w epoce Nowej Huty, ale ominął go socrealizm. Uczył architektury mieszkaniowej, lecz nie budował blokowisk, ale wręcz promował domki jednorodzinne. Był zza żelaznej kurtyny, ale studiował u Louisa Kahna. Wcześnie odkrył postmodernizm, ale nigdy nie wyrzekł się modernizmu. A kiedy upadł PRL i wszyscy rzucili się w biznes, zaprosił przyjaciół z Polski i zagranicy do projektu eksperymentalnego ośrodka opiekuńczego – Wioski Dziecięcej. Fascynujący dorobek i postawa twórcy, który w każdych okolicznościach tworzył architekturę głęboko humanistyczną i najlepszą możliwą w danych warunkach.

Grzegorz Piątek



[…] wkład [Tomasza Mańkowskiego] w wychowanie pokoleń architektów i znacząca dla polskiej architektury twórczość od lat domagały się podsumowania i rzetelnej prezentacji. Ponadto ja i wielu współpracowników oraz wychowanków Profesora nie wiedzieliśmy o Nim wszystkiego. Tę lukę wypełnia znakomita książka pióra Michała Wiśniewskiego, systematyzująca zawodowe dokonania Tomasza Mańkowskiego, uzupełniona doskonałym wstępem prof. Jacka Purchli oraz przejmującą relacją córki Profesora Ewy Mańkowskiej-Grin i jej męża Irka Grina, odsłaniającą tragiczne losy rodziny Eibenschützów. W czasie II wojny światowej uległ bowiem całkowitej zagładzie świat młodości Profesora, a on sam, cudem przeżywszy, stracił większość swojej rodziny i szkolnych przyjaciół.

Gorąco polecam tę ważną historycznie i poruszającą publikację.

Krzysztof Ingarden